Globalinfo.az-ın əməkdaşı Türkiyənin tanınmış politoloq-siyasətçisi Prof.Dr. Selin Şenocakdan müsahibə alıb. Sözügedən müsahibəni təqdim edirik:
– Selin xanım, İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsinin sədri Əkrəm İmamoğluna hansı cəza verilə bilər? Siyasi qadağa olarsa, bu, Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğana nə qazandıracaq?
– Əkrəm İmamoğluna qarşı qaldırılan iddia tələbi demokratik ifadə azadlığı baxımdan yanlış addımdır. Bu iş artıq ictimai deyil, şəxsi məsələyə çevrilib. Əkrəm İmamoğluna siyasi qadağa hökumətə heç bir qazanc gətirməyəcək, əksinə, həmin şəxsin gərəksiz yerə qəhrəman kimi ideallaşdırılmasına səbəb olacaq. Türk xalqı həmişə haqsızlığa qarşı çıxıb. Bu vəziyyət prezidentə heç nə qazandırmaz.
Hər ikisi İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsinin sədri vəzifəsində çalışıb. Rəcəb Tayyib Ərdoğanın bu gün prezident kürsüsünə gəlməsini təmin edən İstanbula gətirdiyi uğurlu yenilikçi xidmətləri və İstanbulun həm nəqliyyatında, həm də infrastrukturunda etdiyi dəyişikliklərdir. Təəssüf ki, bu, plansız urbanizasiyaya da gətirib çıxardı. Əkrəm İmamoğlu isə İstanbul üçün göstərdiyi xidmətlərdən daha çox ümumi siyasi prosesin nəticəsində ikinci müddətə seçildi.
– Ankara Böyükşəhər Bələdiyyəsinin sədri Mənsur Yavaş və Əkrəm İmamoğlunun fəaliyyətlərini necə qiymətləndirirsiniz? Vəzifəyə gəlməzdən öncə verdikləri vədləri yerinə yetirdilərmi? 2028-ci il prezident seçkilərində Cümhuriyyət Xalq Partiyasının (CHP) əsas namizədi kim olacaq?
– Əvvəla, Mənsur Yavaş və Əkrəm İmamoğlu həm xarakter, həm də düşüncə tərzi baxımından bir-birindən fərqlənirlər. Mənsur Yavaş dövlət xadimidir, Əkrəm İmamoğlu isə siyasətçidir. Bu fərqi düzgün dərk etdikdə hər iki sədrin mövqeyini daha yaxşı anlaya bilərik.
imamoglu yavas
Əkrəm İmamoğlu və Mənsur Yavaş
Mənsur Yavaşın Ankarada həyata keçirdiyi xidmətləri araşdırdıqda onun yoxsulluqla mübarizəni prioritet olaraq müəyyənləşdirdiyini görürük. Gənclərə, təqaüdçülərə, fermerlərə, biznesmenlərə və qadınlara verdiyi dəstək və məşğulluq layihələri ilə xalqa yaxın, səmimi və xidmət yönümlü bir yanaşma sərgiləyib. Eyni zamanda şəffaf bələdiyyə qulluğu prinsipi ilə fəaliyyət göstərərək bərabərliyə əsaslanan idarəetmə yanaşması nümayiş etdirmiş və son seçkilərdə 60%-dən çox səs toplamışdır. Mənsur Yavaş təvazökar həyat tərzi, sadə və sülhsevər yanaşması ilə siyasi qarşıdurmalardan və intriqalardan uzaq duraraq təkcə Ankarada deyil, bütün Türkiyədə xalqın sevgisini qazanıb. İctimai rəy sorğuları da bunu açıq şəkildə göstərir.
Əkrəm İmamoğlu isə hər cəhətdən siyasətçi xüsusiyyətlərinə malikdir. İstanbulda xidmət yönümlü idarəetmə yanaşmasından daha çox siyasi polemikalara girməklə gündəmə gəlir. Bu vəziyyət İstanbul əhalisi arasında narazılıq yaradıb və rəy sorğuları Əkrəm İmamoğlunu dəstəkləyənlərin sayının azaldığını göstərir. Bunun digər səbəbi isə onun xalqdan uzaq, “monden və hedonist” (zəngin həyat tərzini sevən və zövqünə düşkün – red.) siyasət yürütməsidir.
Türk xalqı regional münaqişələr, iqtisadi böhran, işsizlik, yoxsulluq və korrupsiya kimi ciddi problemlərlə mübarizə apararkən, lazımsız daxili münaqişələrdən uzaq, konkret və praqmatik həll yollarına yönəlmiş idarəetmə yanaşması tələb edir. Siyasi polemikalar və daxili qarşıdurmalar Türkiyəni geri çəkməkdən başqa bir məqsədə xidmət etmir.
Ankara Böyükşəhər Bələdiyyəsinin sədri Mənsur Yavaşın da dəfələrlə qeyd etdiyi kimi, bu gün 2028-ci il seçkiləri üçün namizədin müəyyənləşdirilməsini müzakirə etmək çox tezdir. Bu cür mövzular ancaq lazımsız yerə gündəmi zəbt edib ölkənin real həyati əhəmiyyətli problemlərini kölgədə qoyur. Bu, həm də əvvəlki prezident seçkilərində olduğu kimi müxalifət daxilində qarşıdurmalara və parçalanmalara səbəb ola bilər. Atalar sözü var: “Tez banlayan xoruzun başını kəsərlər”. Əsas odur ki, bu addım erkən deyil, vaxtında, yerində atılsın və zaman keçdikcə çətinlik daha da artır.
– Türk lirəsi hər gün dəyərini itirməkdə davam edir. Bəzi şəxslərin fikrincə, Türkiyəni dünya siyasətində rəqib görən güclər onun pul vahidinin dəyərini düşürməklə zəiflətməyə çalışır. Bəs insanların sosial rifahı baxımından 2028-ci ildə hakimiyyətə kimin gəlməsinin əhəmiyyəti varmı?
– Türkiyə yerləşdiyi coğrafiyaya görə tarix boyu dünya sivilizasiyalarının mərkəzi olub və təbii sərvətlərinə görə böyük strateji əhəmiyyətə malikdir. Dünya xəritəsinə baxanda Türkiyə demək olar ki, dünyanın mərkəzindədir. Bu məntiqlə hərəkət edən Türkiyə tam müstəqil, özünü təmin edən ölkəyə çevrilməlidir. Bu isə yalnız istehsalatla mümkündür: kənd təsərrüfatı istehsalı, sənaye istehsalı və texnoloji istehsal.
Türkiyə idxaldan asılılığını azaldıb texnologiya və sənaye istehsalı ixrac edən ölkəyə çevrildikdə iqtisadi cəhətdən güclü dövlət olacaq. Bu, təkcə iqtisadi böhranlardan çıxış yolu deyil, həm də işsizlik və yoxsulluqla mübarizədə uğur gətirəcək. Lakin bunun baş verməsi üçün ilk növbədə korrupsiya və nepotizmlə (qohumbazlıq – red.) effektiv mübarizə aparılmalıdır.
Türkiyənin bu gün yaşadığı ən böyük böhranlar korrupsiya, səriştəsizlik və beyin axınıdır. Dövlət qurumlarında səriştəsiz şəxslərin işə götürülməsi ölkə resurslarının müəyyən dairələrin əlində cəmlənməsinə səbəb olur. Təəssüf ki, bu vəziyyət təkcə hakim partiyaya aid deyil. Müxalifət partiyaları arasında da bu hal mövcuddur. Bu düşüncə tərzi dəyişmədikcə, partiyaların yerdəyişməsi sadəcə mənasızdır.
Ona görə də Türkiyənin ehtiyac duyduğu idarəetmə yanaşması xalqa yaxın, cəmiyyətlə bütünləşmiş, bərabərhüquqlu, korrupsiya və yoxsulluqla mübarizəni əsas məqsədə çevirən, kənd təsərrüfatı, sənaye və texnologiya sahələrində istehsalı təşviq etməlidir. Bundan əlavə, səriştəliliyə önəm verərək təkcə müəyyən dairələrə deyil, Türkiyənin təcrübəli insan resurslarına sərmayə qoymaqla beyin axınının qarşısı alınmalıdır. Türkiyənin beynəlxalq arenada söz sahibi olmasına və effektiv diplomatiya ilə qlobal səviyyədə təsirini artırmasına imkan verən idarəetmə yanaşması qəbul edilməlidir.
Türkiyə strateji mövqeyinə görə “dəvəquşu siyasəti” yürütməyəcək qədər əhəmiyyətli bir ölkədir. Ona görə də beynəlxalq aləmdə diplomatik təşəbbüslərini davam etdirməli, səmərəliliyini artırmalıdır. Suriya və Yaxın Şərq coğrafiyasının yenidən formalaşdırıldığı bu dövrdə Türkiyə Cümhuriyyətinin milli sərhədlərini və ərazi bütövlüyünü təmin edən və bu baxımdan müdafiə sənayesinin effektivliyini artıran siyasəti gücləndirməsi lazımdır.
