Kəşmir məsələsi NƏ YERDƏDİR... - AKTUAL
Tarix: 7-05-2025, 15:25 | Çap et
Azərbaycanın da yaxından izlədiyi Hindistan-Pakistan toqquşmasında təməl problem Kəşmir münaqişəsi, motiv isə terror aktı olsa da, hadisələrin eskalasiya həddinə çatmasını və məhz indi baş verməsini iki amil üzərindən dəyərləndirmək olar.
Birincisi, baş nazir Narendra Modinin daxili siyasətdəki şərtlərdən qaynaqlanan Kəşmir planıdır;
Kəşmir məsələsinə sərt yanaşması ilə seçilən Modi Pakistana qarşı təcrid xəttini izləyir. Bu, onun daxili siyasətdə reytinqini daim diri saxlayan proqramlarından biridir. Lakin ötən il Hindistanda keçirilən seçkilərdə Narendra Modi yenidən baş nazir seçilsə də, parlament çoxluğunu əldə edə bilmədiyi üçün koalisiyaya getmək məcburiyyətində qaldı. Bunun səbəbləri arasında 2019-cu ildə Hindistan Kəşmirində baş verən terror aktından sonra yaşanan qarşıdurmada Modinin “yumşaq cavab” verməsi də qeyd olunur. Modi bu dəfə eyni “səhvi” təkrarlamaq istəmədiyi üçün “müəyyən qələbə” əldə etmək məqsədilə Pakistana hücum əmrini verdi. Bu, həm də ona daxili mövqelərini “təhlükəsizlik və xarici düşmən” ətrafında gücləndirmək üçün lazımdır.
2019-cu il və 2025-ci il qarşıdurması arasındakı eynilik təkcə Hindistan Kəşmirində terror aktının baş verməsi yox, ABŞ-da Trampın da hakimiyyətdə olmasıdır. Bu, baş verənlərdə ən önəmli məqam kimi qiymətləndirilə bilər. Tramp ilk və ikinci hakimiyyəti dövründə prioritet olaraq gördüyü Çinlə mübarizədə Hindistanla əməkdaşlığa, Pekinin müttəfiqi kimi qəbul etdiyi Pakistanla məsafəli siyasətə üstünlük verir.
(Burada tarixi məqam da nəzərə alınmalıdır: Britaniya Hindistanının parçalanması ilə dövlət quran Pakistanın ingilislərlə daha sıx münasibətdədir; Hindistan bu tarixi “mirasa” görə sevmədikləri Britaniya qarşısında Birləşmiş Ştatlarla əməkdaşlığa önəm verir).
Modi Trampın hakimiyyətdə olmasını 2019-cu ildəki “səhvini” düzəltmək, Pakistan üzərində üstünlük qazanmaqla həm daxildəki, həm də Kəşmirdəki mövqelərini gücləndirmək üçün fürsət olaraq görür.
İkincisi, Hindistanın Pakistana hücumunda ABŞ-ın maraqlarıdır;
Əslində məsələnin geosiyasi hədəfləri fonunda Pakistana hücumun Modi planından daha çox, Dehli-Vaşinqton ssenarisi olduğu görünür, sadəcə, bu ssenaridə hər iki tərəfin – Modi və Trampın öz maraqları da var.
ABŞ üçün Hindistan-Pakistan toqquşması Çinlə mübarizə fonunda birdən çox hədəf baxımından önəmlidir.
1. Çini Avrasiyada Birləşmiş Ştatlara əsas rəqibə çevirən “Bir kəmər, bir yol” layihəsinə maneələr yaratmaq: bu layihənin iştirakçılarından olan Pakistanın Hindistanla toqquşması nəqliyyat dəhlizləri üzərində, eləcə də Çin sərhədlərində eskalasiyanın yaranması ilə nəticələnəcək;
2. Eskalasiya genişlənəcəyi təqdirdə Çinin müttəfiqi Pakistan tərəfindən münaqişəyə cəlb olunması riskləri yaranır ki, bu, Pekinin iqtisadi planlarına görə “sıfır qarşıdurma” strategiyasına zərər vuracaq;
3. Pakistan-Hindistan toqquşması hər iki ölkənin yer aldığı Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı və BRİKS (Pakistan üzvülük üçün müraciət edib) kimi Çin vektorlu ittifaqlara – ümumilikdə Qlobal Cənuba mənfi perspektivlər vəd edir;
4. Bu qarşıdurma Hindistanı ABŞ-la yeni silah anlaşmalarına sövq edəcək: aprel ayında bu ölkəyə səfər edən vitse-prezident Vens Dehliyə Vaşinqton daha çox F-35 təyyarəsi və hərbi texnika almağı təklif etmişdi;
5. Vaşinqton Ukrayna məsələsində yekun razılığın olmaması və prosesin uzandığı vaxt Çinə qarşı gecikdirmək istəmədiyi addımlarda taktikadan da istifadə edir.
Kəşmirdə baş verən terror aktını araşdırmadan dərhal Pakistanı ittiham edən və prosesi müharibə həddinə çatdıran Hindistanın, eləcə də qarşıdurmada digər maraqlı tərəflərin hədəfləri belə görünür. Hərçənd, hər iki ölkənin nüvə dövləti olması proseslərin nəzarətdən çıxacağı ehtimalını zəiflədir. Hücum əmrini verən Modiyə “kiçik qələbə” lazım idi, döyüşlərlə bağlı ilkin məlumatlar buna hələki nail ola bimədiyi yönündədir. Eskalasiyanın yaşanması və bunun gözlənilən siyasi nəticələri baxımından ABŞ-ın istədiyini əldə etdiyini/edəcəyini demək mümkündür.
Asif Nərimanlı - "DİA-AZ"
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Ukrayna Cənubi Qafqazda əsas tərəfdaş kimi Azərbaycana üstünlük verir
Bu gün, 13:10 |
|
|
|
| • Aİ Rusiyanın SPFS sistemi ilə işləyən banklara sanksiya hazırlayır - KİV
Bu gün, 13:08 |
|
|
|
| • Elman Nəsirovu İşçi Qrupuna salmadılar: Narazılıq etdi - "Nədənsə mən müraciət edəndə..."
Bu gün, 13:06 |
|
|
|
| • "Ətirşah Lounge" qanunu pozdu, sahibi cərimə olundu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:05 |
|
|
|
| • "Nar" şəhid övladlarını sevindirdi - FOTOLAR
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
| • Tanınmış aktrisadan QALMAQALLI SÖZLƏR - “İndiki kişilər qız kimi naz edir”
Bu gün, 12:58 |
|
|
|
| • Misli.az qanunları bilərəkdən, anlaqlı şəkildə pozur - Bəs bu hal nə qədər davam edəcək?...
Bu gün, 12:53 |
|
|
|
| • Pakistan-Ermənistan dialoqu Bakının razılığı ilə başladı -ŞƏRH
Bu gün, 12:47 |
|
|
|
| • ƏƏSMN niyə bütün mebel və inventarları eyni şirkətdən alır? - İcazə verin, şübhələnək...
Bu gün, 12:44 |
|
|
|
| • “AAAF Park” sakinlərindən ETİRAZ… - Çıxarış problemi sakinləri ayağa qaldırdı
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
| • “iPhone 17” Azərbaycanda 4 199 manatdan satışa çıxdı – ABŞ-də satışlar ayın 19-u başlayır
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • Bu ölkədə də səfirliyimiz təsis ediləcək
Bu gün, 12:29 |
|
|
|
| • Putinin əmri olmasaydı... - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 12:25 |
|
|
|
| • Güclü şimal-qərb küləyi əsəcək - belə deyirlər...
Bu gün, 12:13 |
|
|
|
| • Azərbaycan Güləş Federasiyasında baş katib vəzifəsinə yeni təyinat olub
Bu gün, 12:12 |
|
|
|
| • "Bir-İki dönər"dən şikayət - "İçərisindən şüşə çıxdı" (VİDEO)
Bu gün, 12:10 |
|
|
|
| • Ət bahadır... - Ekspert deyir ki...
Bu gün, 11:44 |
|
|
|
| • "Hər iki valideynimin baxıma ehtiyacı var..." - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 11:39 |
|
|
|
| • Sənədləşmə gözləyən insanların evlərini itirmək təhlükəsi... - Yüzlərlə söküntü barədə qərar çıxarılıb
Bu gün, 11:37 |
|
|
|
| • "Səhifəmi bağlayıb, sonra məndən pul istədilər"
Bu gün, 11:25 |
|
|
|
| • Hacı İsmayılın "AA" seriyalı "Land Rover" sürən oğlu cəzalandırıldı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
| • “Məndən başqa 15 nəfər işçinin də pulunu vermirlər” - ÖZBAŞINALIQ...
Bu gün, 11:22 |
|
|
|
| • Azərbaycan Mərkəzi Bankı uçot dərəcəsini sabit saxlayıb - TƏFSİLAT
Bu gün, 11:10 |
|
|
|
| • Sahibkarları indi də elektron tərəzi ilə soyurlar... - ŞOK FAKTLAR
Bu gün, 11:09 |
|
|
|
| • “Həkimlər bizi hədələyir ki, səsini çıxarsan, 2 ildə aldığınız pulları geri ödəyəcəksiniz” - DƏLİXANADIR, VALLAH...
Bu gün, 11:05 |
|
|
|
| • Şirvanda torpaq mübahisəsi zəminində qətl: Cəza ağırlaşdırıldı – MƏHKƏMƏ
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
| • Hazırlıq başladı: İsraildə vardı, 38 il sonra Türkiyədə də olacaq – Azərbaycanlılar üçün çağırış
Bu gün, 10:56 |
|
|
|
| • Ağdamda 16 yaşlı qız cinsi zorakılığa məruz qaldı, 4 nəfər həbs olundu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:53 |
|
|
|
| • Beyləqanda bu ilin əvvəlində yaradımış şirkətin nizamnamə kapitalından - 1 MİLYON MANAT GÖTÜRÜLÜR
Bu gün, 10:49 |
|
|
|
| • Onlar son zamanlar 100 milyonluq əmlak satıblar... – İDDİA
Bu gün, 10:44 |
|
|
|
| • Nadir Bayramlı QINADI: - “Oxumur, özünü rüsvay edir”
Bu gün, 10:42 |
|
|
|
| • Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
Bu gün, 10:39 |
|
|
|
| • 14 yaşlı qızla 20 yaşlı oğlan nişanlandı - Ata həbs edildi
Bu gün, 10:37 |
|
|
|
| • Azərbaycan Ordusunda praktiki məşğələlər icra olunub - VİDEO
Bu gün, 10:34 |
|
|
|
| • İsrail kəşfiyyatı Qətərdə əməliyyatı bir neçə həftə ərzində planlaşdırmışdı - KİV
Bu gün, 10:31 |
|
|
|
| • Ruslar Azərbaycana qarşı YENİ HƏBS DALĞASINA START VERİB... - bu dəfə...
Bu gün, 10:28 |
|
|
|
| • Qırmızı kitaba düşən heyvanlarla müştəri "cəlb" edilir - Restoranlarda "trend"ə çevrilən “vəhşilik”...
Bu gün, 10:14 |
|
|
|
| • Qarabağ Qazisi `Azəriqaz`la çəkişmədə... - Artıq bir ildir ki...
Bu gün, 10:10 |
|
|
|
| • Azərbaycanda yeni nazirlik yaradılacaq? - Görünəni odur ki...
Bu gün, 10:05 |
|
|
|
| • Tovuzda ƏDALƏT AXTARIŞI: məmursansa HAQLISAN? - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 10:00 |
|
|
|
| • "Bu qərarı qanunsuz hesab edirəm" - VİDEOMÜRACİƏT
Bu gün, 09:41 |
|
|
|
| • Paşinyan ermənilərdən ÜZR İSTƏDİ... - BUNA GÖRƏ...
Bu gün, 09:36 |
|
|
|
| • Azərbaycanda sabiq məktəb direktoruna elektron qolbaq taxıldı
Bu gün, 09:33 |
|
|
|
| • Şimal və cənubdan Azərbaycana heyrətamiz böhtan - AXI NİYƏ?
Bu gün, 09:27 |
|
|
|
| • Paşinyanın valideynləri: 12 yaşından Nikolu ögey anası böyüdüb - FOTO
Bu gün, 09:24 |
|
|
|
| • Lavrov Əliyevin məşhur təklifini gündəmə gətirdi – “Razıyıq!”
Bu gün, 09:13 |
|
|
|
| • Beynəlxalq Böhran Qrupundan Bakıya sensasion təklif - DETALLAR
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
| • Rusiyada qanunsuz miqrantlara qoyulan möhlət bu gün bitir - KİV
Bu gün, 08:59 |
|
|
|
| • Xankəndidə restoranda müştəriləri təhqir edən şəxs həbs olundu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 08:57 |
|
|
|
| • Fransanın dizayn, konsaltinq və mühəndislik şirkəti Azərbaycan bazarından gedir
Bu gün, 08:56 |
|
|
|
|
