Kəşmir məsələsi NƏ YERDƏDİR... - AKTUAL
Tarix: 7-05-2025, 15:25 | Çap et
Azərbaycanın da yaxından izlədiyi Hindistan-Pakistan toqquşmasında təməl problem Kəşmir münaqişəsi, motiv isə terror aktı olsa da, hadisələrin eskalasiya həddinə çatmasını və məhz indi baş verməsini iki amil üzərindən dəyərləndirmək olar.
Birincisi, baş nazir Narendra Modinin daxili siyasətdəki şərtlərdən qaynaqlanan Kəşmir planıdır;
Kəşmir məsələsinə sərt yanaşması ilə seçilən Modi Pakistana qarşı təcrid xəttini izləyir. Bu, onun daxili siyasətdə reytinqini daim diri saxlayan proqramlarından biridir. Lakin ötən il Hindistanda keçirilən seçkilərdə Narendra Modi yenidən baş nazir seçilsə də, parlament çoxluğunu əldə edə bilmədiyi üçün koalisiyaya getmək məcburiyyətində qaldı. Bunun səbəbləri arasında 2019-cu ildə Hindistan Kəşmirində baş verən terror aktından sonra yaşanan qarşıdurmada Modinin “yumşaq cavab” verməsi də qeyd olunur. Modi bu dəfə eyni “səhvi” təkrarlamaq istəmədiyi üçün “müəyyən qələbə” əldə etmək məqsədilə Pakistana hücum əmrini verdi. Bu, həm də ona daxili mövqelərini “təhlükəsizlik və xarici düşmən” ətrafında gücləndirmək üçün lazımdır.
2019-cu il və 2025-ci il qarşıdurması arasındakı eynilik təkcə Hindistan Kəşmirində terror aktının baş verməsi yox, ABŞ-da Trampın da hakimiyyətdə olmasıdır. Bu, baş verənlərdə ən önəmli məqam kimi qiymətləndirilə bilər. Tramp ilk və ikinci hakimiyyəti dövründə prioritet olaraq gördüyü Çinlə mübarizədə Hindistanla əməkdaşlığa, Pekinin müttəfiqi kimi qəbul etdiyi Pakistanla məsafəli siyasətə üstünlük verir.
(Burada tarixi məqam da nəzərə alınmalıdır: Britaniya Hindistanının parçalanması ilə dövlət quran Pakistanın ingilislərlə daha sıx münasibətdədir; Hindistan bu tarixi “mirasa” görə sevmədikləri Britaniya qarşısında Birləşmiş Ştatlarla əməkdaşlığa önəm verir).
Modi Trampın hakimiyyətdə olmasını 2019-cu ildəki “səhvini” düzəltmək, Pakistan üzərində üstünlük qazanmaqla həm daxildəki, həm də Kəşmirdəki mövqelərini gücləndirmək üçün fürsət olaraq görür.
İkincisi, Hindistanın Pakistana hücumunda ABŞ-ın maraqlarıdır;
Əslində məsələnin geosiyasi hədəfləri fonunda Pakistana hücumun Modi planından daha çox, Dehli-Vaşinqton ssenarisi olduğu görünür, sadəcə, bu ssenaridə hər iki tərəfin – Modi və Trampın öz maraqları da var.
ABŞ üçün Hindistan-Pakistan toqquşması Çinlə mübarizə fonunda birdən çox hədəf baxımından önəmlidir.
1. Çini Avrasiyada Birləşmiş Ştatlara əsas rəqibə çevirən “Bir kəmər, bir yol” layihəsinə maneələr yaratmaq: bu layihənin iştirakçılarından olan Pakistanın Hindistanla toqquşması nəqliyyat dəhlizləri üzərində, eləcə də Çin sərhədlərində eskalasiyanın yaranması ilə nəticələnəcək;
2. Eskalasiya genişlənəcəyi təqdirdə Çinin müttəfiqi Pakistan tərəfindən münaqişəyə cəlb olunması riskləri yaranır ki, bu, Pekinin iqtisadi planlarına görə “sıfır qarşıdurma” strategiyasına zərər vuracaq;
3. Pakistan-Hindistan toqquşması hər iki ölkənin yer aldığı Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı və BRİKS (Pakistan üzvülük üçün müraciət edib) kimi Çin vektorlu ittifaqlara – ümumilikdə Qlobal Cənuba mənfi perspektivlər vəd edir;
4. Bu qarşıdurma Hindistanı ABŞ-la yeni silah anlaşmalarına sövq edəcək: aprel ayında bu ölkəyə səfər edən vitse-prezident Vens Dehliyə Vaşinqton daha çox F-35 təyyarəsi və hərbi texnika almağı təklif etmişdi;
5. Vaşinqton Ukrayna məsələsində yekun razılığın olmaması və prosesin uzandığı vaxt Çinə qarşı gecikdirmək istəmədiyi addımlarda taktikadan da istifadə edir.
Kəşmirdə baş verən terror aktını araşdırmadan dərhal Pakistanı ittiham edən və prosesi müharibə həddinə çatdıran Hindistanın, eləcə də qarşıdurmada digər maraqlı tərəflərin hədəfləri belə görünür. Hərçənd, hər iki ölkənin nüvə dövləti olması proseslərin nəzarətdən çıxacağı ehtimalını zəiflədir. Hücum əmrini verən Modiyə “kiçik qələbə” lazım idi, döyüşlərlə bağlı ilkin məlumatlar buna hələki nail ola bimədiyi yönündədir. Eskalasiyanın yaşanması və bunun gözlənilən siyasi nəticələri baxımından ABŞ-ın istədiyini əldə etdiyini/edəcəyini demək mümkündür.
Asif Nərimanlı - "DİA-AZ"
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • İcra başçılarının maaşı narazılıq doğurdu - təklif
Bu gün, 09:42 |
|
|
|
| • Gəncə Dövlət Universitetində NƏ İŞLƏR ÇEVRİLİR... - Rektor kölgədə... Vasif Həsənov meydanda...
Bu gün, 09:36 |
|
|
|
| • "2024-cü ildə dövlət büdcəsinin 30 faizindən çoxu idarəetməyə sərf olunub" - Partiya sədri
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
| • Rusiya prezidentinin vurulan təyyarə ilə bağlı Düşənbədə verdiyi söz yerinə yetiriləcəkmi? - Azərbaycanın gözləntisi
Bu gün, 09:18 |
|
|
|
| • BU NƏDİR BELƏ: Elə bil oğurluq mal satırlar... - ETİRAZ VAR!
Bu gün, 07:42 |
|
|
|
| • AZƏRİQAZ-da hansı qanunlar keçərlidir... BİLİNMİR! - NARAZILIQ VAR...
Bu gün, 07:28 |
|
|
|
| • "Mən göydə Allaha, yerdə Cənab Prezident İlham Əliyevə güvənirəm" - Əməkdar artist
Bu gün, 07:15 |
|
|
|
| • Qafqazda TRİPP reallığı: İrəvan Tiflisi “sıradan” çıxarır - ARAŞDIRMA
Bu gün, 07:02 |
|
|
|
| • Həsənovun 7 aylıq xərci: 22 milyon... - İcazə verin şübhələnək...
Bu gün, 07:00 |
|
|
|
| • “Pilgrim Education“ xaricdə təhsil şirkətindən şikayət - “Pulumu alıb, lakin xidmət göstərməyib“
Bu gün, 06:55 |
|
|
|
| • Sabunçuda tam olaraq BAŞ(ÇI)SIZLIQDIR - VİDEOFAKT
Bu gün, 06:52 |
|
|
|
| • Pirallahıda məmurlar başçıdan gileylənir - "Məktəbli kimi dərs oxuyuruq..."
Bu gün, 06:41 |
|
|
|
| • Siqaretin qiyməti 2 dəfə BAHALAŞACAQ - AÇIQLAMA
Bu gün, 06:36 |
|
|
|
| • Polisin qanuni əmrinə tabe olmayan Vətən müharibəsi iştirakçısı cərimə edilib - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 06:30 |
|
|
|
| • "Tamam başqa cür qız idi... ...mənimlə onun arasında çox fərq var idi"
Bu gün, 06:28 |
|
|
|
| • Azərbaycanda bu nazirliklər və qurumlar birləşə bilər – Siyahı yayıldı
Bu gün, 06:24 |
|
|
|
| • Tramp Ukraynadakı müharibənin maliyyələşdirilməsini dayandırıb - Ağ Ev
Bu gün, 06:20 |
|
|
|
| • ABŞ-la Ermənistana qalsa, layihə iki il ləngiyəcək - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 01:29 |
|
|
|
| • İrəvanda sirli iclas: Azərbaycanın 4 kəndinə qarşılıq... - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 01:26 |
|
|
|
| • Samirə Əfəndi “sülh göyərçini” oldu, amma qalib olmadı - AKTUAL
Bu gün, 01:24 |
|
|
|
| • Qarabağa Bakıdan MÜHÜM TRANSFER - bu, baş tutarsa...
Bu gün, 01:22 |
|
|
|
| • Ayda 16 manat ödəməyən işsiz cərimələnəcək - Qanuna dəyişiklik nələri tələb edir?
Dünən, 19:48 |
|
|
|
| • Ramiz Mehdiyev vəkilindən imtina etdi: “Boz kardinal” nə düşünür? - İLGİNC
Dünən, 19:44 |
|
|
|
| • Psixoloq Hacı Şahinə sataşdı - "O, hər ağlına gələni deyib"
Dünən, 19:40 |
|
|
|
| • FHN şeyxin qızının və nəvəsinin obyektlərinin istismarına icazə verdi - DETALLAR
Dünən, 19:38 |
|
|
|
| • Agentlik Şərqi Zəngəzur filialı üçün ofis axtarır – Ayda 8 285 manat ödəyəcək
Dünən, 18:31 |
|
|
|
| • Avropa Parlamentinin keçmiş deputatı Rusiyadan rüşvət alıb – qalmaqalın TƏFƏRRÜATLARI
Dünən, 18:30 |
|
|
|
| • Bakıda ardıcıl baş verən yanğın və partlayış: Bədbəxt hadisə, yoxsa terror? - AKTUAL
Dünən, 18:14 |
|
|
|
| • Azərbaycan Mərkəzi Bankı Yaşıl İstiqraz Fonduna investisiya edib
Dünən, 18:13 |
|
|
|
| • “AFB Bank”da yeni təyinat - BUNDAN SONRA...
Dünən, 17:49 |
|
|
|
| • Meqa Həyat və Meqa Sığorta şirkətində riskləri bu şəxs idarə edəcək - YENİ TƏYİNAT
Dünən, 17:45 |
|
|
|
| • İşsizlərə tibbi sığorta ödənişi tələbi narazılıq yaratdı - Deputat dəyişikliyə yenidən baxılmasını istəyir
Dünən, 17:39 |
|
|
|
| • “Başına benzin tökdü, gördüm ki, yanır” – Yanaraq ölən Zəhmətin MƏHKƏMƏSİ
Dünən, 17:36 |
|
|
|
| • 27 senator Bakıya qarşı - erməni canilərin azad edilməsi və sanksiyalar tələb olunur
Dünən, 17:33 |
|
|
|
| • Qərbi Azərbaycana qayıdış konsepsiyası - Tarixi ədalət, milli kimlik və beynəlxalq hüquq kontekstində yeni mərhələ
Dünən, 17:31 |
|
|
|
| • Hədə-qorxu ilə pul tələb etməkdə təqsirləndirilən sayt rəhbəri və tanışının məhkəməsi başlayır
Dünən, 17:15 |
|
|
|
| • “SOCAR-AQŞ”nin xüsusilə külli miqdarda vergi borcu var
Dünən, 17:06 |
|
|
|
| • “Zəngəzur dəhlizi layihəsinin tamamlanması 4-5 il çəkəcək” - İranlı deputat
Dünən, 17:03 |
|
|
|
| • Paşinyan Amerikanın agenti olub - Eks-müdafiə naziri
Dünən, 16:59 |
|
|
|
| • Azarkeşlər TVNET platformasında matçları türkiyəli Ertem Şenerin şərhi ilə izləyəcəklər
Dünən, 16:51 |
|
|
|
| • Pedofil Mərdanı ögey qızı İFŞA EDİBMİŞ... - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:45 |
|
|
|
| • Ərdoğan Putinlə ABŞ-ın Ukrayna üzrə sülh planını müzakirə edib
Dünən, 16:32 |
|
|
|
| • “Üzünə tüpürməliydi?” - Xalq artisti Samirənin müdafiəsinə qalxdı
Dünən, 16:31 |
|
|
|
| • Obyektlərində faciə olan Elçin və Murad qardaşları OLİQARX İMİŞ - “Lake Hotel”ində başqa “Xan Hamam”, “Çırağan Palace” da işlədirlər
Dünən, 16:26 |
|
|
|
| • “Aztelekom”un 2 xidməti ləğv edilir - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:14 |
|
|
|
| • “Bu komandanın etdiyi hərc-mərcliyi keçmişdə görməmişəm” - NHMT sədri elə faktları açıqladı...
Dünən, 16:09 |
|
|
|
| • Pirallahı MKTB rəisinin ölkədən çıxışına məhdudiyyət qoyuldu - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 16:02 |
|
|
|
| • Nazir yüksək vəzifəli şəxsi işdən çıxardı - FOTO
Dünən, 15:58 |
|
|
|
| • Bakıda kişi onunla kobud danışan bacısı qızının ərini döydü - HÖKM
Dünən, 15:55 |
|
|
|
| • “Ömürlük Mübariz” növbəti dəfə əməliyyat olundu - AİLƏSİ PREZİDENTDƏN HUMANİZM GÖZLƏYİR
Dünən, 15:52 |
|
|
|
|
