Tokayevin Putinlə görüşündəki “gözəgörünməz”lər... - Bəs Fransa nə istəyir?
Tarix: 1-12-2022, 08:54 | Çap et
Qazaxıstandakı sonuncu prezident seçkisindən qalib çıxan Kasım-Jomart Tokayev ilk xarici səfərini Rusiyaya etdi və Kremlin divarları arasında həmkarı Vladimir Putinlə danışıqlar apardı.
Tokayev Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsinə görə Moskvaya dəstək göstərmir və bu, Kremldən Astanaya istiqamət alan təhdidlərin yaranmasına gətirib çıxarır.
Rusiya ötən aylarda Qazaxıstan neftini Avropaya daşıyan neft kəməri əməliyyatlarını müvəqqəti dayandırmışdı, bunun ardınca isə xüsusi təlimat alan siyasi çevrələr Moskvanın işğal siyahısında növbəti yerdə Qazaxıstanın olması barədə hədələr səsləndirdilər.
Ancaq məharətli Tokayev oyun qurmağı bacarır, Qərblə Rusiya arasındakı tarazlığı saxlamaq xəttinin Qazaxıstanın təhlükəsizliyi üçün həyati əhəmiyyətli olduğunu dərk edir.
Yəni Tokayev nə qədər Rusiyaya qarşı küləklər əsdirsə də, Astana təhlükəsizlik qayğıları səbəbi ilə Rusiyanın çətiri altındakı plakatları üstün tutur, Qazaxıstan liderinin seçkidən sonra ilk səfərini Moskvaya etməsi də bunun əyani sübutu kimi qiymətləndirilməlidir.
Rusiya ilə Qazaxıstanın birgə maraqları enerji dəhlizləri, təhlükəsizlik sferasında birləşir, amma Ukraynadakı müharibənin gedişatı və Moskvanın qazanclarını xərcləməsi Tokayevin fərqli şüura keçidi üçün mərhələdir.
Bununla belə, ikili əlaqələrdəki iplər qırılmayıb, Putin də həmin bağların çürüməməsindən ötrü Qazaxıstanı əlində tutmağı bacarmalıdır.
Rusiya Ukraynada indiki period üçün strateji məğlubiyyətə düçar olmasa da, onun taktiki biabırçılıqları iqtisadi gücünün aşınmasını da kəskinləşdirir.
Putin üçün Tokayevin səfəri güc itkilərinin bərpası, dərinləşən siyasi təcriddə boşluqda qalmamaq baxımından böyük bir tutuma malikdir.
Çünki Qazaxıstan Türkmənistanla yanaşı, Mərkəzi Asiyanın neft gücüdür, Çin, Qərb və Türkiyə ilə dərinləşən əlaqələrə sahibdir. Qərbin və Çinin ölkədə investisiyalarının həcmi şişdikcə isə Rusiya Astananı itirmək təhlükəsi ilə üzləşir.
Putin Kreml üçün qarışıq bir vəziyyətdə Astananı itirmək yox, əksinə, onun mövqeyindən və şaxələnən siyasətindən fayda qoparmaq istəyir, məsələn, Astana hansısa mərhələdə Moskvanı gizli kanallar vasitəsilə hansısa maddiyyatla təmin edə bilər.
Tokayev balansa dair təəssüratları saxlamaq məqsədilə Qərbin bir parçası olan, lakin Moskva ilə isti münasibətlərə malik Fransaya səfər edib və Emmanuel Makronla masa arxasına əyləşib.
Qazaxıstanın Qərb, Rusiya, yoxsa Çinə inteqrasiya şüuru ilə inkişaf edib-etməməsi Fransa üçün maraqlı deyil, Parisi maraqlandıran özünün Hind-Sakit okean regionunda sıxışdırılmasının qarşısını almaqdır.
Mümkündür ki, Rusiya ilə Fransa oyun qurub regionda ABŞ-Britaniya tandeminin sıxışdırılmasına, Mərkəzi Asiyaya nisbətdə isə Qazaxıstanın yerini özlərinə tərəf sürüşdürməyə nail olmaq üçün məxfi tədbirlər planı hazırlasınlar.
Bu mənada Qazaxıstanın yerləşdiyi coğrafiya Fransa üçün də cəlbedicidir və Parisi düşündürən digər bir nüans Qazaxıstanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı daxilində Ermənistana yerini göstərməsidir. Bu, Parisin İrəvana olan sevgisini bütün parametrlər üzrə göstərməsinə əngəllər deməkdir.
Makron bağlı qapılar arxasında Tokayevdən Ermənistana dəstək verilməsini rica edə və bunun qarşılığında hansısa şirnikləndirici vədlər verə bilər, ancaq Tokayev çox ehtiyatlı, siyasi tədbirliliyi olan adam kimi Parisin hissi davranışlarını əsas tutmaz.
Tokayevin Parisə səfəri zamanı Fransa-Qazaxıstan strateji tərəfdaşlığını yeni mərhələyə keçirəcək danışıqlar aparılmasına baxmayaraq, Tokayev uzunmüddətli perspektivi hesabladığından Parislə hesablaşmaq məcburiyyətində deyil.
NƏTİCƏ: Rusiya Ukraynadakı müharibənin nəticələrini gözləmədən ehtiyatı əldən verməmək üçün Mərkəzi Asiyadakı nüfuzunun dairəsini Qazaxıstan vasitəsilə geniş saxlamaq istəyir.
Qazaxıstan Rusiyaya qarşı Qərbin kampaniyasına qoşulmasa da, Moskva əleyhinə bir sıra tədbirlər kompleksinə dəstək verir və siyasətindəki tarazlığı Avro-Atlantik məkanın xeyrinə dəyişdirmək istəyir.
Hər iki lider – istər Putin, istərsə də Tokayev çox ehtiyatlıdır, Kreml başçısı Qazaxıstanın “Moskvanın vitrinindən düşməsindən”, ikinci isə Moskvadan gələ biləcək təhdidlərdən ehtiyat edir.
Aqşin Kərimov - DİA.AZ
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Saleh Səmədovu niyə DTX həbs etdi, onu nə gözləyir? – Sensasion gəlişmələr
Bu gün, 02:26 |
|
|
|
| • Lavrov ABŞ dövlət katibinə zəng edib - KİV
Bu gün, 02:20 |
|
|
|
| • Araşdırma başladıldı, amma nəticə yoxdur – Mənzər Nurəliyeva olayının sirri nədir?
Bu gün, 02:17 |
|
|
|
| • Ailələrimizi televiziyalar məhv edir: Real addımlar atılmalıdır - AKTUAL
Bu gün, 01:44 |
|
|
|
| • Akif İslamzadə Ağdama köçür? - “Anam deyirdi ki, Abdal-Gülablıda evimiz var, amma”
Bu gün, 01:42 |
|
|
|
| • İrəvan sülh sazişini “çərçivə”yə salır - FAKT BUDUR!
Bu gün, 01:39 |
|
|
|
| • Ekspert nazirliyi TOPA TUTDU - "Fazil Mustafanın da qeyd etdiyi..."
Bu gün, 01:30 |
|
|
|
| • “Röya ilə barışmaram, təkcə oğlumun toyunda bir araya gələcəyik”
Bu gün, 01:26 |
|
|
|
| • "Siz nə deyirsiniz, başlayım ya yox?"
Bu gün, 01:23 |
|
|
|
| • Paşinyana qarşı kilsə qalmaqalı: - Ermənistan müxalifəti ayağa qalxdı
Bu gün, 01:21 |
|
|
|
| • Paşinyan erməni kilsəsinə hücum etdi, keşişlər silahlanır - Qərb isə yenə Ermənistanı gücləndirmək niyyətinə düşüb
Dünən, 20:33 |
|
|
|
| • Kəlbəcərdə traktor minaya düşüb, xəsarət alan var
Dünən, 20:30 |
|
|
|
| • Kəlbəcərdə traktor minaya düşüb, xəsarət alan var
Dünən, 20:29 |
|
|
|
| • Müştərilərin pulları qeybə çəkildi: şirkət aradan çıxdı... - MÜRACİƏT
Dünən, 12:39 |
|
|
|
| • “Qarabağda hər kəs ev tikə bilməz” - ÇÜNKİ...
Dünən, 12:24 |
|
|
|
| • "Özəl xəstəxanaların əksəriyyəti insanları soymaq üçündür" - ETİRAZ
Dünən, 12:20 |
|
|
|
| • Paşinyan üçün ölümcül təhlükə var – Şahnazaryan
Dünən, 12:17 |
|
|
|
| • İrəvanda məktəbə atəş açıldı
Dünən, 12:14 |
|
|
|
| • Adı Saleh olan, əməli saleh olmayan adam – İki səhvi 4 aylıq həbslə nəticələnidi
Dünən, 12:12 |
|
|
|
| • Tramp və Putin bunu anlayır - Yeni sistem
Dünən, 09:06 |
|
|
|
| • Naxçıvanda vəziyyət daha da acınacaqlıdır... - ETİRAZ VAR!
Dünən, 08:51 |
|
|
|
| • Regionda güc mərkəzi artıq Azərbaycan və Türkiyədir - FAKT BUDUR!
Dünən, 08:28 |
|
|
|
| • Rusiyanın təsiri: Pxenyan ordusu yenidən güclənir... - NYT
Dünən, 08:25 |
|
|
|
| • Yenə də 'Kontakt Home'... Yenə də narazılıq... - Borcu ödəsən də borclusan...
Dünən, 08:22 |
|
|
|
| • Bu şəxslər Bakıdan rayonlara göndərilə bilər – Daimi yaşamaq üçün…
Dünən, 07:40 |
|
|
|
| • Stiv Deynsin Bakı səfəri sadəcə bir səfər deyil - ÇÜNKİ...
Dünən, 07:36 |
|
|
|
| • Dünyanın geosiyasi səhnəsində yeni bir güc mərkəzi, bölünməz ittifaq formalaşır - GƏLİŞMƏ
Dünən, 07:29 |
|
|
|
| • Ağlar günə qalan Azərbaycan səhiyyəsi... - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 07:26 |
|
|
|
| • Bu şikrət tenderdə 988 min ucuz qiymətlə qalib gəldi - DETALLAR
Dünən, 07:16 |
|
|
|
| • Ayaz Musayevə SUİ-QƏSD CƏHDİ: Daha kimlərin başı ağrıya bilər? - Bakıda istintaq qurulacaqmı?
Dünən, 07:10 |
|
|
|
| • Ermənistanda Paşinyana qarşı cinayət işinin açılması üçün çağırış edilib - KİV
Dünən, 06:56 |
|
|
|
| • Tehran xəbərdarlıq mesajı ilə hesablaşmaq məcburiyyətindədir - Ərdoğanın İrana Zəngəzur mesajı
Dünən, 06:53 |
|
|
|
| • Azərbaycan Zəngəzur dəhlizindən imtina etsə... - Ermənistan ciddi siyasi və iqtisadi itki yaşaya bilər
Dünən, 06:51 |
|
|
|
| • “Sülhdən yana-yana danışmağın nədir, sülhdən qaçmağın nədir?” - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 06:47 |
|
|
|
| • Zəngəzurda konsulluq "savaşı" qızışır: - İran artıq oradadır, Fransa və Rusiya da açıq mübarizəyə keçib
Dünən, 06:45 |
|
|
|
| • Bu gün I və IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanı keçiriləcək - DİQQƏT
Dünən, 06:21 |
|
|
|
| • "Mənim niyə bahalı maşınım olmasın?"
Dünən, 00:17 |
|
|
|
| • Bu gün Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür
Dünən, 00:12 |
|
|
|
| • Hindistan təyyarəsinin vurulduğunu təsdiqlədi
31-05-2025, 18:03 |
|
|
|
| • "Arvad ərinə belə sillə vurmaz" - Peskov da reaksiya verdi
31-05-2025, 18:01 |
|
|
|
| • Paşinyan erməni ruhanilərini təhqir etdi, savaş başladı: - Katolikos və baş nazir qırğında
31-05-2025, 17:58 |
|
|
|
| • Sərkisyana və onun bəzi sevimli keşişlərinə cinsi xidmət göstərən şəxs Anna Akopyana qarşı... - KİV
31-05-2025, 17:49 |
|
|
|
| • Füzuli Hüseynovdan töhmət və şuradan uzaqlaşdırılma qərarına REAKSİYA
31-05-2025, 17:47 |
|
|
|
| • "Vətəndaşlar öz əmlaklarından istifadə edərək kredit ala bilmir" - deputat
31-05-2025, 17:45 |
|
|
|
| • “Biz İrəvanı sülhə məcbur edəcəyik” - Başqa cür ola da bilməz...
31-05-2025, 17:39 |
|
|
|
| • Növbəti danışıqlara hazırlıq və: - hələ də təqdim olunmayan memorandum
31-05-2025, 17:37 |
|
|
|
| • İrəvan Parisə “hə” dedi, Moskva qəzəbləndi: - Zəngəzurda İrana qarşı yeni plasdarm
31-05-2025, 17:36 |
|
|
|
| • Jurnalistə vəzifə verildi - FOTO
31-05-2025, 17:30 |
|
|
|
| • Minatəmizləmə Agentliyi 3 milyonluq texnika və avadanlıq alır - DETALLAR
31-05-2025, 17:27 |
|
|
|
| • Emin Əmrullayev Məleykə Abbaszadəyə qarşı - Nazirin ŞOK PLANI ÜZƏ ÇIXDI
31-05-2025, 17:23 |
|
|
|
|
