Qərblə Rusiyanın döyüş meydanı - Ukrayna
Tarix: 21-02-2014, 10:36 | Çap et
Dünyanın diqqətini özünə çəkən Ukraynadakı qarşıdurmalar səngimək bilmir. Ölən və yaralananların sayının durmadan artması hər kəsi hadisələrin nə səbəbə bu həddə çatdığını, baş verənlərin istiqamətinin bundan sonra hansı məcraya yönələcəyini düşünməyə vadar edir. Bu mövzuda “Kaspi”nin suallarını politoloq Elman Nəsirov cavablandırır.
- Elman müəllim, Ukraynada nə baş verir?
- Ukraynada keçən ildən start götürən narazılıq davam edir. Bilirsiniz ki, vəziyyət Vilnüs sammiti öncəsi, noyabr ayından başlayaraq kifayət qədər qəlizləşdi. Bunun da səbəbi aydın idi. Çünki Ukrayna hökuməti və prezidenti Avropa İttifaqı ilə münasibətləri daha da dərinləşdirərək iki mühüm sənədə – assosiativ saziş və azad ticarət zonası ilə bağlı sənədlərə imza atacağını elan etmişdi. Son nəticədə isə Rusiyanın təzyiqlərinə tab gətirməyən Ukrayna iqtidarı mövqeyini 180 dərəcə dəyişməli oldu. Bu işdə Rusiyanın onlara 15 milyard dollar həcmində kredit ayırması da öz təsirini göstərdi. Ukraynanın Avropa ilə deyil, Rusiya ilə yaxınlaşması, Gömrük İttifaqına üzv olmaq kursunu seçməsi vətəndaşların ciddi etirazına səbəb oldu. Nəticədə, Ukraynada hazırda şahidi olduğumuz hadisələrin başlanğıcı qoyuldu. Müxalifətçilər və tərəfdarları narazılıqlarını bəyan etmək üçün Maydan meydanına axışdılar. Bir müddət sonra hökumət ciddi etiraz dalğasını yatırtmaq üçün müəyyən kompromisə getdi. Xüsusilə, baş nazirin istefaya göndərilməsini və məlum sərt qanunların Radada ləğv edilməsini qeyd etmək istərdim. Bundan sonra vəziyyətdə bir qədər sakitləşmə özünü göstərdi.
Amma indi vəziyyət yenidən gərginləşib. Bu dəfə hadisələrin episentri Radanın özü oldu. Prezidentin səlahiyyətlərinin məhdudlaşdırılması ilə bağlı 2004-cü ilə qədərki vəziyyətə qayıdışla bağlı məsələ kifayət qədər mürəkkəb durum yaratdı. Ukrayna parlamentində başlayan növbəti böhran küçəyə çıxdı. Fikir verdikdə, görürük ki, bundan sonra müxalifət liderləri daha az görünməyə başladılar. Yəni, müxalifətin daha radikal hissələri ön plana çıxdılar. Hakimiyyət də bu vaxta qədər göstərmədiyi sərtliyi, güc tətbiqini həyata keçirdi. 30-dan çox insanın həlak olduğu, 400-dən çox insanın yaralanması haqqında müxtəlif məlumatlar yayılır və bununla əlaqədar olaraq Ukraynada ümummilli matəm elan edilib.
Bunlar hamısı onu göstərir ki, Ukraynada proseslər növbəti mərhələyə qədəm qoyub. Bu mərhələnin özəlliyi isə ondadır ki, əvvəllər kənarda qalacağını, Ukraynanın daxili işlərinə qarışmayacağını elan edən Rusiya fərqli mövqe nümayiş etdirməyə başladı. Bunun nəticəsində də Qərbin reaksiyası sərtləşməyə başladı. Artıq Yanukoviç birmənalı şəkildə Rusiyanın yanında olduğunu və onlardan dəstək aldığını gizlətmir. Beləliklə, Qərbdən, ABŞ-dan, Avropa İttifaqı ölkələrindən gələn təzyiqlər artmağa başladı. Qeyd edim ki, onlar tərəfindən Ukraynaya müəyyən sanksiyalar tətbiq ediləcəyi haqda bəyanatlar səslənməkdədir. Avropa İttifaqı bununla bağlı xüsusi iclasını keçirib. Əgər Ukrayna Rusiyanı seçərsə, şimal qonşularımız orada mövqelərini möhkəmləndirəcək. Bu isə Rusiyanın yaxın xaric hesab etdiyi ölkələrə təsir və təzyiqinin artması ilə müşahidə oluna bilər. Belə hal heç də arzuolunan deyil. Çünki regiondakı vəziyyət kökündən dəyişə, gərginlik daha da arta bilər.
- Belə ehtimallar var ki, bu proseslər Ukraynanın parçalanması ilə nəticələnə bilər...
- Bəli, Ukraynanın Qərb hissəsi daha çox Avropa İttifaqına istiqamətlidir. Şərq və mərkəz hissəsi isə Rusiya ilə əlaqədədir. Belə olan halda, Ukraynanın parçalanması ehtimalı yüksəlir. Nəzəri və praktiki baxımdan hadisələr buna apara bilər. Qeyd edim ki, vurğulanan məqam çox təhlükəli tendensiya hesab olunur. Eyni zamanda, Krım məsələsi də aktuallaşmaqdadır. Yəni, Krımın özünün Ukraynadan ayrılması məsələsi gündəmə gələ bilər. Bu da heç şübhəsiz, Ukraynanın parçalanması reallığını daha da artırır. Düşünürəm ki, bu günlər Ukrayna tarixinin çox məsuliyyətli məqamlarıdır. Postsovet məkanının Rusiyadan sonra ən böyük dövləti olan Ukrayna faktiki olaraq parçalanma təhlükəsi ilə üzbəüz dayanıb.
- Proseslərin sonrakı inkişafını necə proqnozlaşdırırsınız?
- Hadisələrin inkişafının iki xətti var. Birinci xətt odur ki, Yanukoviç hökuməti güc tətbiq etməklə Rusiya faktorunu üstün tutacaq. Hətta Rusiya artıq 2 milyard dollar vəsaiti Ukrayna iqtisadiyyatı üçün ayırıb. Belə olan vəziyyətdə birmənalı olaraq Rusiyanın seçildiyinə şübhə qalmır. Bu variantda Rusiya Ukraynadakı hakimiyyətin qorunub-saxlanması ilə bağlı bütün mümkün vasitələrdən istifadə edir və nəticədə Qərb bu vəziyyətlə barışır. Yəni, ABŞ və Avropa Ukraynanı müəyyən qədər Rusiyanın monopoliyasına keçmiş kimi qəbul edir. Zənnimcə, birinci versiyanın reallaşma əmsalı elə də böyük deyil. Sadəcə, nəzəri baxımdan bu mümkündür. İkinci ehtimalım isə ondan ibarətdir ki, bütün bu qırğınlar, toqquşmalar fonunda hakimiyyət ola bilsin ki, növbədənkənar seçkilər keçirsin. Hesab edirəm ki, bu məsələnin aktuallaşması tamamilə mümkündür. Bu cür seçkilərin keçirilməsi isə avtomatik olaraq Yanukoviçin hakimiyyətdən getməsinə bərabər ola bilər. Ehtimalımız baş tutarsa, Qərb və Avropa İttifaqı Ukraynadakı proseslərdə özünü qalib hesab edəcək. Hələlik isə Rusiya ilə qərbin mübarizəsi getməkdədir.
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• "Əhval-ruhiyyəsi "təslimçilik" olanlar... Zəngəzur dəhlizinə nəzarətlə bağlı yararsız fikirlər paylaşırlar"
Bu gün, 01:28 |
|
|
|
• Yeni bahalaşma: BU DƏFƏ ÇÖRƏK... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 01:23 |
|
|
|
• Kreditlərin faiz ödənişində dəyişiklik olacaq? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 01:21 |
|
|
|
• "Allahım, möhlət ver, ən azından doyunca görək"
Bu gün, 01:16 |
|
|
|
• "Bizə kənar oyunçular lazım deyil" - deputat
Bu gün, 01:13 |
|
|
|
• COP29 ən yüksək səviyyədə keçiriləcək -ŞƏRH
Bu gün, 01:10 |
|
|
|
• Vüqar Musayev vəzifəsindən azad edildi - ƏMR
Bu gün, 01:07 |
|
|
|
• Niyə ölkəmizə istirahətə gələnlər ancaq Bakını seçirlər? - AKTUAL
Bu gün, 01:02 |
|
|
|
• “Ermənistanın COP29-da iştirak edib-etməməsi heç nəyi dəyişməyəcək” - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 00:59 |
|
|
|
• Azərbaycanda çörək şirkəti - YENİDƏN TƏŞKİL EDİLİR
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
• Tikinti şirkəti əmlakını və pullarını səhmdarları arasında böləcək - TOPLANTI
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
• Ermənistanın siyasi dəsti-xətti sülh sənədinin imzalanmasına icazə vermir - FAKT BUDUR!
Dünən, 19:00 |
|
|
|
• Separatçını ”əsir” gözündə görən 52 avropalı... - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Dünən, 18:58 |
|
|
|
• "ABŞ-də oturub belə bir bəyanat vermək bir az suallar doğurur" - deputatdan REAKSİYA
Dünən, 18:14 |
|
|
|
• “Rufo Gəncinski” Rusiyaya qayıtdı – Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar arasında YENİ MÜHARİBƏ
Dünən, 18:12 |
|
|
|
• Texnologiya Universitetinin rektoru kollektivə təqdim edilib - FOTO
Dünən, 18:10 |
|
|
|
• İranın keçmiş nazirinin BAŞI QAÇIB -“Azərbaycanın qaz kəmərini raketlə vuraq”
Dünən, 18:08 |
|
|
|
• Paşinyan indi "Tehranın dili" ilə danışır - İNCƏLƏMƏ
Dünən, 18:07 |
|
|
|
• Qarabağdan köçən ermənilərə sürətli şəkildə vətəndaşlıq veriləcək - Ermənistan DİN
Dünən, 17:51 |
|
|
|
• ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı İsraili “offsayd”a salırlar - “Axios”
Dünən, 17:49 |
|
|
|
• London-Ankara münasibətlərində nələr yaşanır? - GƏLİŞMƏ
Dünən, 17:48 |
|
|
|
• Bu məhsulu xaricə 36 dollara satıb, 76 dollara geri alırıq – İqtisadçıdan maraqlı açıqlama
Dünən, 17:42 |
|
|
|
• Mesaj Ermənistandan gəldi - Növbədə Zəngəzurdur
Dünən, 17:41 |
|
|
|
• İran təkzib etdi: - Şahmərd edam edilməyib!
Dünən, 17:39 |
|
|
|
• SOCAR-da yeni təyinat - ƏMR
Dünən, 17:37 |
|
|
|
• "Azərbaycana qarşı böhtan kampaniyası aparanlar unutmasınlar ki..." - deputat
Dünən, 17:34 |
|
|
|
• Rusiya Ermənistan və Azərbaycanı tələsik sülh sazişinə sövq etmir - Lavrov
Dünən, 17:26 |
|
|
|
• Əliyevin təklif etdiyi format daha səmərəlidir - Erməni nazir
Dünən, 17:23 |
|
|
|
• İsrafil Məmmədov yeni vəzifəyə seçildi - FOTO
Dünən, 17:21 |
|
|
|
• Polis paytaxtda 30 min manat dəyərində qapı və kondisionerləri oğurlayan şəxsi saxlayıb - VİDEO
Dünən, 17:18 |
|
|
|
• Flora Kərimovanın səhhəti pisləşdi
Dünən, 17:14 |
|
|
|
• Onlar Ermənistanın COP29-da iştirakına qarşı çıxdılar
Dünən, 17:12 |
|
|
|
• "Ermənistan hakimiyyətinin nümayəndələri Vardanyanın həbsinə görə Azərbaycana təşəkkür etməlidir"
Dünən, 17:09 |
|
|
|
• "Veysəloğlu" Qarabağ müharibəsində iştirak edən əməkdaşlarına qayğı göstərməyə davam edir - FOTO
Dünən, 17:01 |
|
|
|
• Deputata məxsus olduğu deyilən şirkət 5,6 milyon manatlıq tender uddu - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:58 |
|
|
|
• Vüqarı 125 min manat ziyana salan evin aqibəti necə oldu?
Dünən, 16:45 |
|
|
|
• “Nar”ın dəstəyi ilə ekologiya mövzusunda jurnalistlərə beynəlxalq təlim keçirilib
Dünən, 16:40 |
|
|
|
• Dövlətə məxsus torpaqlarda tikinti aparılmasına görə "icazə verən" FHN-in sabiq şöbə rəisinə HÖKM OXUNUB
Dünən, 16:36 |
|
|
|
• Azərbaycan müdafiə naziri Slovakiyada hərbi institutu ziyarət edib
Dünən, 16:30 |
|
|
|
• "Təəssüf ki, mənim qohumlarımın çoxu..." - Məleykə Abbaszadədən "xalası oğlu" ilə bağlı AÇIQLAMA
Dünən, 16:26 |
|
|
|
• Salyanda FACİƏ: Körpə bala özünü yelləncəyin ipindən asdı... - AXI NİYƏ?..
Dünən, 16:23 |
|
|
|
• Ermənistan "konyak"ı "erməni brendisi" ilə əvəz edir - KİV
Dünən, 16:22 |
|
|
|
• Sabiq MTN generallarının Fransada çiçəklənən biznesində “akula izi” - “MTN çətəsi”nin “yeriyən pulqabısı”ndan yeni xəbər
Dünən, 16:19 |
|
|
|
• Unun qiyməti kəskin bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
Dünən, 16:14 |
|
|
|
• Dadaş Şükürov barəsində səslənən ittihamları təkzib edir - AÇIQLAMA
Dünən, 16:11 |
|
|
|
• ATU Cərrahiyyə klinikası acınacaqlı vəziyyətdə - Səbəblər, qara əl, xəstə azlığı...
Dünən, 16:06 |
|
|
|
• “Müəlliməyə bildirdi ki, oğlun şəhid deyil, veterandır, gedib işləsin” – İNCƏSƏNƏT MƏKTƏBİNİN KOLLEKTİVİ MÜDİRDƏN ŞİKAYƏTÇİDİR
Dünən, 16:03 |
|
|
|
• “Sandu Moldovanın prezidenti seçilməyib” - Kreml
Dünən, 15:57 |
|
|
|
• Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin kollegiyasının tərkibi dəyişib - QƏRAR
Dünən, 15:55 |
|
|
|
• Gəncədə yolların təmirinə 10 milyon ayrıldı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:52 |
|
|
|
|