Cənubi Qafqazda yeni gərginlik ocağı yaranır - TƏHLİL
Tarix: 25-10-2021, 12:29 | Çap et
“Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində Ermənistan üzərində qələbəsinin bir illiyinə yaxınlaşdığımız bir vaxtda Cənubi Qafqaz uzunmüddətli sabitlik mərhələsinə qədəm qoymağa hazır görünmür. Türkiyə və Rusiyanın nəzarəti altında imzalanan müqavilə bu münaqişənin yalnız daxili amillərini həll edib və ona təsir edən xarici amilləri görməməzliyə vurub”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “əl-Ərəbi əl-Cədid” qəzeti yazıb.
Nüfuzlu ərəb nəşrinin təhlilində qeyd edilir:
Üç regional ölkə - Rusiya, İran və Türkiyə əsas iştirakçılardır. Moskva və Ankara müharibəni dayandırıb Dağlıq Qarabağda sülhməramlı qüvvələrə qoşula bilsələr də, Tehran yeni geosiyasi tənlikdə özünü kənarda görür. Hazırda Azərbaycan-İsrail münasibətlərinin genişlənməsi İranda bu acizlik hissini artırıb.
Müharibə zamanı şimalda 30 milyondan çox türk vətəndaşını qəzəbləndirməkdən qorxaraq Ermənistana dəstəyini nümayiş etdirməkdən çəkinən İran, İsrailin “sərhəd” adlandırdığı dövlətin qapılarından yeni geosiyasi tənliyə müqavimət göstərməyə çalışır.
İsraillə bağlı narahatlıqlar Bakı ilə Təl-Əvivin hərbi əlaqələri ilə əsaslı görünsə də, bu, yeni bir şey deyil. İllərdir Tehran İsrailin bu əlaqələrdən istifadə edərək qonşu ölkədən İrana qarşı casusluqda pilotsuz uçuş aparatlarından (PUA) istifadə etdiyinə inanır. Lakin hazırkı narahatlıq çağırışı İranın təkcə Cənubi Qafqazda deyil, həm də Mərkəzi Asiyada onun təsirinə təhlükə yaranması düşüncəsindən irəli gəlir.
İranın yeni Qafqaz tənliyində marginallaşması onun çoxtərəfli narahatlığını yenidən gündəmə gətirib. Bir tərəfdən, Türkiyənin təsiri artıracaq, Naxçıvan-Azərbaycan “sərhədi layihəsi” isə Türkiyənin Orta Asiyadakı türkdilli ölkələri coğrafiyası ilə yenidən əlaqəsinə şərait yaradacaq. İranlılar bu keçidin onların Ermənistanla ticarətinə mane olacağından və Mərkəzi Asiyadakı təsirlərini azaldacağından narahatdırlar.
Deməli, İran özünü bu prosesdə ən böyük məğlub hesab edir və Ermənistanın Azərbaycanla tarixi mübahisələrə son qoymağa çalışaraq itkilərini məhdudlaşdırma cəhdi İranın əks hissini gücləndirir.
İranın narahatlığı yeni vəziyyətdə təcrid məsələsi ilə məhdudlaşmır, həm də neft və qaz boru kəmərlərinin olduğu bölgədə Qərbə enerji ötürmə xətləri üzərində yarışma prosesini də əhatə edir. Xəzər dənizində enerji hasilatını Türkiyənin Ceyhan limanına birləşdirən boru kəməri də bu ərazidədir.
Türkiyənin türkdilli ölkələrlə siyasi-iqtisadi əlaqələrinin gücləndirilməsi bu ölkəyə gələcəkdə Türkmənistan nefti və qazının qatılacağı Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərinin inkişafına kömək edəcək. Bu, İranın “Pars” yatağından İraq, Suriya və Livan vasitəsilə Avropaya uzanan boru kəmərinin rəqibidir.
İranın xarici işlər naziri hərbi təlimlərdən sonra bu yeni geosiyasi tənlik qarşısında Rusiyanın Tehrana dəstəyini qazanmağa çalışaraq Moskvaya səfər edib. Hüseyn Əmir-Abdullahian ölkəsinin geosiyasi dəyişikliklərə və Qafqazın xəritəsinin dəyişməsinə dözməyəcəyini bildirib. Bu yanaşma, eləcə də Azərbaycanla gərginliyin artması İranın regionda yeni münaqişə meydanı yaratmaq səylərini göstərir. Amma Abdullahian rusiyalı vəzifədaşından o qədər də təşviq eşitməyib. Sergey Lavrov Türkiyə, İran, Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanın da daxil olduğu altıtərəfli regional əməkdaşlıq çərçivəsinin yaradılmasının Rusiyanın prioriteti olduğunu vurğulayıb. Moskva regionda yeni alovlanma istəmir.
Bu baxımdan, Rəcəb Tayyib Ərdoğan daha əvvəl region ölkələri ilə birlikdə altıtərəfli əməkdaşlıq formulunu təklif etmişdi və onun məqsədlərindən biri də İranın qəzəbini cilovlamaq idi. Lakin hazırda bu təklifi həyata keçirmək çətin görünür və ilk növbədə, ikitərəfli münasibətlərin həllini tələb edir. Bir masa ətrafında toplanmadan əvvəl bu ölkələr arasında dialoq olmalıdır.
Azərbaycanla İran arasında, eləcə də Azərbaycanla Ermənistan, Rusiya ilə Gürcüstan arasında tarixi bir problem var. Bunu nəzərə alsaq, yaxın vaxtlarda Bakı ilə Tehran arasında gərginliyin intensivliyinin azalacağı, eləcə də Tehran və Ankara arasında Qafqazda və digər sahələrdə regional rəqabətin intensivliyinin azalacağı ehtimalı azdır.
Türkiyənin İranla münasibətlərinin həssaslığına görə İranla mübahisələrində Azərbaycanı açıq şəkildə dəstəkləməkdən çəkinməsinə baxmayaraq, Ankara Bakını tək qoymayacaq. Amma eyni zamanda, Dağlıq Qarabağ müharibəsindəki nailiyyətlərini strateji, uzunmüddətli və sabit təsirə çevirmək istəyir.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Bayden Putini “qızıl nimçədə” Trampa verdi – Dərin ittifaq
Bu gün, 14:10 |
|
|
|
| • Qərbin radikal anti-Azərbaycan bəyanatlarının daha bir SƏBƏBİ
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • "Artıq Yunanıstan hərbi məktəblərində erməni əsilli tələbələrin sayı iki dəfə artıb" - GƏRGİNLİK VAR...
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • Şimali Kipri tanıya bilərik? - AKTUAL
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
| • FHN-nin idarə rəisi cərimələndi - İş məhkəməlik oldu
Bu gün, 13:33 |
|
|
|
| • Azərbaycanda sabiq deputat məhkəməyə VERİLDİ
Bu gün, 13:08 |
|
|
|
| • Türkiyəli məşhur aktyor: - “Zəlzələ olanda Cavanşir Məmmədov bizi...”
Bu gün, 13:06 |
|
|
|
| • Səhər açılanda artıq gec olur: - Qar yağdımı, texnika yola çıxmalıdır
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
| • Ermənistan müharibəyə hazırlaşır: Təhrikçi Fransadır - SENSASİON FAKTLAR
Bu gün, 12:57 |
|
|
|
| • Flora Kərimova bu səbəbdən Səhiyyə Nazirliyini məhkəməyə verdi - DETALLAR
Bu gün, 12:50 |
|
|
|
| • “Musiqimizin məşhur serialda səsləndirilməsi Ozan Akbabanın ideyasıdır” - Elşən rol aldığı “Çırak”-dan danışdı
Bu gün, 12:39 |
|
|
|
| • Ziya Məmmədovun şirkəti gömrük qaydalarını pozur - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • Sərkisyanın müavini Dekotinini hiddətləndirdi – Qərbi Azərbaycanla bağlı deyilənlər...
Bu gün, 12:26 |
|
|
|
| • Bakıda marketdə ŞOK GÖRÜNTÜ: Pişik ətlərin üstündə gəzdi - VİDEO
Bu gün, 12:14 |
|
|
|
| • Məşhur şirkət Azərbaycan bazarını niyə tərk edir? - AÇIQLAMA
Bu gün, 12:02 |
|
|
|
| • Mülayim şimal-qərb küləyi əsəcək - belə deyirlər...
Bu gün, 11:57 |
|
|
|
| • Ermənistanda "DİN davası" - SOROS-un əsas agenti niyə vuruldu?
Bu gün, 11:49 |
|
|
|
| • Ermənistan gec-tez bunu edəcək - Putinin köməkçisi
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
| • Bəşər Əsəd Moskvadadır - "ЕЖ"
Bu gün, 11:45 |
|
|
|
| • DİN BNMİ-nin son əməliyyatları zamanı 40 kiloqram narkotik vasitə aşkarlanıb
Bu gün, 11:43 |
|
|
|
| • Quba RİH vəd verdi... - FOTO
Bu gün, 11:41 |
|
|
|
| • Nazirlik bu şəxsdən şəhid ailələri üçün 20 mənzil alır – 1,2 milyon pul ayrılıb
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
| • Ermənistana verilən silahlarla bağlı fərqli iddia: - İrəvan gizlicə...
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • Tələbələr “asan qazanc” tələsinə düşür - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 11:32 |
|
|
|
| • Ermənistan Macarıstanda səfirlik açacaq - KİV
Bu gün, 11:26 |
|
|
|
| • Paşinyan ordu komandanlarını dəyişdi
Bu gün, 11:25 |
|
|
|
| • Əməkdar artist plastik əməliyyatla yanaqlarını kiçiltdi
Bu gün, 11:09 |
|
|
|
| • Məktəbdənkənar təhsil müəssisələrinə elektron qəbul başlayıb - DİQQƏT!
Bu gün, 11:03 |
|
|
|
| • Sumqayıtda məktəblərin isidilməsinə ayrılan pullar hara gedir? - İLGİNC FAKTLAR
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • Rüşvətlə xidmət yeri dəyişdirən “Dayı” - Hakim qarşısında
Bu gün, 10:52 |
|
|
|
| • "Azərbaycan göstərdi ki, dedikləri nağıl deyil" - Manvel Sarkisyan
Bu gün, 10:49 |
|
|
|
| • Şöbə müdiri xəstəxana direktorunun cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmasını tələb etdi... - İTTİHAM VAR...
Bu gün, 10:46 |
|
|
|
| • Tovuzda həlak olan hərbçilərə şəhid statusu veriləcək? - Rəsmi CAVAB
Bu gün, 10:39 |
|
|
|
| • Paşinyan Qərblə Şərq arasında: İrəvan sammitdən niyə imtina etdi? - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 10:36 |
|
|
|
| • Duda düşmən səngərində yer aldığını İNKAR ETMİR... - NƏZƏRƏ ALMALIYIQ...
Bu gün, 10:29 |
|
|
|
| • İrəvan Rusiyanı təkzib etdi: - Paşinyan xahiş etməyib!
Bu gün, 10:28 |
|
|
|
| • "Politico" nəşrinın ƏYRİ TƏRƏZİSİ... - QƏRƏZ... apaydın ortadadır...
Bu gün, 10:22 |
|
|
|
| • Aşıq Ələsgərin heykəliylə gündəmə gələn şirkət 672 min manatlıq tenderin qalibi oldu - BU DƏFƏ...
Bu gün, 10:20 |
|
|
|
| • İranla təlimlər vaxtı Bakıda NATO toplantısı: - DETALLAR
Bu gün, 10:13 |
|
|
|
| • Məhsul sifariş edib... hardadır bilinmir... - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 10:09 |
|
|
|
| • Ukraynada daha bir azərbaycanlı həlak oldu - ruslar tərəfdən döyüşüb...
Bu gün, 10:03 |
|
|
|
| • Astanada KTMT-yə üzv ölkələrin XİN başçıları, müdafiə nazirləri və Təhlükəsizlik Şuraları rəhbərlərinin iclası başlayıb
Bu gün, 10:01 |
|
|
|
| • Putin müharibəyə hazırlaşır: Birinci bu ölkədən başlayacaq - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 09:48 |
|
|
|
| • Nüfuz alverində təqsirləndirilən vəkilin istintaqı BAŞA ÇATDI
Bu gün, 09:45 |
|
|
|
| • “Müavinətlər artırılmasa, bu şəxslərin minimum səviyyədə yaşaması sual altına düşəcək” – Ekspert
Bu gün, 09:37 |
|
|
|
| • “Parlament diskussiya yeridir, həqiqəti tapıb qanun qəbul etməliyik” - Siyavuş Novruzov özünü MÜDAFİƏ EDİR
Bu gün, 09:32 |
|
|
|
| • "Lombard mafiyası"nın işi ilə bağlı yenidən məhkəməyə müraciət edildi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:31 |
|
|
|
| • Paşinyanın sədri olduğu Aİİ sammitinin Rusiyada keçirilməsi qərarı... - SƏBƏB BİLİNDİ...
Bu gün, 09:29 |
|
|
|
| • Vergi orqanının bir milyondan çox mülki iddia qaldırdığı sahibkara bəraət verilib - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:25 |
|
|
|
| • Ermənistana yeni raketlər göndərilir: Bölgə üçün ciddi risklər var - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
|
