"Əhval-ruhiyyəsi "təslimçilik" olanlar... .....                     Yeni bahalaşma: BU DƏFƏ ÇÖRƏK... .....                     Kreditlərin faiz ödənişində dəyişiklik olacaq? .....                     "Allahım, möhlət ver, ən azından doyunca görək" .....                     "Bizə kənar oyunçular lazım deyil" .....                     COP29 ən yüksək səviyyədə keçiriləcək .....                     Vüqar Musayev vəzifəsindən azad edildi .....                     Niyə ölkəmizə istirahətə gələnlər ancaq Bakını seçirlər? .....                     “Ermənistanın COP29-da iştirak edib-etməməsi heç nəyi dəyişməyəcək” .....                     Azərbaycanda çörək şirkəti .....                     Tikinti şirkəti əmlakını və pullarını səhmdarları arasında böləcək .....                     Ermənistanın siyasi dəsti-xətti sülh sənədinin imzalanmasına icazə vermir .....                     Separatçını ”əsir” gözündə görən 52 avropalı... .....                     "ABŞ-də oturub belə bir bəyanat vermək bir az suallar doğurur" .....                     “Rufo Gəncinski” Rusiyaya qayıtdı .....                     Texnologiya Universitetinin rektoru kollektivə təqdim edilib .....                     İranın keçmiş nazirinin BAŞI QAÇIB .....                     Paşinyan indi "Tehranın dili" ilə danışır .....                     Qarabağdan köçən ermənilərə sürətli şəkildə vətəndaşlıq veriləcək .....                     ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı İsraili “offsayd”a salırlar .....                     London-Ankara münasibətlərində nələr yaşanır? .....                     Bu məhsulu xaricə 36 dollara satıb, 76 dollara geri alırıq .....                     Mesaj Ermənistandan gəldi .....                     İran təkzib etdi: .....                     SOCAR-da yeni təyinat .....                     "Azərbaycana qarşı böhtan kampaniyası aparanlar unutmasınlar ki..." .....                     Rusiya Ermənistan və Azərbaycanı tələsik sülh sazişinə sövq etmir .....                     Əliyevin təklif etdiyi format daha səmərəlidir .....                     İsrafil Məmmədov yeni vəzifəyə seçildi .....                     Polis paytaxtda 30 min manat dəyərində qapı və kondisionerləri oğurlayan şəxsi saxlayıb .....                     Flora Kərimovanın .....                     Onlar Ermənistanın COP29-da iştirakına qarşı çıxdılar .....                     "Ermənistan hakimiyyətinin nümayəndələri Vardanyanın həbsinə görə .....                     "Veysəloğlu" Qarabağ müharibəsində iştirak edən əməkdaşlarına qayğı göstərməyə davam edir .....                     Deputata məxsus olduğu deyilən şirkət 5,6 milyon manatlıq tender uddu .....                     Vüqarı 125 min manat ziyana salan evin aqibəti necə oldu? .....                     “Nar”ın dəstəyi ilə ekologiya mövzusunda jurnalistlərə beynəlxalq təlim keçirilib .....                     Dövlətə məxsus torpaqlarda tikinti aparılmasına görə "icazə verən" FHN-in sabiq şöbə rəisinə .....                     Azərbaycan müdafiə naziri Slovakiyada hərbi institutu ziyarət edib .....                     "Təəssüf ki, mənim qohumlarımın çoxu..." .....                 

İranın Türkiyədəki gizli fəaliyyəti, altı səbəb - İNCƏLƏMƏ...
Tarix: 30-12-2022, 10:32 | Çap et
İranın Türkiyədəki gizli fəaliyyəti, altı səbəb
Türkiyə ali kəşfiyyat orqanı olan Milli İstihbarat Təşkilatının (MİT) başçılığı ilə keçirilən əməliyyatlarda İranın Vanda 5 casusu tutularaq istintaqa təhvil verilib.
İranın Türkiyə ərazisini kəşfiyyat poliqonu kimi görməsinin səbəblərini və hədəflərini analiz edərkən bir neçə istiqaməti canlandıra bilərik.
1. İranın xarici siyasətindəki siyasi islamın radikal şiəlik xətti ana məzmundur və Tehran hər vəchlə qonşu ölkələrdə, Yaxın Şərqdə genişlənən ambisiyalarında hədəflərə çatmaq vasitəsi kimi həmin ideologiyanı yayır. Bu mənada İranın Türkiyədəki kəşfiyyat fəaliyyəti son illərin məhsulu deyil, bu kök 1990-cı illərə qədər gedib çıxır.
Türkiyə dünyəvi ölkə olmasına baxmayaraq, müsəlman dünyasını parçalamağa qarşı oxları neytrallaşdırmaqdan ötrü İslamın vahid birləşdirici ideallarını təkmilləşdirərək onu siyasətə gətirir. İranın sabitliyi poza biləcək davranışları Ankaranı, Türkiyənin “Ərəb baharı”nın müsəlman dünyasında yaratdığı çaşqınlıq fonunda birləşdirici dini ideyalarla çıxışı Tehranı qıcıqlandırır.
Qarşılıqlı etirazlar və toqquşan maraqlar Türkiyə ilə İranı nüfuz uğrunda uzunmüddətli rəqabətə kökləyir. İki ölkənin böyük ticarət həcmi və perspektiv üçün zəngin imkanları olsa da, münasibətlərin ümumi xarakteri qarşılıqlı şübhə və rəqabət əsasında müəyyən edilib.
İranın xüsusi xidmət orqanlarının qayəsi Türkiyədəki sekulyar təsisatı zəiflətmək, siyasi şiəliyə əsaslanan hərəkatı gücləndirmək məqsədi daşıyır, hərçənd ki, Tehran hədəflərinə çatmaqda aciz görünür.
2. Tehranın qlobal arenadakı molla rejiminə müxalif iranlıları təqib etmək, onları qaçırmaq planını işə salması Türkiyəyə də təsirsiz ötüşmür. İranın hədəflərinin siyahısında Ankaranın təhlükəsizliyinə zəmanət verdiyi iranlıları oğurlayıb Tehran rejiminin cəbr aləti qarşısında cəzalandırılması ayrıca bir məzmun kimi keçir.
3. Türkiyənin İsraillə yaxınlaşması bu iki ölkənin “Ərəb açılımı” fonunda da proqressiv nəticələr qazandırır, bununla paralel olaraq həm Ankara, həm də Təl-Əviv Cənubi Qafqazdakı mövqelərini bərkidir. İranın regional sülh nizamını dəyişmək ambisiyaları ilə təhdidlər yağdırması həm İsrail, həm Türkiyə, həm də Azərbaycanı qayğılandırır.
İran casuslarının Türkiyədə ələ keçirilmələri tendensiyası Ankara və Tehran arasında Cənubi Qafqaz uğrunda rəqabətinin qızışmasının son əlaməti kimi də başa düşülür. Çünki Ankara Qarabağ müharibəsinin yekununda Cənubi Qafqazda genişlənən siyasətə sahiblənir. İran Türkiyə daxilində çaşqınlıq yaratmaq, Ankaranın Cənubi Qafqazdakı siyasi, hərbi-strateji maraqlarına zərbə vurmaq üçün kəşfiyyat alətlərindən istifadə edir.
4. Türkiyə və İran həm Fələstin məsələsində, həm Suriya və İraqda toqquşan maraqlara sahibdir, hərçənd ki, hər iki ölkənin rəsmi mövqeyində Fələstinə dəstək bəyanatları var.
5. İranın kəşfiyyat planları sırasında israilli diplomatların öldürülməsi, onların qaçırılması ssenariləri yer almaqdadır, Tehran bu missiyanı Türkiyədəki israillilərə qarşı da oxa çevirməkdə maraqlıdır. Bununla da İslam Respublikası Türkiyənin etibarını sarsıtmaq, onun təhlükəsizliyə qarantiya verə bilən ölkə olmaması təəssüratını yaratmağı hədəfləyir.
6. Türkiyə ilə İran arasındakı gərginliyin altıncı istiqamətini, daha çox iqtisadi məsələlərlə əlaqələndirmək olar.
Türkiyə Cənub Qaz Dəhlizi, Rusiya ilə enerji layihələri vasitəsilə, Türkmənistan qazının Avropaya ixracı ehtimallarında tutduğu mövqe ilə, iqtisadi parametrlər üzrə Tehranın regiondakı profilini aşağı sala biləcək strateji potensiallarını çoxaldır.
Altıncı bənddən bir yarımbənd də çıxarmaq olar, belə ki, Türkiyə Qərb ölkələrinin İrana qarşı total sanksiyalarını özünün iqtisadi səmərəsi üçün hesablayır.
Türkiyə İrana qarşı ağırlaşan embarqolar səbəbi ilə bu ölkədən aldığı qazın qiymətini aşağı salmağa çalışır və Tehran satış üçün münbit ölkəni əldən buraxmamaq üçün ixrac qiymətində ucuzlaşmaya getmək məcburiyyəti ilə qarşılaşır.
Tehranın Ankaraya qarşı kəşfiyyat diapazonu Türkiyəni İranın iqtisadi rıçaqlarından istifadədə davamlı olması üçün təzyiq kimi də şərh edilə bilər.
Türkiyə ilə İran aralarındakı rəqabətli mühiti, ikitərəfli münasibətlərdə sürətlə daralan ticarət əlaqələrini kompensasiya etməklə nisbətən yaxşılaşdıra bilərlər.
Lakin bu, strateji rəqabətin dostluqla əvəzlənməsi üçün əsas ola bilməz, ona görə də İranla Türkiyənin nüfuz savaşı Yaxın Şərqdə, Cənubi Qafqazda daha da qabarıqlaşacaq.
Ankara təkcə ölkə daxilində deyil, Yaxın Şərqdə də İranın agentura şəbəkəsi ilə üz-üzə gəlir, lakin MİT-in üstün zəkası, İsrail kəşfiyyatı ilə koordinasiya Tehranı məqsədinə çatmağa qoymur.
Aqşin Kərimov - DİA.AZ









 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
"Əhval-ruhiyyəsi "təslimçilik" olanlar... Zəngəzur dəhlizinə nəzarətlə bağlı yararsız fikirlər paylaşırlar"
Bu gün, 01:28
Yeni bahalaşma: BU DƏFƏ ÇÖRƏK... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Bu gün, 01:23
Kreditlərin faiz ödənişində dəyişiklik olacaq? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 01:21
"Allahım, möhlət ver, ən azından doyunca görək"
Bu gün, 01:16
"Bizə kənar oyunçular lazım deyil" - deputat
Bu gün, 01:13
COP29 ən yüksək səviyyədə keçiriləcək -ŞƏRH
Bu gün, 01:10
Vüqar Musayev vəzifəsindən azad edildi - ƏMR
Bu gün, 01:07
Niyə ölkəmizə istirahətə gələnlər ancaq Bakını seçirlər? - AKTUAL
Bu gün, 01:02
“Ermənistanın COP29-da iştirak edib-etməməsi heç nəyi dəyişməyəcək” - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 00:59
Azərbaycanda çörək şirkəti - YENİDƏN TƏŞKİL EDİLİR
Bu gün, 00:05
Tikinti şirkəti əmlakını və pullarını səhmdarları arasında böləcək - TOPLANTI
Bu gün, 00:02
Ermənistanın siyasi dəsti-xətti sülh sənədinin imzalanmasına icazə vermir - FAKT BUDUR!
Dünən, 19:00
Separatçını ”əsir” gözündə görən 52 avropalı... - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Dünən, 18:58
"ABŞ-də oturub belə bir bəyanat vermək bir az suallar doğurur" - deputatdan REAKSİYA
Dünən, 18:14
“Rufo Gəncinski” Rusiyaya qayıtdı – Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar arasında YENİ MÜHARİBƏ
Dünən, 18:12
Texnologiya Universitetinin rektoru kollektivə təqdim edilib - FOTO
Dünən, 18:10
İranın keçmiş nazirinin BAŞI QAÇIB -“Azərbaycanın qaz kəmərini raketlə vuraq”
Dünən, 18:08
Paşinyan indi "Tehranın dili" ilə danışır - İNCƏLƏMƏ
Dünən, 18:07
Qarabağdan köçən ermənilərə sürətli şəkildə vətəndaşlıq veriləcək - Ermənistan DİN
Dünən, 17:51
ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı İsraili “offsayd”a salırlar - “Axios”
Dünən, 17:49
London-Ankara münasibətlərində nələr yaşanır? - GƏLİŞMƏ
Dünən, 17:48
Bu məhsulu xaricə 36 dollara satıb, 76 dollara geri alırıq – İqtisadçıdan maraqlı açıqlama
Dünən, 17:42
Mesaj Ermənistandan gəldi - Növbədə Zəngəzurdur
Dünən, 17:41
İran təkzib etdi: - Şahmərd edam edilməyib!
Dünən, 17:39
SOCAR-da yeni təyinat - ƏMR
Dünən, 17:37
"Azərbaycana qarşı böhtan kampaniyası aparanlar unutmasınlar ki..." - deputat
Dünən, 17:34
Rusiya Ermənistan və Azərbaycanı tələsik sülh sazişinə sövq etmir - Lavrov
Dünən, 17:26
Əliyevin təklif etdiyi format daha səmərəlidir - Erməni nazir
Dünən, 17:23
İsrafil Məmmədov yeni vəzifəyə seçildi - FOTO
Dünən, 17:21
Polis paytaxtda 30 min manat dəyərində qapı və kondisionerləri oğurlayan şəxsi saxlayıb - VİDEO
Dünən, 17:18
Flora Kərimovanın səhhəti pisləşdi
Dünən, 17:14
Onlar Ermənistanın COP29-da iştirakına qarşı çıxdılar
Dünən, 17:12
"Ermənistan hakimiyyətinin nümayəndələri Vardanyanın həbsinə görə Azərbaycana təşəkkür etməlidir"
Dünən, 17:09
"Veysəloğlu" Qarabağ müharibəsində iştirak edən əməkdaşlarına qayğı göstərməyə davam edir - FOTO
Dünən, 17:01
Deputata məxsus olduğu deyilən şirkət 5,6 milyon manatlıq tender uddu - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:58
Vüqarı 125 min manat ziyana salan evin aqibəti necə oldu?
Dünən, 16:45
“Nar”ın dəstəyi ilə ekologiya mövzusunda jurnalistlərə beynəlxalq təlim keçirilib
Dünən, 16:40
Dövlətə məxsus torpaqlarda tikinti aparılmasına görə "icazə verən" FHN-in sabiq şöbə rəisinə HÖKM OXUNUB
Dünən, 16:36
Azərbaycan müdafiə naziri Slovakiyada hərbi institutu ziyarət edib
Dünən, 16:30
"Təəssüf ki, mənim qohumlarımın çoxu..." - Məleykə Abbaszadədən "xalası oğlu" ilə bağlı AÇIQLAMA
Dünən, 16:26
Salyanda FACİƏ: Körpə bala özünü yelləncəyin ipindən asdı... - AXI NİYƏ?..
Dünən, 16:23
Ermənistan "konyak"ı "erməni brendisi" ilə əvəz edir - KİV
Dünən, 16:22
Sabiq MTN generallarının Fransada çiçəklənən biznesində “akula izi” - “MTN çətəsi”nin “yeriyən pulqabısı”ndan yeni xəbər
Dünən, 16:19
Unun qiyməti kəskin bahalaşdı - QİYMƏTLƏR
Dünən, 16:14
Dadaş Şükürov barəsində səslənən ittihamları təkzib edir - AÇIQLAMA
Dünən, 16:11
ATU Cərrahiyyə klinikası acınacaqlı vəziyyətdə - Səbəblər, qara əl, xəstə azlığı...
Dünən, 16:06
“Müəlliməyə bildirdi ki, oğlun şəhid deyil, veterandır, gedib işləsin” – İNCƏSƏNƏT MƏKTƏBİNİN KOLLEKTİVİ MÜDİRDƏN ŞİKAYƏTÇİDİR
Dünən, 16:03
“Sandu Moldovanın prezidenti seçilməyib” - Kreml
Dünən, 15:57
Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin kollegiyasının tərkibi dəyişib - QƏRAR
Dünən, 15:55
Gəncədə yolların təmirinə 10 milyon ayrıldı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:52
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru