“Azərbaycanla Ermənistan arasında əlaqələrin qurulması, mövcud anlaşılmazlıqların aradan qaldırılması rəsmi İrəvanın üzərinə götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməsi fonunda mümkün olacaq. Bu proses üçün isə artıq heç bir əlavə vasitəçiyə ehtiyac yoxdur”.
Bu sözləri Moderator.az-a açıqlamasında Millət vəkili Arzuxan Əlizadə deyib.
O xatırladıb ki, Azərbaycan torpaqları işğal altında olduğu dövrdə — 1992-ci ilə qədər ATƏM, sonradan isə ATƏT adlanan beynəlxalq qurum vasitəçilik missiyasını üzərinə götürmüşdü:
“Lakin bu qurum faktiki olaraq fəaliyyətsiz, beynəlxalq hüquqa hörmətsizlik nümayiş etdirən və heç bir real nəticə ortaya qoymayan bir struktur kimi yadda qaldı. Azərbaycan torpaqları işğal altında qaldığı müddətdə Minsk qrupu işğalçıya qarşı mövqe sərgiləmək əvəzinə, dolayısı ilə ona dəstək verirdi. İşğal altındakı ərazilərə “turist səfərləri” edir, mövcud status-kvonu qorumağa xidmət edən davranışlar nümayiş etdirirdi. Azərbaycana ədaləti bərpa etmək, torpaqlarını işğaldan azad etmək istiqamətində dəstək göstərmək əvəzinə, əksinə, ölkəmizə təzyiqlər edilirdi ki, “mövcud reallıqla barışsın”, işğal faktı müəyyən mənada legitimləşdirilsin, bəzi ərazilər ermənilərin xeyrinə rəsmiləşdirilsin. Bu baxımdan, belə bir qurumun fəaliyyəti nəinki işğal dövründə, hətta əvvəldən sual altındaydı. Azərbaycan cəmiyyətində də Minsk qrupunun yararsızlığı ilə bağlı mövqelər geniş yayılmışdı.
Hətta qeyd etmək yerinə düşər ki, 2010-cu ildə Milli İstiqlal Partiyası olaraq rəsmi müraciət yaymışdıq. Həmin sənəd Azərbaycan hökumətinə, beynəlxalq təşkilatlara və Azərbaycan ictimaiyyətinə ünvanlanmışdı və orada açıq şəkildə bildirilirdi ki, ATƏT-in Minsk qrupunun vasitəçilik missiyasından imtina edilməlidir. Çünki bu qurum öz mandatına uyğun fəaliyyət göstərmir və problemin həllinə deyil, uzadılmasına xidmət edirdi.
Nəhayət, 2020-ci ildə Azərbaycan öz gücünə torpaqlarını işğaldan azad etdi. 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri Azərbaycana gələrək Prezidentlə görüşmək istədilər. Prezident İlham Əliyev onları yalnız diplomatik etiket naminə qəbul etdi. Lakin həmin görüşdə dövlət başçısı açıq və prinsipial mövqe nümayiş etdirərək, diplomatik dildə desək, onlara ciddi mesaj verdi.
Prezident bildirdi ki, mən sizi dəvət etməmişəm və bundan sonra sizinlə hər hansı formatda əməkdaşlıq etməyə ehtiyac görmürəm. Əgər Ermənistanın Azərbaycanla münasibətlərin normallaşdırılması ilə bağlı konkret təklifləriniz varsa, təqdim edin. Yoxdursa, o zaman indiyə qədər nəticəsiz davam edən fəaliyyətinizin bundan sonra da mənası yoxdur. Beləliklə, ATƏT-in Minsk qrupu ilə yolların ayrıldığı açıq şəkildə bəyan edildi və bu məsələ Azərbaycan Prezidentinin prinsipial mövqeyi ilə qəti şəkildə bağlandı”.
Millət vəkili qeyd edib ki, məsələ ilə bağlı müvafiq beynəlxalq qurumlara rəsmi müraciətlər olundu:
“Məlum olduğu kimi, ATƏT-in Minsk qrupunun fəaliyyətinin dayandırılması üçün müraciət Azərbaycan və Ermənistan tərəfindən birgə edilməli idi. Ermənistan bu şərti qəbul etdi və nəticə etibarilə həmin müraciət əsasında Minsk qrupu faktiki olaraq mövcud olmayan fəaliyyətini rəsmi şəkildə dayandırmış oldu.
Eyni zamanda digər beynəlxalq platformalarda da bu istiqamətdə mövqe ortaya qoyuldu ki, ATƏT-in Minsk qrupuna aid bütün strukturlar ləğv edilməlidir. Çünki bu qurum necə ki, uzun illər ərzində işğal faktına son qoymaq iqtidarında olmadı, indiki mərhələdə də sülhə və sabitliyə heç bir töhfə vermir. Əksinə, guya vasitəçilik missiyasını üzərinə götürmüş bu beynəlxalq strukturun mövcudluğu revanşist dairələrə, müharibə tərəfdarlarına, Azərbaycanın öz ərazilərini işğaldan azad etməsi faktına dözümsüz yanaşan bəzi ünsürlərə stimul verirdi.
Məhz buna görə də dayanıqlı və davamlı sülhə nail olmaq üçün bu qurum birmənalı şəkildə tarixə qovuşmalıdır — təkcə arxivə deyil, siyasi baxımdan tarixin zibilliyinə göndərilməlidir. Bir daha vurğulamaq lazımdır ki, üzərinə vasitəçilik missiyası götürən ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrləri illər boyu işğala məruz qalan tərəfə — Azərbaycana qarşı təzyiq göstərməklə məşğul olmuş, öz mandatlarını və məsuliyyətlərini layiqincə yerinə yetirməmişlər.
Bu səbəbdən Minsk qrupu ləyaqətsiz və nəticəsiz bir qurum kimi fəaliyyət tarixini başa vurmuş sayılmalıdır”.
