Cənubi Qafqazda yeni gərginlik ocağı yaranır - TƏHLİL
Tarix: 25-10-2021, 12:29 | Çap et
“Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsində Ermənistan üzərində qələbəsinin bir illiyinə yaxınlaşdığımız bir vaxtda Cənubi Qafqaz uzunmüddətli sabitlik mərhələsinə qədəm qoymağa hazır görünmür. Türkiyə və Rusiyanın nəzarəti altında imzalanan müqavilə bu münaqişənin yalnız daxili amillərini həll edib və ona təsir edən xarici amilləri görməməzliyə vurub”.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “əl-Ərəbi əl-Cədid” qəzeti yazıb.
Nüfuzlu ərəb nəşrinin təhlilində qeyd edilir:
Üç regional ölkə - Rusiya, İran və Türkiyə əsas iştirakçılardır. Moskva və Ankara müharibəni dayandırıb Dağlıq Qarabağda sülhməramlı qüvvələrə qoşula bilsələr də, Tehran yeni geosiyasi tənlikdə özünü kənarda görür. Hazırda Azərbaycan-İsrail münasibətlərinin genişlənməsi İranda bu acizlik hissini artırıb.
Müharibə zamanı şimalda 30 milyondan çox türk vətəndaşını qəzəbləndirməkdən qorxaraq Ermənistana dəstəyini nümayiş etdirməkdən çəkinən İran, İsrailin “sərhəd” adlandırdığı dövlətin qapılarından yeni geosiyasi tənliyə müqavimət göstərməyə çalışır.
İsraillə bağlı narahatlıqlar Bakı ilə Təl-Əvivin hərbi əlaqələri ilə əsaslı görünsə də, bu, yeni bir şey deyil. İllərdir Tehran İsrailin bu əlaqələrdən istifadə edərək qonşu ölkədən İrana qarşı casusluqda pilotsuz uçuş aparatlarından (PUA) istifadə etdiyinə inanır. Lakin hazırkı narahatlıq çağırışı İranın təkcə Cənubi Qafqazda deyil, həm də Mərkəzi Asiyada onun təsirinə təhlükə yaranması düşüncəsindən irəli gəlir.
İranın yeni Qafqaz tənliyində marginallaşması onun çoxtərəfli narahatlığını yenidən gündəmə gətirib. Bir tərəfdən, Türkiyənin təsiri artıracaq, Naxçıvan-Azərbaycan “sərhədi layihəsi” isə Türkiyənin Orta Asiyadakı türkdilli ölkələri coğrafiyası ilə yenidən əlaqəsinə şərait yaradacaq. İranlılar bu keçidin onların Ermənistanla ticarətinə mane olacağından və Mərkəzi Asiyadakı təsirlərini azaldacağından narahatdırlar.
Deməli, İran özünü bu prosesdə ən böyük məğlub hesab edir və Ermənistanın Azərbaycanla tarixi mübahisələrə son qoymağa çalışaraq itkilərini məhdudlaşdırma cəhdi İranın əks hissini gücləndirir.
İranın narahatlığı yeni vəziyyətdə təcrid məsələsi ilə məhdudlaşmır, həm də neft və qaz boru kəmərlərinin olduğu bölgədə Qərbə enerji ötürmə xətləri üzərində yarışma prosesini də əhatə edir. Xəzər dənizində enerji hasilatını Türkiyənin Ceyhan limanına birləşdirən boru kəməri də bu ərazidədir.
Türkiyənin türkdilli ölkələrlə siyasi-iqtisadi əlaqələrinin gücləndirilməsi bu ölkəyə gələcəkdə Türkmənistan nefti və qazının qatılacağı Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərinin inkişafına kömək edəcək. Bu, İranın “Pars” yatağından İraq, Suriya və Livan vasitəsilə Avropaya uzanan boru kəmərinin rəqibidir.
İranın xarici işlər naziri hərbi təlimlərdən sonra bu yeni geosiyasi tənlik qarşısında Rusiyanın Tehrana dəstəyini qazanmağa çalışaraq Moskvaya səfər edib. Hüseyn Əmir-Abdullahian ölkəsinin geosiyasi dəyişikliklərə və Qafqazın xəritəsinin dəyişməsinə dözməyəcəyini bildirib. Bu yanaşma, eləcə də Azərbaycanla gərginliyin artması İranın regionda yeni münaqişə meydanı yaratmaq səylərini göstərir. Amma Abdullahian rusiyalı vəzifədaşından o qədər də təşviq eşitməyib. Sergey Lavrov Türkiyə, İran, Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanın da daxil olduğu altıtərəfli regional əməkdaşlıq çərçivəsinin yaradılmasının Rusiyanın prioriteti olduğunu vurğulayıb. Moskva regionda yeni alovlanma istəmir.
Bu baxımdan, Rəcəb Tayyib Ərdoğan daha əvvəl region ölkələri ilə birlikdə altıtərəfli əməkdaşlıq formulunu təklif etmişdi və onun məqsədlərindən biri də İranın qəzəbini cilovlamaq idi. Lakin hazırda bu təklifi həyata keçirmək çətin görünür və ilk növbədə, ikitərəfli münasibətlərin həllini tələb edir. Bir masa ətrafında toplanmadan əvvəl bu ölkələr arasında dialoq olmalıdır.
Azərbaycanla İran arasında, eləcə də Azərbaycanla Ermənistan, Rusiya ilə Gürcüstan arasında tarixi bir problem var. Bunu nəzərə alsaq, yaxın vaxtlarda Bakı ilə Tehran arasında gərginliyin intensivliyinin azalacağı, eləcə də Tehran və Ankara arasında Qafqazda və digər sahələrdə regional rəqabətin intensivliyinin azalacağı ehtimalı azdır.
Türkiyənin İranla münasibətlərinin həssaslığına görə İranla mübahisələrində Azərbaycanı açıq şəkildə dəstəkləməkdən çəkinməsinə baxmayaraq, Ankara Bakını tək qoymayacaq. Amma eyni zamanda, Dağlıq Qarabağ müharibəsindəki nailiyyətlərini strateji, uzunmüddətli və sabit təsirə çevirmək istəyir.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Bu şirkət Hadrutda 43 ev təmirindən 3 milyona yaxın - PUL QAZANACAQ
Bu gün, 15:17 |
|
|
|
| • Şakdam doğrudan da casusdur? - İranda yeni qalmaqal
Bu gün, 15:14 |
|
|
|
| • Bizdən aldıqları neftdən benzin istehsal edib bizə satırlar - FAKT BUDUR!
Bu gün, 15:12 |
|
|
|
| • Ermənistanın Türkiyə ilə barışmaqdan başqa alternativi yoxdur - Paşinyan
Bu gün, 15:01 |
|
|
|
| • Vergi Xidmətimiz bir gün KLOUNLUQ DA EDƏCƏK... - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 14:53 |
|
|
|
| • Ermənistan Aİ-yə üzv olmaq istəyir - Paşinyan AÇIQLADI
Bu gün, 14:49 |
|
|
|
| • Səhər verilişlərini "reytinqsiz" adlandırdı
Bu gün, 14:48 |
|
|
|
| • Ermənistanın KTMT-dən çıxma ehtimalı daha yüksəkdir - Paşinyan
Bu gün, 14:40 |
|
|
|
| • İsrail qoşunlarını Suriya sərhədinə cəmləşdirir
Bu gün, 14:37 |
|
|
|
| • ABŞ niyə Zəngəzur dəhlizinə "elçi" düşdü? - "Hürriyət" qəzeti
Bu gün, 13:01 |
|
|
|
| • Müşfiqabadda yerüstü keçid narkomanların yuvasına çevrilib
Bu gün, 12:59 |
|
|
|
| • Paşinyan ABŞ-ın Zəngəzur dəhlizini icarəyə götürməsi məsələsinə münasibət bildirib
Bu gün, 12:47 |
|
|
|
| • DOST Agentliyinin mənfəəti 2 dəfədən çox azalıb
Bu gün, 12:45 |
|
|
|
| • Yenidən ZÜHUR EDƏN Əli Vəliyevin macəraları... - İTTİHAM VAR...
Bu gün, 12:40 |
|
|
|
| • "Rusiyada diaspor təşkilatlarının bir-birinə yardım etməməsi, koordinasiyasızlığı ciddi çətinlik yaradır..." - Etibar Məmmədov
Bu gün, 12:31 |
|
|
|
| • Ermənistan regionda nəqliyyat infrastrukturunun açılmasında maraqlıdır - Paşinyan
Bu gün, 12:26 |
|
|
|
| • İrəvanda Zəngəzur Dəhlizi müzakirə olunub?
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
| • Paşinyan hökuməti "qondarma rejim"in binasını geri tələb edir
Bu gün, 12:21 |
|
|
|
| • Azərbaycan rusiyalı aparıcılardan İMTİNA ETDİ
Bu gün, 12:16 |
|
|
|
| • DSX generalı vəzifədən azad edilib? - İlham Mehdiyev kimdir?
Bu gün, 12:13 |
|
|
|
| • Moskva daha bir milyarder ermənini Paşinyanla üz-üzə qoyub - Foto
Bu gün, 12:11 |
|
|
|
| • “Azərbaycan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı beynəlxalq konsensus yarada bilib” - İrəvanda etiraf
Bu gün, 12:09 |
|
|
|
| • Tramp əslində istəyir ki... - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 12:05 |
|
|
|
| • “Elmi Bərpa” Xocavənddə 1,8 milyonluq sifarişi qazandı
Bu gün, 11:59 |
|
|
|
| • Rusiyada antimiqrant dalğası: milyonların taleyi sual altında - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 11:55 |
|
|
|
| • Naxçıvanda sahibkarların bank hesabları kəskin azaldı – Talıbovdan sonrakı bir ayda nə baş verib?
Bu gün, 11:52 |
|
|
|
| • Gənc yazıçı motosiklet qəzasında ağır yaralandı
Bu gün, 11:50 |
|
|
|
| • Masallı, Astara və Lerikdə nevroloq yoxdur, insult xəstələri çarəsiz qalıb - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 11:43 |
|
|
|
| • Yekaterinburqda Şıxlinskilərə qarşı cinayət işi: - rəsmi ittiham aktında polisin əzilməsi, zorakılıq və açıq təfərrüatlar
Bu gün, 11:39 |
|
|
|
| • Yekaterinburq məhkəməsi azərbaycanəsilli altı nəfərin həbs müddətini uzadıb - KİV
Bu gün, 11:37 |
|
|
|
| • İTV-nin əməkdaşı Kənan M.M.-i məhkəmə ilə hədələdi - "Ölkədə hər büdcəyə uyğun yaltaq var"
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
| • Hacı Vəliyevin DURUMU AĞIRDIR... - Aclıq aksiyası keçirir...
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • Baba Vəziroğlu nazirə nə hədiyyə edib? - "Mən olacağam"
Bu gün, 11:32 |
|
|
|
| • Su kanallarında boğulmalar artır – Deputatdan qurumlara VACİB ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 11:29 |
|
|
|
| • Ceyhun Cəlilov Naxçıvanı rəsmən QARƏT EDİR... - ŞOK FAKTLAR...
Bu gün, 11:19 |
|
|
|
| • Həbsdəki icra başçısı İlham Əliyevdən əfv istəyib - 4 ildən artıqdır ki...
Bu gün, 11:10 |
|
|
|
| • “Məni Bəhramın gözündən saldılar, direktor mənə “xalq artisti” fəxri adı vermədi” - Vahid Əliyev kimlərdən gileyləndi?
Bu gün, 11:06 |
|
|
|
| • Paşinyan Görusdakı iclasda Zəngəzurdan Naxçıvana yol verilməsini müzakirə edib... -“Johovurd”
Bu gün, 10:31 |
|
|
|
| • Bakıda özbaşına tikinti işləri aparan şəxsə hökm oxundu
Bu gün, 10:29 |
|
|
|
| • Yusif Yusibov son akkordlarını Gəncə Dövlət Universitetində belə vurur - İLGİNC İDDİALAR
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
| • Əcnəbi seyrə balonlarla çıxır: Xəzər rayonunda isə zibili eşşəklə daşıyırlar... - DƏLİXANADIR, VALLAH...
Bu gün, 10:24 |
|
|
|
| • Jurnalist Rəşad Baxşəliyevə ağır itki üz verib
Bu gün, 10:19 |
|
|
|
| • Seyfəddin Hüseynlinin qardaşının həbs müddəti uzadıldı - AÇIQLAMA
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
| • Bakı Dövlət Universitetində görkəmli alimlərə qarşı sayğısızlıq və traybalizm... - İTTİHAM VAR...
Bu gün, 10:13 |
|
|
|
| • Bu şəhərdə 2 milyon manatlıq yol işləri hələ ki, kağız üzərində qaldı
Bu gün, 10:04 |
|
|
|
| • Ruslar Azərbaycandan gələn bu məhsullara da QADAĞA QOYDU - Rosselxoznadzor İŞ BAŞINDA
Bu gün, 09:59 |
|
|
|
| • Boksçumuz erməniyə qalib gəlib çempion oldu - FOTO
Bu gün, 09:55 |
|
|
|
| • Şəmkirdə dəhşət: 24 yaşlı şəxs ona əmanət edilən bacılara qarşı zorakılıq etdi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:53 |
|
|
|
| • KAPİTAL BANK digər banklardan NİYƏ GERİDƏ QALIR? - BU DA FAKT!
Bu gün, 09:47 |
|
|
|
| • “Azercell” müştərilərini rəsmən BOĞAZA YIĞIB... - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 09:41 |
|
|
|
|
