Rusiya rəhbərliyinin və nümayəndələrinin Ermənistana qarşı addımları və davranışları son dərəcə təmkinlidir və normal, ciddi, qarşılıqlı hörmətli söhbətə heç bir maneə yoxdur, çünki indiki vəziyyətdə Ermənistan Rusiya üçün önəmlidir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu fikri “Armenian News”-un “Faktor silı” (“Güc faktoru”) verilişində Karnegi Moskva Mərkəzinin keçmiş rəhbəri Dmitri Trenin deyib.
O bildirib: “Düşünürəm ki, fürsət hələ tam əldən verilməyib. Mənə elə gəlir ki, Ermənistan tərəfi münasibətlərin aydınlaşdırılması və bu münasibətlər üçün daha əlverişli atmosferin yaradılması istiqamətində addım ata bilərdi və atmalı idi. Amma indiyə qədər tam əks addımlar və ya tam əks istiqamətdə addımlar görürük. İstək vardısa, əlbəttə. Mən görürəm ki, Rusiya tərəfində, təbii ki, sosial şəbəkələrdə Ermənistanı çox kəskin və çox mənfi tənqid edən dəlisov adamlar var, amma Rusiya rəhbərliyinin addımlarına, Rusiya rəsmilərinin addımlarına və davranışlarına nəzər salsanız, bu, son dərəcə təmkinlidir.
Bax, bu yöndən, normal, ciddi, qarşılıqlı hörmətli söhbətə heç bir maneə yoxdur, çünki indiki vəziyyətdə Ermənistan Rusiya üçün önəmlidir və məncə, Rusiya sadəcə, üz döndərərək çıxıb-getməyəcək”.
Rusiyalı politoloqun fikrincə, Rusiya ilə Ermənistanı birləşdirən maraqlardan əlavə, Ermənistanla Rusiya arasında çox uzun, dərin və görünən odur ki, son vaxtlara qədər güclü münasibətlər ənənəsi var.
“Rusiyada bu ənənəni unutmaq və ondan imtina etmək istəmirlər. Ona görə də, fikrimcə, Rusiya bu məsələləri müzakirə etməyə hazırdır. Amma Ermənistan tərəfinin indi müzakirəyə böyük həvəsi yoxdur.
Başa düşürəm ki, Ermənistan rəhbərliyi bir sıra çox mühüm addımlar atıb, lakin bütün bu addımlar, müəyyən daxili məntiq var, onlar Ermənistanı Rusiyadan daha da uzaqlaşdırmağa aparır və mənə elə gəlir ki, Ermənistan Qərb ölkələrindən bəzi vədlər, bəzi təminatlar alır, lakin şəxsən mənim üçün bu təminatların dəyəri şübhəlidir.
Ermənistan azad ölkədir, kifayət qədər suveren hərəkət edə bilər. Amma əgər siz azad və suverensinizsə, o zaman, əlbəttə, bu və ya digər suveren qərarlarınızın nəticələrini dərk etməlisiniz”.
D. Trenin əlavə edib:
“Əgər sovet dövründə, imperiya dövründə Ermənistan sərhəd idisə, bir tərəfdən, Rusiyanın cənubunu qonşu böyük dövlətlərdən və Rusiyanı cənubdan təhdid edə biləcək xarici dövlətlərdən qoruyan baza idisə, indi o, birincisi, bizim Şimali Qafqaza bitişik regiondur.
Çeçenistan müharibəsi zamanı qonşu dövlətlərlə münasibətlərin Rusiyanın özünün təhlükəsizliyinin təmin edilməsi baxımından nə qədər vacib olduğunu gördük. Söhbət, fikrimcə, hansısa imperiyanı dirçəltmək, qonşu ölkələr üzərində nəzarəti bərqərar etmək istəyindən getmir. Həm Gürcüstan, həm də Azərbaycan uzun müddətdir ki, fərqli, lakin tamamilə müstəqil yollarla gedir. Onların Rusiya ilə münasibətləri fərqlidir, lakin hazırda Gürcüstanla diplomatik münasibətlər yoxdur və Azərbaycan Türkiyənin yaxın müttəfiqidir, lakin Rusiya bu iki ölkə ilə kifayət qədər praqmatik və kifayət qədər məhsuldar münasibətlər qurub”.
Politoloqun sözlərinə görə, Rusiyanın Ermənistanla münasibətləri ənənəvi olaraq fərqli səviyyədə, müttəfiqlik səviyyəsində, çox sıx tərəfdaşlıq səviyyəsində olub:
“İndi bu tərəfdaşlığın tərkib hissələrindən biri ciddi təhlükə altındadır. Bu, təhlükəsizlik tərəfdaşlığıdır. Tərəfdaşlığın digər ayağı iqtisadi əlaqələrdir, Ermənistanın Avrasiya İqtisadi İttifaqına üzv olmasıdır, o, kifayət qədər uğurla işləyir, fəaliyyət göstərir və Rusiya bunu xüsusilə də indiki sanksiyalar şəraitində yüksək qiymətləndirir. Amma qaçılmaz olan bu sahədə Qərbə dönüş Rusiyanın Ermənistan vasitəsilə dünya bazarında bəzi əşyalar, mallar və s. əldə etmək imkanlarının azalması demək olacaqsa, bu da çökərsə, o zaman Rusiyanın Ermənistana marağı təbii ki, böyük zərər görəcək.
Rusiyada böyük və deyərdim ki, kifayət qədər nüfuzlu erməni diasporunun mövcudluğuna bağlı maraq çox uzun müddət qalacaq. Əsas maraq budur. Təbii ki, Rusiya bu gün Ermənistandan Türkiyə və İrana qarşı hərbi baza kimi istifadə etmir. Rusiya bu ölkələrin hər ikisi ilə fərqli, lakin kifayət qədər yaxın münasibətlər qurub.
Söhbət 19-cu əsrdə və ya 1920-ci ilin birinci yarısında olduğu kimi hərbi qarşıdurmadan getmir, ona görə də maraqlar dəyişir, əhəmiyyəti müəyyən dərəcədə artır, deyək ki, iqtisadiyyatda tranzit ticarəti sayəsində əhəmiyyət artıb, amma hər şey eyni vaxtda dəyişir, ona görə də maraqlar balansı və ya Rusiyanın Ermənistana marağının dərəcəsi də dəyişir. Rusiya Ermənistanın nəinki formal olaraq Avrasiya İqtisadi İttifaqında qalmasında, həm də bu üzvlüyün hər iki tərəf üçün məhsuldar olmasını təmin etməkdə maraqlıdır. Təbii, Rusiya çalışır ki, təhlükəsizlik münasibətləri də qorunsun və Azərbaycanla münaqişə artıq bir neçə dəfə qeyd etdiyim həmin üçtərəfli saziş çərçivəsində həll edilsin”, - deyə rusiyalı politoloq əlavə edib.
