Surenyam Paşinyanın İlham Əliyevə nə söz verdiyini haradan bilir? .....                     Milli iqtisadiyyatımız çətin sınaq qarşısında .....                     Qriqoryan İrana səfərindən dividentlər qazanmağa çalışır .....                     FHN-in qurumu 185 minlik Toyota seçdi! .....                     Bakıda itkin düşən musiqiçi 7 ay sonra polis tərəfindən tapıldı .....                     Türkiyə MMU-nun nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri davam edir .....                     Ərdoğanın zəfəri: PKK niyə silahı yerə qoyur? .....                     "Ağsaqqal sayılanları SSRİ-yə - imperiyaya meyilləndirən amillər... .....                     Müğənni Kəmalə Sərxana od püskürdü .....                     Azərbaycanda uşaq futboluna vurulan "badalaq": .....                     3,4 milyon manat vergi borcu olan şirkət nizamnamə kapitalını azaldır .....                     Parlament Assambleyasına qatılıb-qatılmamaq Gürcüstana heç bir şey verməyəcək .....                     "Georgi lenti"ni həmin tədbirə gətirənlər bəlli oldu .....                     PKK bitdi, Türkiyə üçün qorxunc problem başladı .....                     DSMF sədrinə yeni müşavir təyin edildi .....                     Bəysiz toy edən müğənniyə SƏRT İRAD: .....                     Ayşən Həsənova “Expressbank”da şöbə rəhbəri təyin olundu .....                     İsrailin “Avroviziya 2025” təmsilçisi azərbaycanlıdır .....                     "Taleh" ASC səhmdarlarının növbəti ümumi yığıncağı keçiriləcək .....                     Qətər əmiri Trampdan İranla bağlı görün nə xahiş etdi .....                     Dövlət qurumunun avtobusu qəzaya uğradı .....                     Vasif Talıbovun sonu: Şirkətləri ləğv edilir .....                     Prezident şəhid ailələri üçün təqaüdü 2 il əvvəl artırıb .....                     “Bahar Enerji”də əməkhaqqı böhranı DAVAM EDİR .....                     Lavrovun səfəri Ermənistanın yenidən Rusiyanın orbitinə qayıtması ilə nəticələnə bilər .....                     Zaurla Günayın ATV-dən getməsi barədə .....                     Konstitusiya quruluşuna qarşı çağırış etməkdə təqsirləndirilən şəxs: .....                     “Paşinyan suyu süzülə-süzülə İrəvana dönüb” .....                     Elşad Miridən valideynlərə ÇAĞIRIŞ: .....                     Azər Qasımovdan yarım milyonluq borc məsələsinə .....                     Biz istəyirik ki, hər kəs əfv olunsun .....                     "Ağsaqqal sayılanları SSRİ-yə - imperiyaya meyilləndirən amillər... .....                     Elşad Miridən şok açıqlama: .....                     AHİK-lə bağlı İLGİNC İDDİALAR .....                     Əfvlə bağlı mühüm gəlişmə: Gözlənilən qərar verilir? .....                     Pakistan qırıcılarımızı Çin silahları ilə məhv edib .....                     “Xalq” və “Əməkdar” fəxri adlarını daşıyanların sayı azalıb .....                     Azərbaycan Ordusu miqyasında komanda-qərargah məşqi keçirilir .....                     Mərdəkanda çirkab suları evlərə dolur .....                     “Dövlətimizin başçısı və Mehriban xanım çox sağ olsun” .....                 

Praqmatizm dövrünün çətin seçimi: - köpək balıqları arasında sağ qalmaq
Tarix: 20-04-2025, 20:35 | Çap et
Praqmatizm dövrünün çətin seçimi:
Donald Tramp artıq iki aydan çoxdur Ağ Evdədir və geosiyasi şahmat taxtası tərsinə çevrilir. Avropa gərgin vəziyyətdədir: bundan sonra nə olacaq?

Onsuz da idientiklik böhranı yaşayan Avropa İttifaqı (Aİ) yeni çağırışlarla üz-üzədir. Üzv ölkələr arasında iqtisadi fikir ayrılıqları, mühacir böhranı, artan avroskeptizm – bu yandan da yalnız milli maraqlara əsaslanan siyasət yeridən ABŞ. Sual fırtınanın nə zaman qopacağı ilə bağlı deyil, sual kimlərin bu fırtınaya tab gətirə biləcəyindədir.

Amerika şərtlər irəli sürür – Aİ dayaq axtarır
Tramp heç vaxt “ümumi maraqlara” inanmayıb. Əgər hansısa razılaşma ABŞ üçün sərfəli deyilsə, ləğv olunur. Avropa artıq bunu hiss edir: yeni ticarət rüsumları, NATO-nun şərtlərinə yenidən baxılması, yumşaq diplomatiya yerinə sərt praqmatizm. ABŞ Avropa mallarına artıq 20%-lik (əksər postsovet ölkələri, o cümlədən Azərbaycandan olan idxalata isə 10%-lik) gömrük rüsumları tətbiq edib. “Əvvəlcə Amerika” – sadəcə şüar deyil, həm də fəaliyyət planıdır. Bu, Aİ üçün o deməkdir ki, ya yeni reallığa uyğunlaşmalıdır, ya da qlobal siyasətdə mövqelərini itirəcək.

Bertolt Brext xəbərdarlıq etmişdi… amma vəziyyət daha da pisləşdi
Brext “Əgər köpək balıqları insan olsaydı” adlı alleqoriyasında güclülərin guya zəifləri qoruduğu sivil dünya illüziyasını təsvir etmişdi. Amma reallıq daha sərt oldu: köpək balıqları insan olmadı, insanlar köpək balığına çevrildi. Beynəlxalq siyasətdə artıq ideologiyaya yer yoxdur – yalnız maraq, güc və nəzarət qalıb. Aİ balansı qorumağa çalışır, amma daxili ziddiyyətlər bu işi getdikcə çətinləşdirir.

Avropa klubu parçalanır
Vahidliklə bağlı bəyanatlara baxmayaraq, Aİ daxilindəki ziddiyyətlər daha da güclənir:

- İqtisadi fikir ayrılıqları. İnkişaf etmiş iqtisadiyyatlarla daha zəif “kənar” ölkələr arasında fərq ciddi problemdir. Almaniya və Niderland ixracla bağlı güclü mövqelərini qoruyub saxlayır, amma Yunanıstan, İtaliya və İspaniya borc yükü və struktur problemləri ilə mübarizə aparır. Aİ fondlarının yenidən bölüşdürülməsi mübahisələri davam edir: bəziləri daha çox həmrəylik tələb edir, digərləri isə maliyyə intizamında israrlıdır.

- Mühacir problemi. Mühacir axını 2015-ci ildəki qədər kəskin olmasa da, Aİ daxilində bu məsələ ilə bağlı fikir ayrılığı qalır. Almaniya və Fransa qaçqınların yenidən yerləşdirilməsi sistemini dəstəkləyir, Polşa, Macarıstan və Çexiya isə buna qarşı çıxır. Bu, milli suverenlik və həmrəylik prinsipləri barədə mübahisələri gücləndirir.

- Artan avroskeptizm. Macarıstanda Orban hökuməti açıq anti-Brüssel mövqeyi tutur, İtaliyada isə avroskeptik partiyalar Aİ-nin iqtisadi siyasətinə yenidən baxılmasını tələb edərək, güc qazanır. Polşada seçkilərdən sonra yeni hökumət Aİ ilə daha sıx əməkdaşlığa meyllidir, amma əvvəlki mübahisələr hələ də mövcuddur.

- Xarici siyasətdə fikir ayrılığı. Baltikyanı ölkələr və Polşa Rusiyaya qarşı daha sərt sanksiyalar tələb edir, Macarıstan və hətta Fransa elitasının bir hissəsi daha ehtiyatlı yanaşmanı dəstəkləyir. Çinlə münasibətlərdə də birlik yoxdur: Almaniya iqtisadi maraqlara baxmayaraq, strateji sektorlar üzərində nəzarəti gücləndirir, Litva isə ən sərt mövqe tutur.

ABŞ-a strateji tərəfdaş kimi inam azalır
Əfqanıstan böhranı və Ukrayna məsələsində Vaşinqtonun tərəddüdləri Avropa liderlərinə göstərdi ki, onlar ABŞ-ın qeyd-şərtsiz dəstəyinə güvənə bilməzlər. Bu isə Aİ daxilində öz müdafiə strategiyasının yaradılması barədə müzakirələri gücləndirir.

Aİ-nin ümumi iqtisadiyyatı hələ də dünyada ABŞ-dan sonra ikinci yerdədir və Çini qabaqlayır, amma onun beynəlxalq səhnədəki mövqeləri zəifləyir. Türkiyə fəal xarici siyasət aparır, Şərqi Avropa yeni iqtisadi ittifaqlar axtarır, Almaniya və Fransa isə daxili böhranlar və etirazlarla üzləşir.

Aİ hələ də güclü siyasi-iqtisadi qurumdur, amma daxili ziddiyyətlər getdikcə daha çox hiss olunur. Aİ ya islahatlar həyata keçirərək kompromis əldə edəcək, ya da birliyini itirərək milli maraqların üstün gəldiyi zəif əlaqəli dövlətlər birliyinə çevriləcək.

Tramp dünyanı praqmatizm dövrünə çağırır
Tramp və tərəfdarları bunu “sağlam düşüncədə inqilab” adlandırırlar. İdeologiyaya son qoyulur, yalnız öz xeyri və milli maraqlar. Onun strategiyası sadədir: sürətli sülh və Rusiya-Çin ittifaqının güclənməsinə yol verməmək. Trampın fikrincə, bu dünyada “dürüst” ittifaqlar yoxdur – yalnız müvəqqəti sövdələşmələr var.

Bəs bu hara aparır? Dünya beynəlxalq razılaşmalar olmadan, yalnız qarşılıqlı fayda üzərində fəaliyyət göstərə bilərmi? Bu sabitliyə aparan yoldur, yoxsa xaosa? Qlobal modeldən imtina sərt rəqabətə, beynəlxalq institutların zəifləməsinə və gərginliyin artmasına gətirib çıxarır. Nəticədə güclülər təsir zonaları uğrunda mübarizə aparacaq, zəiflər isə müdafiəsiz qalacaqlar.

Azərbaycan: köpək balıqları ilə imkanlar arasında...
Belə qeyri-sabit şəraitdə nə etməli? Azərbaycan üçün təkcə uyğunlaşmaq deyil, həm də inkişaf nöqtələri tapmaq vacibdir. Yaxın keçmişdə Ermənistan və sülh sazişi əsas mövzu idi, amma bu, bəlkə də artıq ikinci plana keçir. Regional gündəm dəyişir və yeni çağırışlar önə çıxır: Yaxın Şərqdə Azərbaycanın iki əsas müttəfiqi olan Türkiyə və İsrailin mövqelərinin güclənməsi, eləcə də Mərkəzi Asiyada öz mövqelərini aktiv şəkildə gücləndirən türk dünyası ölkələri ilə əməkdaşlığın dərinləşməsi.

Belə vəziyyətdə Azərbaycan keçmiş münaqişələrdə ilişib qalmamalı, əvəzində beynəlxalq arenada mövqelərini gücləndirmək üçün yeni imkanlardan yararlanmalıdır.

Azərbaycan üçün prioritetlər:

Xarici iqtisadi əlaqələrin şaxələndirilməsi – ABŞ, Aİ, Çin və Türkiyənin bölgədəki maraqlarını nəzərə alaraq onlarla münasibətləri inkişaf etdirmək.

Tranzit potensialının gücləndirilməsi – “Şimal-Cənub” və “Şərq-Qərb” beynəlxalq dəhlizlərində ölkənin rolunu artırmaq.

Balansın qorunması – geosiyasi itkilərə səbəb ola biləcək kəskin addımlardan çəkinmək.

Strateji sahələrin inkişafı – qlobal təlatümlərdən asılılığı azaltmaq üçün enerji, rəqəmsal iqtisadiyyat, texnologiya kimi sahələrə üstünlük vermək.

Praqmatizmin hökm sürdüyü dünyada Azərbaycanın əsas vəzifəsi yalnız müstəqil xarici siyasətini qorumaq deyil, həm də regional əməkdaşlıq üçün yeni mexanizmlərin yaradılmasında fəal iştirak etməkdir. Əks halda, başqalarının oyununda sadəcə piyada qalmaq riski var. Praqmatizm dövründə zəiflər müdafiə, güclülər fayda, müdriklər isə imkanlar axtarır…

Fuad Rəsulov - pressklub.az









 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Surenyam Paşinyanın İlham Əliyevə nə söz verdiyini haradan bilir? -ŞƏRH
Bu gün, 19:10
Milli iqtisadiyyatımız çətin sınaq qarşısında - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 19:05
Qriqoryan İrana səfərindən dividentlər qazanmağa çalışır - Görünəni odur ki...
Bu gün, 19:00
FHN-in qurumu 185 minlik Toyota seçdi! - TENDER NƏTİCƏSİ
Bu gün, 18:58
Bakıda itkin düşən musiqiçi 7 ay sonra polis tərəfindən tapıldı - FOTO
Bu gün, 18:12
Türkiyə MMU-nun nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri davam edir
Bu gün, 18:09
Ərdoğanın zəfəri: PKK niyə silahı yerə qoyur? - “Regnum”
Bu gün, 18:05
"Ağsaqqal sayılanları SSRİ-yə - imperiyaya meyilləndirən amillər... - Onlar aradan qaldırılmalıdır..."
Bu gün, 18:03
Müğənni Kəmalə Sərxana od püskürdü
Bu gün, 18:00
Azərbaycanda uşaq futboluna vurulan "badalaq": - Kim və niyə?
Bu gün, 17:53
3,4 milyon manat vergi borcu olan şirkət nizamnamə kapitalını azaldır
Bu gün, 17:49
Parlament Assambleyasına qatılıb-qatılmamaq Gürcüstana heç bir şey verməyəcək - ÇÜNKİ...
Bu gün, 17:48
"Georgi lenti"ni həmin tədbirə gətirənlər bəlli oldu - FOTO
Bu gün, 17:44
PKK bitdi, Türkiyə üçün qorxunc problem başladı – Ərazi itkisi təhlükəsi
Bu gün, 17:40
DSMF sədrinə yeni müşavir təyin edildi - DOSYE
Bu gün, 17:35
Bəysiz toy edən müğənniyə SƏRT İRAD: - "Bu cür yanaşma yalnız..."
Bu gün, 17:33
Ayşən Həsənova “Expressbank”da şöbə rəhbəri təyin olundu - ƏMR
Bu gün, 17:32
İsrailin “Avroviziya 2025” təmsilçisi azərbaycanlıdır - FOTO
Bu gün, 17:30
"Taleh" ASC səhmdarlarının növbəti ümumi yığıncağı keçiriləcək
Bu gün, 17:27
Qətər əmiri Trampdan İranla bağlı görün nə xahiş etdi - ŞOK DETAL
Bu gün, 17:26
Dövlət qurumunun avtobusu qəzaya uğradı - FOTO
Bu gün, 17:24
Vasif Talıbovun sonu: Şirkətləri ləğv edilir - PROSES DAVAM EDİR
Bu gün, 17:22
Prezident şəhid ailələri üçün təqaüdü 2 il əvvəl artırıb – Nazirliyin bundan xəbəri yoxdur?
Bu gün, 17:19
“Bahar Enerji”də əməkhaqqı böhranı DAVAM EDİR - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 17:14
Lavrovun səfəri Ermənistanın yenidən Rusiyanın orbitinə qayıtması ilə nəticələnə bilər - AKTUAL
Bu gün, 17:07
Zaurla Günayın ATV-dən getməsi barədə AÇIQLAMA
Bu gün, 17:05
Konstitusiya quruluşuna qarşı çağırış etməkdə təqsirləndirilən şəxs: - Prezidentə bağışlanmağım üçün müraciət etmişəm
Bu gün, 17:00
“Paşinyan suyu süzülə-süzülə İrəvana dönüb” - İLGİNC DETALLAR
Bu gün, 16:59
Elşad Miridən valideynlərə ÇAĞIRIŞ: - Oğlan övladlarınızı sünnət etdirməyin, İslamda yoxdur
Bu gün, 16:58
Azər Qasımovdan yarım milyonluq borc məsələsinə İLK REAKSİYA
Bu gün, 15:42
Biz istəyirik ki, hər kəs əfv olunsun - Novella Cəfəroğlu
Bu gün, 15:39
"Ağsaqqal sayılanları SSRİ-yə - imperiyaya meyilləndirən amillər... - Onlar aradan qaldırılmalıdır..."
Bu gün, 15:37
Elşad Miridən şok açıqlama: - Bürclərə inananlar zavallıdır
Bu gün, 15:36
AHİK-lə bağlı İLGİNC İDDİALAR - Turniketlər axşam saatlarında niyə söndürülür?
Bu gün, 15:31
Əfvlə bağlı mühüm gəlişmə: Gözlənilən qərar verilir? – Sabah…
Bu gün, 15:26
Pakistan qırıcılarımızı Çin silahları ilə məhv edib - Fransadan etiraf
Bu gün, 15:25
“Xalq” və “Əməkdar” fəxri adlarını daşıyanların sayı azalıb
Bu gün, 15:17
Azərbaycan Ordusu miqyasında komanda-qərargah məşqi keçirilir
Bu gün, 15:16
Mərdəkanda çirkab suları evlərə dolur - Sakinlər PA rəhbərinə müraciət etdi
Bu gün, 15:14
“Dövlətimizin başçısı və Mehriban xanım çox sağ olsun”
Bu gün, 15:08
“Rasim Balayev, cinayətlərin ilə səni rüsvay edib məhkəməyə verərəm!” - Şeyx Əbdül OD PÜSKÜRDÜ
Bu gün, 14:47
PKK-nın sivil fəaliyyət göstərəcəyi inandırıcı görünmür - Əlibəyli
Bu gün, 14:02
Ermənistan atəşkəsi pozur: - Moskvanın kölgəsində yeni planlar qurulur
Bu gün, 14:00
“Bakı Şampan Şərabları” şirkəti mənfəətdən zərərə keçib - HESABAT
Bu gün, 13:58
Nigar Rəhimovaya “Vətən müharibəsi iştirakçısı” medalı buna görə verilibmiş - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:06
Nikol Paşinyanın partiyası: - Sərkisyan və Köçəryan bizdən qorxur
Bu gün, 13:03
“Sumqayıt Aşqarlar”ın Direktorlar Şurasının sədri və üzvləri seçiləcək
Bu gün, 12:59
Putin Ukrayna tərəfi ilə danışıqlar üçün Türkiyəyə getməyəcək - QƏTİ QƏRARDIR...
Bu gün, 12:57
Tender tələbləri əldə qaldı: Heç kim şərtlərə cavab vermədi - TENDER LƏĞV EDİLDİ
Bu gün, 12:56
Qazaxıstandan Gürcüstana SƏRT ETİRAZ - Rəsmi Astana HƏRƏKƏTƏ KEÇDİ
Bu gün, 12:50
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru