Ukrayna Cənubi Qafqazda əsas tərəfdaş kimi Azərbaycana üstünlük verir .....                     Aİ Rusiyanın SPFS sistemi ilə işləyən banklara sanksiya hazırlayır .....                     Elman Nəsirovu İşçi Qrupuna salmadılar: Narazılıq etdi .....                     "Ətirşah Lounge" qanunu pozdu, sahibi cərimə olundu .....                     "Nar" şəhid övladlarını sevindirdi .....                     Tanınmış aktrisadan QALMAQALLI SÖZLƏR .....                     Misli.az qanunları bilərəkdən, anlaqlı şəkildə pozur .....                     Pakistan-Ermənistan dialoqu Bakının razılığı ilə başladı .....                     ƏƏSMN niyə bütün mebel və inventarları eyni şirkətdən alır? .....                     “AAAF Park” sakinlərindən ETİRAZ… .....                     “iPhone 17” Azərbaycanda 4 199 manatdan satışa çıxdı .....                     Bu ölkədə də səfirliyimiz təsis ediləcək .....                     Putinin əmri olmasaydı... .....                     Güclü şimal-qərb küləyi əsəcək .....                     Azərbaycan Güləş Federasiyasında baş katib vəzifəsinə .....                     "Bir-İki dönər"dən şikayət .....                     Ət bahadır... .....                     "Hər iki valideynimin baxıma ehtiyacı var..." .....                     Sənədləşmə gözləyən insanların evlərini itirmək təhlükəsi... .....                     "Səhifəmi bağlayıb, sonra məndən pul istədilər" .....                     Hacı İsmayılın "AA" seriyalı "Land Rover" sürən oğlu cəzalandırıldı .....                     “Məndən başqa 15 nəfər işçinin də pulunu vermirlər” .....                     Azərbaycan Mərkəzi Bankı uçot dərəcəsini sabit saxlayıb .....                     Sahibkarları indi də elektron tərəzi ilə soyurlar... .....                     “Həkimlər bizi hədələyir ki, səsini çıxarsan, 2 ildə aldığınız pulları geri ödəyəcəksiniz” .....                     Şirvanda torpaq mübahisəsi zəminində qətl: Cəza ağırlaşdırıldı .....                     Hazırlıq başladı: İsraildə vardı, 38 il sonra Türkiyədə də olacaq .....                     Ağdamda 16 yaşlı qız cinsi zorakılığa məruz qaldı, 4 nəfər həbs olundu .....                     Beyləqanda bu ilin əvvəlində yaradımış şirkətin nizamnamə kapitalından .....                     Onlar son zamanlar 100 milyonluq əmlak satıblar... .....                     Nadir Bayramlı QINADI: .....                     Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır .....                     14 yaşlı qızla 20 yaşlı oğlan nişanlandı .....                     Azərbaycan Ordusunda praktiki məşğələlər icra olunub .....                     İsrail kəşfiyyatı Qətərdə əməliyyatı bir neçə həftə ərzində planlaşdırmışdı .....                     Ruslar Azərbaycana qarşı YENİ HƏBS DALĞASINA START VERİB... .....                     Qırmızı kitaba düşən heyvanlarla müştəri "cəlb" edilir .....                     Qarabağ Qazisi `Azəriqaz`la çəkişmədə... .....                     Azərbaycanda yeni nazirlik yaradılacaq? .....                     Tovuzda ƏDALƏT AXTARIŞI: məmursansa HAQLISAN? .....                 

O vaxt KQB arxivləri açılsaydı... - ən azı “casus-agent” şərləmələrinə son qoyulardı
Tarix: 9-02-2025, 11:34 | Çap et
O vaxt KQB arxivləri açılsaydı...
İndi belə anlaşılır ki, Elçibəy iqtidarının əsas səhvi elə 1992-ci ildəcə DTK (KQB) arxivlərini açmaması və ölkədə lüstrasiya (əvvəlki hakimiyyətin siyasi elitası üçün tətbiq edilən qanunvericilik məhdudiyyətləri) prosesi aparmaması olub.

Arxivlərin açılması və lüstrasiya bir-birinə bağlı məsələlərdir. Lüstrasiya aparmayacaqsansa, arxivləri açmağın mənası yoxdur, arxivləri açacaqsansa lüstrasiya aparmalısan.

O vaxt belə bir riskli addıma qol qoyulsaydı, nə olardı, nə olmazdı, bu mövzuda uzun mübahisə aparmaq olar, amma ən azı bu gün “filankəslər DTK-nın agentləri olublar” demaqogiyası olmazdı. Birdəfəlik bilinərdi ki, kim agent olub, kim olmayıb.

33 ildir bu söhbət millətin zəhləsini töküb. Düzdür, artıq bu mövzu bir çoxlarına, xüsusilə də müstəqillik dövründə doğulmuş gənclərə bir elə də maraqlı deyil, amma bu mövzu da “Səməd Vurğunun şairliyi”, “rus dili bölməsinin lazımlılığı”, “rayonlu-bakılı ixtilafı” mövzuları kimi vaxtaşırı qabarır, günlərlə dartışılır.

Ən pisi odur ki, mübahisə bitmir, uzun-uzadı gedən polemika rəyləri daha da dolaşdırır, şübhələri bir az da artırır, heç nəyə aydınlıq gətirmir və ən əsası söhbət mənasızlığa, absurda gedir.

Ancaq o andıra qalmış arxivlər açılsaydı, ortalığa çıxarılan sənədlərin ən mühümləri dərc olunsaydı, birinicsi, kimin kim olduğunu bilərdik, ikincisi, əsassız yerə adı hallandırılan bir sıra şəxslər əbədi şübhə hədəfi olmaqdan qurtulardı, üçüncüsü, bu mövzuda qırğın-qiyamət bitərdi, vaxtaşırı su bulandıranlar yerlərində oturardılar.

Nə yazıq ki, o vaxt belə bir addım atılmayıb. Əslində Elçibəy iqtidarı DTK arxivlərini açsaydı, daha çox tənqidə məruz qalardı, deyərdilər, Qarabağda müharibə getdiyi bir vaxtda milləti içindən parçalayan bu addım düşmən dəyirmanına su tökməkdir.

Bəlkə də Elçibəyin hakimiyyəti 1 ilini tamam edib, ikinci, üçüncü ilinə adlasaydı, arxivlər də açılardı, ölkədə lüstrasiya prosesi başlanar, vaxtilə qırmızı imperiyanın cəza-nəzarət orqanlarıyla əməkdaşlıq edənlərin dövlət vəzifəsi tutması yasaqlanardı.

Buna vaxt lazım idi. 71 ildən sonra müstəqilliyini bərpa etmiş dövlətin başqa qayğıları, dərd-səri vardı.

Bununla belə, qətiyyətlə demək olar ki, “arxivləri açsaq, vətəndaş qarşıdurması yaranardı” fikri əsassızdır. Heç bir qarşıdurma yaranmazdı. Onsuz da əyalətlərdə kimin babasının kimin babası tərəfindən donosla, üzədurma ilə güdaza verildiyini hamı bilirdi. O nəsillər çoxdan düşmən olmuşdular və məxməri intriqanın içindəydilər. Arxiv açılsa, ortaya rəsmi sənədlər çıxsa, bu, sadəcə, təfərrüatların açılması demək olacaqdı.

İri şəhərlərdə də aşağı-yuxarı eyni şey olacaqdı. Çünki üstündən çox vaxt keçmişdi. Babalar çoxdan sıradan çımışdı, meydan nəvələrdəydi və onların da öz yeni qayğıları vardı, durub “əcdad davası” edən deyildilər.

Bundan başqa, əslində kənd-kəsəklərdə, təşkilat və müəssisələrdə kimin “orqanlarla işlədiyini” çox adam bilirdi və heç kəs belələrini söyüb-döyüb yanından qovmurdu. Hamı çalışırdı ki, öz ehtiyatsız sözü ilə o adamlara iş verməsinlər.

Sadəcə, bu işin o ziyanı olardı ki, illərlə formalaşmış köhnə casus şəbəkəsindən bir neçə günün içində imtina olunardı, yenisini formalaşdırmaq üçün illər tələb olunardı. Həm də adamlar bu “peşə”nin etibarsızlığını və kütləvi qınanıldığını görərək, dövlətə informasiya ötürmək işindən imtina edərdilər.

Heç bir dövlət informatorlar şəbəkəsi olmadan idarə oluna bilməz. Ölkəni idarə edənlər cəmiyyətin ovqatından, qənaətlərindən, meyllərindən xəbərdar olmalıdırlar – əlbəttə ki, sırf dövlətin mənafeyi üçün.

1989-91-ci ildə Moskvanın asılılığından qurtulan bir sıra Avropa ölkələrində arxivlər açılıb və keçmişdə sovet hakimiyyətinə, o cümlədən cəza-nəzarət orqanlarına işləyən adamlara lüstrasiya tətbiq ediliib.

Vətəndaş cəmiyyətinin kommunist rejiminə ən şiddətli müqavimət göstərdiyi ölkələrdə, məsələn, Çexiya və Polşada lüstrasiya həlledici formada olub. Ancaq maraqlıdır ki, 1-2 il əvvəl Çexiya ilə eyni ittifaqda olmuş Slovakiyada, eləcə də Macarıstan və Bolqarıstanda belə addım atmayıblar. Ümumiyyətlə, hansı ölkədə keçmiş kommunistlər güclərini qoruyub saxlayıblarsa, orada nə arxivlər açılıb, nə lüstrasiya olub. Ona görə də bu gün bu ölkələri idarə edənlərin hələ də Moskvanın təsir dairəsində olması təəccüblü deyil.

Baltikyanı ölkələr (Latviya, Estoniya, Litva) bu məsələyə prinsipial yanaşıblar. Litva və Latviya parlamentləri çex modelinə əsasən, lüstrasiyaya məruz qalan şəxslərin dairəsini dövlət və özəl sektorun bütün yüksək vəzifələrinə qədər genişləndirməyə, habelə keçmiş kəşfiyyat agentləri və informatorların səsvermə hüquqlarını məhdudlaşdırmağa çalışıblar. Estoniya isə Polşanın lüstrasiya modelini qəbul edib.

Maraqlıdır ki, Şərqi Almaniya ilə Qərbi Almaniya birləşdikdən sonra ADR-də sovet DTK-sının filialı kimi fəaliyyət göstərmiş “Ştazi”yə işləyənlərə dair siyahılar mətbuatda yer alıb və ictimai təzyiqlərə səbəb olub. Almaniya hakimiyyəti Şərqi Almaniya siyasətçilərini - məsələn, Demokratik Sosializm Partiyasının lideri Qreqor Qisini gözdən salmaq üçün “Ştazi” arxivindən istifadə edib.

Bu xüsusda qəbul edilən qanunun yeni variantı məşhur alman siyasətçiləri ilə bağlı “Stazi” fayllarına çıxış imkanı verir, ancaq bu hüquq “Stazi” tarixini öyrənən tədqiqatçılar üçündür. Eyni zamanda, belə çıxış əldə etmiş tədqiqatçılar siyasilərin şəxsi həyatları və faəliyyətləri haqqında aldıqları məlumatları dərc etməyəcəklərinə və ya üçüncü şəxslərə ötürməyəcəklərinə zəmanət verməyə borcludurlar. (Bu halda aparılan tədqiqatların mənası nədir, görəsən?).

Hər halda bu məsələdə müxtəlif təcrübələr var. Hansı ölkələr arxivləri açmayıbsa, “agentləri” ifşa etməyibsə, həmin ölkələrin mətbuatında vaxtaşırı olaraq hansısa bir məşhur adam haqqında “DTK-ya informatorluq edib” və “Moskvaya işləyib” kimi iddialar dərc olunur. Arxivləri açmış ölkələrdə belə iddialar ya olmur, ya da irəli sürülən bənzər iddialar təsirsiz olur.

P.S. Belə bir informasiya da var ki, SSRİ DTK-sı Azərbaycandakı arxivini hələ 1991-ci ildə Bakıdan çıxarıb aparıbmış.

Xalid KAZIMLI - Müsavat.com









 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Ukrayna Cənubi Qafqazda əsas tərəfdaş kimi Azərbaycana üstünlük verir
Bu gün, 13:10
Aİ Rusiyanın SPFS sistemi ilə işləyən banklara sanksiya hazırlayır - KİV
Bu gün, 13:08
Elman Nəsirovu İşçi Qrupuna salmadılar: Narazılıq etdi - "Nədənsə mən müraciət edəndə..."
Bu gün, 13:06
"Ətirşah Lounge" qanunu pozdu, sahibi cərimə olundu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:05
"Nar" şəhid övladlarını sevindirdi - FOTOLAR
Bu gün, 13:03
Tanınmış aktrisadan QALMAQALLI SÖZLƏR - “İndiki kişilər qız kimi naz edir”
Bu gün, 12:58
Misli.az qanunları bilərəkdən, anlaqlı şəkildə pozur - Bəs bu hal nə qədər davam edəcək?...
Bu gün, 12:53
Pakistan-Ermənistan dialoqu Bakının razılığı ilə başladı -ŞƏRH
Bu gün, 12:47
ƏƏSMN niyə bütün mebel və inventarları eyni şirkətdən alır? - İcazə verin, şübhələnək...
Bu gün, 12:44
“AAAF Park” sakinlərindən ETİRAZ… - Çıxarış problemi sakinləri ayağa qaldırdı
Bu gün, 12:38
“iPhone 17” Azərbaycanda 4 199 manatdan satışa çıxdı – ABŞ-də satışlar ayın 19-u başlayır
Bu gün, 12:35
Bu ölkədə də səfirliyimiz təsis ediləcək
Bu gün, 12:29
Putinin əmri olmasaydı... - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 12:25
Güclü şimal-qərb küləyi əsəcək - belə deyirlər...
Bu gün, 12:13
Azərbaycan Güləş Federasiyasında baş katib vəzifəsinə yeni təyinat olub
Bu gün, 12:12
"Bir-İki dönər"dən şikayət - "İçərisindən şüşə çıxdı" (VİDEO)
Bu gün, 12:10
Ət bahadır... - Ekspert deyir ki...
Bu gün, 11:44
"Hər iki valideynimin baxıma ehtiyacı var..." - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 11:39
Sənədləşmə gözləyən insanların evlərini itirmək təhlükəsi... - Yüzlərlə söküntü barədə qərar çıxarılıb
Bu gün, 11:37
"Səhifəmi bağlayıb, sonra məndən pul istədilər"
Bu gün, 11:25
Hacı İsmayılın "AA" seriyalı "Land Rover" sürən oğlu cəzalandırıldı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:24
“Məndən başqa 15 nəfər işçinin də pulunu vermirlər” - ÖZBAŞINALIQ...
Bu gün, 11:22
Azərbaycan Mərkəzi Bankı uçot dərəcəsini sabit saxlayıb - TƏFSİLAT
Bu gün, 11:10
Sahibkarları indi də elektron tərəzi ilə soyurlar... - ŞOK FAKTLAR
Bu gün, 11:09
“Həkimlər bizi hədələyir ki, səsini çıxarsan, 2 ildə aldığınız pulları geri ödəyəcəksiniz” - DƏLİXANADIR, VALLAH...
Bu gün, 11:05
Şirvanda torpaq mübahisəsi zəminində qətl: Cəza ağırlaşdırıldı – MƏHKƏMƏ
Bu gün, 10:59
Hazırlıq başladı: İsraildə vardı, 38 il sonra Türkiyədə də olacaq – Azərbaycanlılar üçün çağırış
Bu gün, 10:56
Ağdamda 16 yaşlı qız cinsi zorakılığa məruz qaldı, 4 nəfər həbs olundu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:53
Beyləqanda bu ilin əvvəlində yaradımış şirkətin nizamnamə kapitalından - 1 MİLYON MANAT GÖTÜRÜLÜR
Bu gün, 10:49
Onlar son zamanlar 100 milyonluq əmlak satıblar... – İDDİA
Bu gün, 10:44
Nadir Bayramlı QINADI: - “Oxumur, özünü rüsvay edir”
Bu gün, 10:42
Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
Bu gün, 10:39
14 yaşlı qızla 20 yaşlı oğlan nişanlandı - Ata həbs edildi
Bu gün, 10:37
Azərbaycan Ordusunda praktiki məşğələlər icra olunub - VİDEO
Bu gün, 10:34
İsrail kəşfiyyatı Qətərdə əməliyyatı bir neçə həftə ərzində planlaşdırmışdı - KİV
Bu gün, 10:31
Ruslar Azərbaycana qarşı YENİ HƏBS DALĞASINA START VERİB... - bu dəfə...
Bu gün, 10:28
Qırmızı kitaba düşən heyvanlarla müştəri "cəlb" edilir - Restoranlarda "trend"ə çevrilən “vəhşilik”...
Bu gün, 10:14
Qarabağ Qazisi `Azəriqaz`la çəkişmədə... - Artıq bir ildir ki...
Bu gün, 10:10
Azərbaycanda yeni nazirlik yaradılacaq? - Görünəni odur ki...
Bu gün, 10:05
Tovuzda ƏDALƏT AXTARIŞI: məmursansa HAQLISAN? - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 10:00
"Bu qərarı qanunsuz hesab edirəm" - VİDEOMÜRACİƏT
Bu gün, 09:41
Paşinyan ermənilərdən ÜZR İSTƏDİ... - BUNA GÖRƏ...
Bu gün, 09:36
Azərbaycanda sabiq məktəb direktoruna elektron qolbaq taxıldı
Bu gün, 09:33
Şimal və cənubdan Azərbaycana heyrətamiz böhtan - AXI NİYƏ?
Bu gün, 09:27
Paşinyanın valideynləri: 12 yaşından Nikolu ögey anası böyüdüb - FOTO
Bu gün, 09:24
Lavrov Əliyevin məşhur təklifini gündəmə gətirdi – “Razıyıq!”
Bu gün, 09:13
Beynəlxalq Böhran Qrupundan Bakıya sensasion təklif - DETALLAR
Bu gün, 09:01
Rusiyada qanunsuz miqrantlara qoyulan möhlət bu gün bitir - KİV
Bu gün, 08:59
Xankəndidə restoranda müştəriləri təhqir edən şəxs həbs olundu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 08:57
Fransanın dizayn, konsaltinq və mühəndislik şirkəti Azərbaycan bazarından gedir
Bu gün, 08:56
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru