ABŞ Senatı Ukraynadakı müharibənin təsirlərini genişləndirmək üçün Rusiyaya qarşı yeni və çox sərt iqtisadi addıma hazırlaşır. Hazırlanan qanun layihəsi təkcə Rusiyanı deyil, ondan enerji idxal edən ölkələri də hədəfləyir. Türkiyənin də bu ölkələr arasında olması diqqət çəkir.
Musavat.com xəbər verir ki, iki partiyanın dəstəyi ilə hazırlanan və 81 senatorun imzaladığı qanun layihəsi Rusiyadan enerji məhsulları alan ölkələrə əlavə 500 faiz gömrük rüsumunun tətbiqini nəzərdə tutur. Vergiyə cəlb olunan obyektlərə neft, təbii qaz, uran və neft-kimya məhsulları daxildir.
Respublikaçı senator Lindsey Graham və demokrat senator Riçard Blumentalın rəhbərlik etdiyi bu tənzimləmə qlobal enerji ticarətində ciddi pozuntular yarada bilər. Qanun layihəsində qeyd olunan ölkələr arasında Türkiyənin də yer alması Ankara ilə Vaşinqton arasında gərginliyi artıra biləcək hadisə kimi qiymətləndirilir. Türkiyə Qara dənizdən keçən “Mavi axın” və “Türk axını” təbii qaz boru kəmərləri ilə Rusiyadan böyük miqdarda enerji idxal edir. İllik gücü 31,5 milyard kubmetr olan “Türk axını” layihəsi təkcə Türkiyə üçün deyil, həm də qazın Avropaya nəqli üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir. Bu kontekstdə Türkiyənin qaz qovşağına çevrilmə hədəfi Amerikanın yeni siyasəti ilə ciddi sınaqdan keçirilə bilər.
Analitiklər deyirlər ki, bu yüksək vergi dərəcəsi tədarük zəncirlərinə ciddi təzyiq göstərəcək və logistika sistemlərində fasilələrə səbəb olacaq. Hindistan kimi böyük idxalçılar da mümkün təsirlər üçün nəzərdən keçirilir.
Avropa İttifaqı isə ABŞ-nin bu addımına ehtiyatla yanaşır. Kremlə təzyiqi artırmaq potensialına malik olan qanun layihəsi Aİ və ABŞ arasında ticarət balansını da poza bilər. Aİ mənbələrinin məlumatına görə, mümkün ikinci dərəcəli sanksiyalar Avropanın ixracdan asılı sektorlarında ciddi problemlər yarada bilər. Bu vəziyyət transatlantik münasibətlərdə yeni sövdələşmə mövzularını gündəmə gətirə bilər.
Qanun layihəsinin əsas məqsədi Rusiyanı beynəlxalq enerji ticarətindən kənarlaşdırmaqdır. ABŞ senatorları enerji satışlarının Moskvanın ən böyük gəlir mənbəyi olduğunu deyirlər və bu axının kəsilməsinin Rusiyanı iqtisadi baxımdan sıxışdıracağını iddia edirlər.
Qanun layihəsi qanuna çevrilərsə, Rusiyaya qarşı sanksiyalar təkcə birbaşa deyil, dolayı yolla da genişləndiriləcək. Türkiyə kimi Rusiyanın enerji resurslarından asılı olan ölkələr yeni vergi yükü ilə üzləşə bilər. Qanunun qəbul edilib-edilməyəcəyi və nə dərəcədə icra olunacağı yaxın günlərdə beynəlxalq gündəmin ən qaynar mövzularından biri olacaq.
