“Rusiya Vaşinqtonda elan edilən “Beynəlxalq Sülh və Rifah Naminə Tramp Marşrutu” adlı erməni-amerikan layihəsi ətrafındakı inkişafları diqqətlə izləyir”.

“Cebheinfo.az” xəbər verir ki, Rusiyanın Ermənistandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Sergey Kopırkin “Noev Kovçeq” qəzetinə verdiyi müsahibədə bildirib.

“İndiyə qədər yalnız bu ucadan səslənən adı eşidirik. Bildiyimiz qədəri ilə onun tətbiqi ilə bağlı praktiki işlər hələ başlamayıb. Bu təşəbbüs konkret forma aldıqdan sonra mövqeyimiz formalaşdırılacaq.

Eyni zamanda, “Tramp marşrutu” Ermənistanın Avrasiya İqtisadi İttifaqına (Aİİ) üzvlüyünə təsir göstərə bilər. Çünki respublika ərazisindən malların keçməsi, digər məsələlərlə yanaşı, Avrasiya İttifaqı qanunu ilə tənzimlənir.

Bu mövzuda erməni tərəfdaşlarımızla əsaslı məsləhətləşmələrə hazırıq. Rusiya Cənubi Qafqazda nəqliyyat kommunikasiyalarının açılmasını daim müdafiə edir, Xüsusilə də bu sahədə irəliləyiş əvvəlcə Rusiya, Ermənistan və Azərbaycan liderləri arasında 2020-2022-ci illərdə imzalanmış üçtərəfli sazişlərə əsaslanırdı.

Biz bundan çıxış edirik ki, müvafiq proseslər regiondakı bütün maraqlı ölkələrin və onların qonşularının maraqlarını nəzərə almalıdır”, - Kopırkin belə deyib.

Qeyd edək ki, “Tramp marşrutu”nun açılmasına qarşı Rusiya rəsmilərinin son vaxtlar xəbərdarlıq mesajlarının artması müşahidə olunur.

Xüsusilə, Azərbaycan üzərindən nəqliyyat-tranzit əlaqələrinin bərpası və bir sıra məhsulların Ermənistana tədarükü fonunda Rusiyanın narahatlığı artmağa başlayıb. Noyabr ayında Qazaxıstan taxılının göndərilməsindən sonra Azərbaycanın Ermənistana neft məhsullarının ixracı regionda vəziyyəti dəyişməyə başlayıb.

Artıq Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan da Azərbaycanla dəmir yollarının bərpası və açılması təşəbbüsü ilə çıxış edib.

İqtisadi naziri Gevork Papyon isə Ermənistanın Azərbaycana alüminium, kənd təsərrüfatı, bəzi içki məhsulları ixrac etməyə hazır olduğunu deyib.

30 ildən Azərbaycanla nəqliyyat-ticarət əlaqələrinin bərpası Ermənistanı Rusiyanın həm iqtisadi, həm də geosiyasi təsir dairəsindən çıxara bilər. Zəngəzur dəhlizninin açılması və ABŞ-nin regionun əsas nəqliyyat dəhlizlərindən birinə nəzarət etməsi isə Rusiyanın bölgədən sıxışdırılması deməkdir. Moskvanın narahatlığının başlıca səbəblərindən biri bununla bağlıdır.

Bundan başqa, Rusiya “Tramp marşrutu”nun açılmasını Avrasiya İqtisadi İttifaqı üçün təhlükə hesab edir. Ermənistan Aİİ-nın üzvü olduğuna görə, bu ölkənin bütün ərazisində birliyin iqtisadi qanunları tətbiq olunur. Rusiya bildirir ki, Ermənistanın şimalında və “TRIPP layihəsi”nin keçdiyi cənub hissəsində iki müxtəlif gömrük qaydaları tətbiq edilə bilməz.

Ermənistan Gömrük İttifaqının üzvü kimi ümumi öhdəliklərə əməl etməlidir. Qeyd edək ki, dekabrın 16-da Rusiya XİN-in MDB Dövlətləri üzrə 4-cü Departamentinin direktoru Mixail Kalugin Ermənistanın Aİİ-ə üzvlüyünə diqqət çəkərək hədələyici bəyanat verib.

O bildirib ki, Rusiyanın iştirakı olmadan təşəbbüsün həyata keçirilməsi çətin olacaq. Yəni diplomat Moskvanın icazəsi olmadan Aİİ-nin ərazisi və Rusiyanın təsir zonası olan bölgədə ABŞ-nin nəqliyyat dəhlizi layihəsini həyata keçirə bilməyəcəyinə dair xəbərdarlıq edib.

Həm Kalugin, həm də Kopırkin Zəngəzurdan keçən dəmir yolunun 2020-2022-ci illərdə Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya baş nazirlərinin müavinləri səviyyəsində mövcud olmuş işçi qrup çərçivəsində əldə edilmiş razılaşmalar əsasında açılmasını tələb edir.

Belə olan təqdirdə, Kreml qarşıya çıxan bir suala cavab verməkdən yayınır:

“Nə üçün Rusiya Zəngəzir dəhlizindən dəmir yolunun açılmasına dair razılaşmanın icrasını Ermənistandan indiyə qədər tələb etməyib?” Çünki Rusiya Zəngəzur dəhlizinin açılmasında maraqlı olmayıb. Sadəcə olraq, Moskva indi bu məsələni gündəmə gətirməklə manipulyasiya edir və ABŞ-nin regiona gəlişinin qarşısını almağa çalışır.

Lakin Ermənistan hakimiyyəti Rusiyanın iddiaları ilə razılaşmır və avqustun 8-də Vaşinqtonda imzalanmış müqaviləyə uyğun olaraq autsorsinq prinsipi əsasında ABŞ-yə verilməsində israr edir.

Rusiya diplomatlarının son açıqlamaları Moskvanın da birgə yaradılacaq konsorsiumda pay sahibi olmaq istəyi kimi şərh edilir.

Buna baxmayaraq, investor kimi layihəyə üçüncü cəlb ediləcək tərəfin Avropa İttifaqı olacağı ehtimal edilir. Rusiya isə ABŞ-nin və Avropa İttifaqının Avrasiya İqtisadi İttifaqı məkanına daxil olmasını istəmir.

Ona görə də Moskva Nikol Paşinyan hökumətini konkret seçim etməyə çağırır. Rusiya “Tramp marşrutu” layihəsinin reallaşmasına Aİİ məkanının parçalanması üçün təhlükə kimi baxır. Bu halda, Ermənistan ittifaqdan çıxarıla bilər.

Ermənistanın qurumu tərk etməsi isə Aİİ-nın dağılmasına yol açmış olar. Səfir Kopırkin ““Tramp marşrutu” Ermənistanın Aİİ üzvlüyünə təsir göstərə bilər”, - deyərkən məhz bunu nəzərdə tutur.

Müşfiq Abdulla
“Cebheinfo.az”