Azərbaycanda pambıqla baş kəsənlər... - Bu istiqaməti kimlər məhv edib...
Tarix: 29-07-2015, 10:24 | Çap et
Son günlər Azərbaycanda bir zaman ən gəlirli və ən inkişaf etmiş sahələrdən hesab olunan pambıqçılıqla bağlı mənfi statistika ciddi müzakirə mövzusudur. Mətbuatda və iqtisadçılar arasında ölkə pambıqçılığının belə dərin böhran keçirməsinin səbəbləri müzakirə olunur, bununla bağlı müxtəlif mövqelər açıqlanır, araşdırma yazıları dərc edilir.
İndi isə artıq bu məsələdə də bəzi məmurların da korrupsiya maraqlarının həlledici rol oynadığı aydınlaşıb. Belə ki, kənd təsərrüfatı üzrə tanınmış mütəxəssis Vahid Məhərrəmli pambıqçılığın yaşadığı tənəzzülün rəqəmlərdə ifadəsini ortaya qoyub və səbəblərini göstərib: "Dövlət Statistika komitəsinin son məlumatına əsasən 2015 -ci ildə əvvəlki ilə nisbətən pambığın əkin sahəsi 4,1 min hektar azalaraq 18,8 min hektar təşkil edib. Bu o deməkdir ki, yüngül sənayenin əsas xammal bazasını təşkil etməklə yanaşı yüksək əlavə dəyər yaradan çox mühüm bir sahə, pambıqçılıq artıq sıradan çıxarılır. Onu da qeyd etməliyəm ki, 1990-cı ildə indikindən 14 dəfə çox ərazidə, 264 min hektar sahədə pambıq əkini ilə məşğul olunduğu halda, sonrakı illərdə ciddi səbəb olmadan əkin sahələri sürətlə azalmağa başladı. Belə ki, əkin sahəsi 2000-ci ildə 101min hektar, 2005 -ci ildə 112 min hektar, 2010-cü ildə isə 30 min hektara düşdü. Xüsusən 2010 -cu ildə Milli Məclis "Pambıqçılıq haqqında Qanun" qəbul etdikdən sonra bu sahəyə maraq kəskin azalıb. Qeyd olunduğu kimi bu il artıq əkin sahəsi 18,8 min hektara düşüb.
Ölkəmizdə son 80 ildə pambığın əkin sahəsi bu qədər az olmayıb. Əkin sahələrinin ciddi azalması öz növbəsində istehsalın da kəskin azalmasına səbəb olub. Belə ki, 1990-cı ildə pambıq istehsalı 542, 9 min ton olduğu halda beş il sonra bu göstərici 2 dəfə, sonrakı illərdə isə daha çox azalmışdı. Son on ilin istehsal göstəriciləri isə bu sahənin tam bərbad hala düşdüyündən xəbər verir. On il əvvəl, 2005-ci ildə 196,6 min ton pambıq istehsal olunduğu halda keçən il bu göstərici 40,6 min tona düşüb.
Onu da xüsusi qeyd edim ki, Azərbaycanın iqtisadi durumu çətin olan zamanda, 1995 -ci ildə ölkəyə pambığın satışından 116,8 milyon dollar vəsait daxil olduğu halda 2014-ci ildə bu rəqəm 8,2 dəfə azalaraq 14,2 milyon dollar təşkil edib. Keçən əsrin 90-cı illərin ortalarında bu qədər vəsaitin nə dərəcədə ölkə üçün əhəmiyyətli və vacib olduğunu hesabdan başı çıxan adamlar yaxşı dərk edir. Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, 1995-ci ildə mahlıcın qiyməti dünya bazarında indi mövcud olan qiymətdən 35 faiz aşağı idi. Son zamanlar kənd təsərrüfatının digər subsektorlarında olduğu kimi bu sahədə də idxala meyillilik artmaqda davam edir. Belə ki, 2014-ci ildə 2,8 milyon ABŞ dolları dəyərində ölkəyə pambıq, 12,9 milyon dollar dəyərində isə pambıq, keçə və toxunmamış materiallar; xüsusi iplik və onlardan alınmış məmulatlar idxal edilmişdir. Pambıq istehsalının inkişafı özü ilə bərabər sənayenin, emal müəssisələrinin yaradılmasına və işləməsinə imkan yaradır. Sovet hökumətinin vaxtında Azərbaycanda bu istiqamətdə bir çox istehsal müəssisələri yaradılmışdı. Təssüflər olsun ki, həmin müəssisələrin əksəriyyəti süni sürətdə "müflis" elan edilərək dağıdıldı və hökumət məmurları tərəfindən dəyər-dəyməzinə mənimsənildi.
Əldə olunan statistik məlumatlara əsasən, hələ 1995 -ci ildə sənaye müəssisələrində 98, 5 min ton mahlıc istehsal olunduğu halda 2013-cü ildə bu rəqəm 8 dəfə azalaraq 12,1 min ton təşkil edib. Pambıq parça istehsalı da Azərbaycanda analoqu olmayan səviyyəyə enib. Belə ki, 1995-ci ildə ölkədə 57,9 milyon kvadrat metr pambıq parça istehsal olunmuşdursa, 2013-cü ildə bu göstərici 52 dəfə azalaraq 1,1 milyon kvadrat metrə enib. Rəqəmlərdən göründüyü kimi, bu məhsulun istehsalının ciddi şəkildə azalması ölkənin bu sahədən əldə etdiyi xarici valyutanın azalması ilə yanaşı, həm də fermerlərin gəlirlərinin azalmasına və sənaye müəssisələrində çalışan çoxlu sayda işçilərin iş yerlərini itirməsinə səbəb olub. Təəssüflər olsun ki, bu hələ son deyil. Belə ki, yuxarıda qeyd etdiyim kimi bu il əvvəlki ilə nisbətən əkin sahəsi 4,1 min hektar azalıb. Bölgələrdən əldə olunan məlumatlar onu deməyə əsas verir ki, bu il pambıqçılıqda məhsuldarlığın aşağı düşəcəyi gözlənilir. Bunu pambıqçılıqla məşğul olan fermerlər maliyyə və su çatışmazlığı ilə əlaqələndirirlər."
Bir sözlə, problemin kökündə məmurların pambıqçılıqla bağlı istehsal müəssisələri ətrafındakı korrupsiya mahiyyətli oyunbazlıqlarının əsas rol oynadığı anlaşılır. Ölkənin ən ciddi aqrar sahələrindən birinin hansısa vəzifəli şəxslərin maraqlarının güdazına getdiyi göz önündədir. Belə məmurların cəzasız qalması isə şübhəsiz, narahatlıq doğurur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • "Ermənistan istədiyimiz dəyişikliyi etmədən sülhə imza atsaq, gələcəkdə yeni münaqişələrə qapı açılar"
Bu gün, 19:10 |
|
|
|
| • TƏBİB-in sevimli şirkəti: “VEST SUPPLY”... - Bir ildə 40-a yaxın tenderin qalibi olub
Bu gün, 19:02 |
|
|
|
| • Bu il sülh müqaviləsinin imzalanması mümkündür - ÇÜNKİ...
Bu gün, 19:00 |
|
|
|
| • “Qarabağın Bakıya verilməsində Makronun rolu az olmayıb” - Benyamin Matevosyan
Bu gün, 18:56 |
|
|
|
| • İran İsrailə ballistik raketlərlə hücum etməyə hazırlaşır - CNN
Bu gün, 18:06 |
|
|
|
| • Simonyan yarımçıq sülh istəyir - Bakıdan reaksiya gəldi
Bu gün, 18:00 |
|
|
|
| • Aşıq Əhliman səhhətindən danışdı: - "Dərmanlarla yaşayıram"
Bu gün, 17:58 |
|
|
|
| • Ermənistanı qorxuya salan proses: - Sərhədində 286 min kv.km-lik Güney Azərbaycan dövləti
Bu gün, 17:57 |
|
|
|
| • "Türkiyə ilə sərhədlərin açılması azad bazar üçün çox vacibdir..." -Katolikosun Vatikandakı nümayəndəsi
Bu gün, 17:53 |
|
|
|
| • Bu dəfə “Maqsud İbrahimbəyov Mərkəzi”ndən 75 min alacaqlar – Çarçarovlar “iş başında”
Bu gün, 17:50 |
|
|
|
| • Azərbaycanlılara məxsus 40 min mikrotoponim var ki... - onları mərhələ-mərhələ DƏYİŞDİRİBLƏR...
Bu gün, 17:46 |
|
|
|
| • Azərbaycandakı inşaat şirkəti “Diadem”in xalis mənfəəti kəskin düşüb - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:41 |
|
|
|
| • Rusiya 35 Azərbaycan vətəndaşına müvəqqəti sığınacaq verib - İLGİNC
Bu gün, 17:38 |
|
|
|
| • "Paşinyan ölkənin ləyaqətini alçaldır" - Artsvik Minasyan
Bu gün, 17:36 |
|
|
|
| • Aslan Xasıyev “Rabitəbank”dan UZAQLAŞDI
Bu gün, 17:35 |
|
|
|
| • Agentlik xarici elektrik təchizatı işlərinə 1,3 milyon manat - AYIRDI
Bu gün, 17:28 |
|
|
|
| • “O bura gəlsə venamı kəsib sizi zibilə salacam” - Müğənni ilə MÜSAHİBƏ
Bu gün, 17:11 |
|
|
|
| • “Türməni pis vəziyyətə salıblar, tapşırıq vermişəm ki...” – Aydın Abbasov ŞİKAYƏTLƏNDİ
Bu gün, 17:06 |
|
|
|
| • "Adam təklif etdi, mən də qəbul etdim - "Niyə bu, insanları təəccübləndirir?"
Bu gün, 17:00 |
|
|
|
| • Nazir onları müavin təyin etdi - FOTO
Bu gün, 16:57 |
|
|
|
| • Bakıdakı dəhşətli cinayətin DETALLARI – “Birinci o məni bıçaqladı...”
Bu gün, 16:54 |
|
|
|
| • “Batıgöz” klinikası insanların gözü ilə necə “oynayır”? - "...məhkəmədə görüşəcəyik"
Bu gün, 16:49 |
|
|
|
| • Qadın ərinə şərt qoydu: "O biri kişini də qəbul edəcəksən, yoxsa..." – ŞOK TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 16:45 |
|
|
|
| • Nizaməddin Babanlı vəzifəsindən azad olundu - işində verdiyi nöqsanlara görə
Bu gün, 16:43 |
|
|
|
| • “AcccesBank” 8 nəfəri evdən küçəyə atır - ADLAR
Bu gün, 16:35 |
|
|
|
| • Paşinyan Qərbə baxsa da, Rusiyadan qazanır - ARAŞDIRMA
Bu gün, 16:33 |
|
|
|
| • Afətdən ONU QINAYANLARA: - “Deyəcəklər ərə getdi, ərdə oturmadı”
Bu gün, 16:31 |
|
|
|
| • Paşinyandan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı mühüm AÇIQLAMA
Bu gün, 16:23 |
|
|
|
| • Azərbaycan şirkəti nizamnamə kapitalını 1.2 milyon manat azaldır
Bu gün, 16:22 |
|
|
|
| • İran-Rusiya-Ermənistan üçbucağı: Bölgədə nə baş verir? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 16:20 |
|
|
|
| • Beynəlxalq güclərin savaş meydanı: - Ermənistanda revanşizm meyilləri artmaqdadır
Bu gün, 16:14 |
|
|
|
| • Hədəfdəki İran və iki plan: - Yaxın Şərq yenidən şəkilləndirilir
Bu gün, 16:09 |
|
|
|
| • Rusiyada qarğıdalı qıtlığı yaranıb – Azərbaycanda da bahalaşa bilər
Bu gün, 16:04 |
|
|
|
| • ABŞ Ermənistandan niyə imtina etdi? - ŞƏRH
Bu gün, 16:02 |
|
|
|
| • Leytenantın bəraəti ləğv olundu - Ağır cəza verildi
Bu gün, 16:00 |
|
|
|
| • İsa Həbibbəylinin qardaşı oğlu İŞDƏN ÇIXARILDI - Sahib Məmmədov əmr imzalayıb
Bu gün, 15:55 |
|
|
|
| • Rəsmi Moskva İsraili hərbi əməliyyatları dərhal dayandırmağa çağırıb
Bu gün, 15:49 |
|
|
|
| • Eçmizədindəki “qara qarğalar”ın yeni fitnə həvəsi - QAŞINIRLAR...
Bu gün, 15:45 |
|
|
|
| • Ermənistan Azərbaycana qarşı “cinayət təqibi”ni dayandırdı - KİV
Bu gün, 15:43 |
|
|
|
| • Ermənistanın ədliyyə naziri niyə istefa verib? - ŞOK TƏFƏRRÜATLAR
Bu gün, 15:36 |
|
|
|
| • BQXK əməkdaşları Azərbaycan tərəfinin haqqında məlumat verdiyi erməniəsilli şəxslərə yenidən baş çəkiblər
Bu gün, 15:33 |
|
|
|
| • "Məhkəməyə müraciət edəcəyimi bildirdikdə, həkimdən sənədlər tələb etməyə başladılar" - QALMAQAL
Bu gün, 15:32 |
|
|
|
| • İrəvandan sülh açıqlaması: - "Danışıqlar dalana dirənib"
Bu gün, 15:20 |
|
|
|
| • Milli Məclis komitələrinin tərkibi bəlli olub - SİYAHI
Bu gün, 15:18 |
|
|
|
| • Sulduzda türkcə kitablar paylandı
Bu gün, 15:00 |
|
|
|
| • “Payonix” BOKT-nin Müşahidə Şurasına sədr təyin edilib - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 14:58 |
|
|
|
| • Fəsil dəyişdi, havalar soyuyur: mövsümi xəstəliklərdən necə qorunaq? - AÇIQLAMA
Bu gün, 14:56 |
|
|
|
| • NAXÇIVANDA İQTİSADİYYATI TARİXÇİYƏ TAPŞIRDILAR – Sədr seçə bilməyən Naxçıvan Ali Məclisində daha bir absurd qərar qəbul olundu
Bu gün, 14:51 |
|
|
|
| • Rəhman Mustafayev Azərbaycanın Rusiyadakı səfiri təyin edilib - SƏRƏNCAM
Bu gün, 14:44 |
|
|
|
| • Nəsimi rayonunda "Ahıllar günü"nə həsr olunmuş görüş keçirilib - FOTO
Bu gün, 14:40 |
|
|
|
|
