Kəşmir məsələsi NƏ YERDƏDİR... - AKTUAL
Tarix: 7-05-2025, 15:25 | Çap et
Azərbaycanın da yaxından izlədiyi Hindistan-Pakistan toqquşmasında təməl problem Kəşmir münaqişəsi, motiv isə terror aktı olsa da, hadisələrin eskalasiya həddinə çatmasını və məhz indi baş verməsini iki amil üzərindən dəyərləndirmək olar.
Birincisi, baş nazir Narendra Modinin daxili siyasətdəki şərtlərdən qaynaqlanan Kəşmir planıdır;
Kəşmir məsələsinə sərt yanaşması ilə seçilən Modi Pakistana qarşı təcrid xəttini izləyir. Bu, onun daxili siyasətdə reytinqini daim diri saxlayan proqramlarından biridir. Lakin ötən il Hindistanda keçirilən seçkilərdə Narendra Modi yenidən baş nazir seçilsə də, parlament çoxluğunu əldə edə bilmədiyi üçün koalisiyaya getmək məcburiyyətində qaldı. Bunun səbəbləri arasında 2019-cu ildə Hindistan Kəşmirində baş verən terror aktından sonra yaşanan qarşıdurmada Modinin “yumşaq cavab” verməsi də qeyd olunur. Modi bu dəfə eyni “səhvi” təkrarlamaq istəmədiyi üçün “müəyyən qələbə” əldə etmək məqsədilə Pakistana hücum əmrini verdi. Bu, həm də ona daxili mövqelərini “təhlükəsizlik və xarici düşmən” ətrafında gücləndirmək üçün lazımdır.
2019-cu il və 2025-ci il qarşıdurması arasındakı eynilik təkcə Hindistan Kəşmirində terror aktının baş verməsi yox, ABŞ-da Trampın da hakimiyyətdə olmasıdır. Bu, baş verənlərdə ən önəmli məqam kimi qiymətləndirilə bilər. Tramp ilk və ikinci hakimiyyəti dövründə prioritet olaraq gördüyü Çinlə mübarizədə Hindistanla əməkdaşlığa, Pekinin müttəfiqi kimi qəbul etdiyi Pakistanla məsafəli siyasətə üstünlük verir.
(Burada tarixi məqam da nəzərə alınmalıdır: Britaniya Hindistanının parçalanması ilə dövlət quran Pakistanın ingilislərlə daha sıx münasibətdədir; Hindistan bu tarixi “mirasa” görə sevmədikləri Britaniya qarşısında Birləşmiş Ştatlarla əməkdaşlığa önəm verir).
Modi Trampın hakimiyyətdə olmasını 2019-cu ildəki “səhvini” düzəltmək, Pakistan üzərində üstünlük qazanmaqla həm daxildəki, həm də Kəşmirdəki mövqelərini gücləndirmək üçün fürsət olaraq görür.
İkincisi, Hindistanın Pakistana hücumunda ABŞ-ın maraqlarıdır;
Əslində məsələnin geosiyasi hədəfləri fonunda Pakistana hücumun Modi planından daha çox, Dehli-Vaşinqton ssenarisi olduğu görünür, sadəcə, bu ssenaridə hər iki tərəfin – Modi və Trampın öz maraqları da var.
ABŞ üçün Hindistan-Pakistan toqquşması Çinlə mübarizə fonunda birdən çox hədəf baxımından önəmlidir.
1. Çini Avrasiyada Birləşmiş Ştatlara əsas rəqibə çevirən “Bir kəmər, bir yol” layihəsinə maneələr yaratmaq: bu layihənin iştirakçılarından olan Pakistanın Hindistanla toqquşması nəqliyyat dəhlizləri üzərində, eləcə də Çin sərhədlərində eskalasiyanın yaranması ilə nəticələnəcək;
2. Eskalasiya genişlənəcəyi təqdirdə Çinin müttəfiqi Pakistan tərəfindən münaqişəyə cəlb olunması riskləri yaranır ki, bu, Pekinin iqtisadi planlarına görə “sıfır qarşıdurma” strategiyasına zərər vuracaq;
3. Pakistan-Hindistan toqquşması hər iki ölkənin yer aldığı Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatı və BRİKS (Pakistan üzvülük üçün müraciət edib) kimi Çin vektorlu ittifaqlara – ümumilikdə Qlobal Cənuba mənfi perspektivlər vəd edir;
4. Bu qarşıdurma Hindistanı ABŞ-la yeni silah anlaşmalarına sövq edəcək: aprel ayında bu ölkəyə səfər edən vitse-prezident Vens Dehliyə Vaşinqton daha çox F-35 təyyarəsi və hərbi texnika almağı təklif etmişdi;
5. Vaşinqton Ukrayna məsələsində yekun razılığın olmaması və prosesin uzandığı vaxt Çinə qarşı gecikdirmək istəmədiyi addımlarda taktikadan da istifadə edir.
Kəşmirdə baş verən terror aktını araşdırmadan dərhal Pakistanı ittiham edən və prosesi müharibə həddinə çatdıran Hindistanın, eləcə də qarşıdurmada digər maraqlı tərəflərin hədəfləri belə görünür. Hərçənd, hər iki ölkənin nüvə dövləti olması proseslərin nəzarətdən çıxacağı ehtimalını zəiflədir. Hücum əmrini verən Modiyə “kiçik qələbə” lazım idi, döyüşlərlə bağlı ilkin məlumatlar buna hələki nail ola bimədiyi yönündədir. Eskalasiyanın yaşanması və bunun gözlənilən siyasi nəticələri baxımından ABŞ-ın istədiyini əldə etdiyini/edəcəyini demək mümkündür.
Asif Nərimanlı - "DİA-AZ"
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Rəqsanənin borclu olduğu şəxs danışdı - "Onu biz buraxdırdıq"
Bu gün, 06:34 |
|
|
|
| • 2026-cı il üçün “vahiməli ssenari” – Əhalini nələr gözləyir?
Bu gün, 06:32 |
|
|
|
| • ABŞ-Çin yaxınlaşması Kremlə təzyiqi artırır - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 06:28 |
|
|
|
| • "33 yaşım var, 25 yaşlı oğlana ərə getmək istəyirəm"
Dünən, 18:27 |
|
|
|
| • Elm və Təhsil Nazirliyi “Bestcomp Group” şirkəti ilə 2,1 milyonluq alqı-satqı müqaviləsi bağlayıb
Dünən, 18:15 |
|
|
|
| • Əli kəsilmiş Xaçmaz sakini ona əlilliyin təyin olunmadığını iddia edir - VİDEO
Dünən, 18:07 |
|
|
|
| • Ermənistan Rusiyanın bu qətnamə layihəsinin lehinə səs verdi
Dünən, 18:05 |
|
|
|
| • TRAMP YOLU planı olan dövlətin QURU SƏRHƏDLƏRİ bağlı olmamalıdır... - AKTUAL
Dünən, 17:58 |
|
|
|
| • ABŞ və Rusiya tezliklə Ukrayna ilə bağlı çərçivə sazişini razılaşdıra bilər - KİV
Dünən, 17:56 |
|
|
|
| • Ərdoğan Zelenski ilə görüşüb
Dünən, 17:54 |
|
|
|
| • Əməkdar artist Vilayət Eyvazova müraciət ünvanladı - "Bu materialın efirə buraxılması..."
Dünən, 17:14 |
|
|
|
| • Şirkətlər sakinləri aldadır: Köhnə ənənə yenə “dəbə” düşüb - AKTUAL
Dünən, 17:06 |
|
|
|
| • "Əsəbi adamam, fikrimi cəmləşdirə bilmirəm"
Dünən, 16:48 |
|
|
|
| • Sülh prosesinin uğuru Ermənistanın konstitusiya dəyişikliklərinə birbaşa bağlıdır - ONA GÖRƏ DƏ...
Dünən, 16:42 |
|
|
|
| • Fəzail və Elçin Ağamalının danışıqları uğursuz oldu - Qalmaqal böyüyür
Dünən, 16:34 |
|
|
|
| • Polşada dəmir yolu təxribatında bütün faktlar Rusiya izinə işarə edir - Zelenski
Dünən, 16:30 |
|
|
|
| • Kamran Əliyev 1-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edilib - SƏRƏNCAM
Dünən, 16:28 |
|
|
|
| • Paşinyan resurs əldə etmək üçün Qazaxıstana gedir - Bakısız mümkün deyil
Dünən, 16:27 |
|
|
|
| • Adil Əliyevin idarə etdiyi Suraxanı: yolqıraqları satışda, yollar bərbad - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 16:21 |
|
|
|
| • “Rusiya Türkiyə-Ermənistan sərhədinin açılmasına mane ola bilməyəcək...” - ŞƏRH
Dünən, 16:17 |
|
|
|
| • Rüşvət almaqda təqsirləndirilən hərbi komissar və işçilərinə hökm oxunub
Dünən, 16:07 |
|
|
|
| • Deputata məxsus olduğu iddia edilən mal bazarında QANUNSUZ TİKİNTİ davam edir - YENİ DETALLAR
Dünən, 16:03 |
|
|
|
| • TRIPP layihəsi regionu olduqca cəlbedici logistik mərkəzə çevirəcək - Ermənistan Prezidenti
Dünən, 15:56 |
|
|
|
| • "19 min ödədim, maşınımı xəbərsiz satdılar" - GİLEY
Dünən, 15:40 |
|
|
|
| • “Təhsildəki real problemləri gizlətmək düzgün deyil” - ETİRAZ
Dünən, 15:38 |
|
|
|
| • AZAL və “Viasat” təyyarələrin yüksəksürətli internetlə təchiz edilməsinə dair saziş imzalayıb - DİQQƏT
Dünən, 15:34 |
|
|
|
| • Yoxsullaşmanın daha da aşağı düşməsinə imkan verilməsin! – Fazil Mustafadan ÇAĞIRIŞ
Dünən, 15:32 |
|
|
|
| • ABŞ rəsmisi Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesinə zərbə vurur - BUNUN BAŞQA ADI YOXDUR...
Dünən, 15:25 |
|
|
|
| • Dövlət Agentliyinin sədrinə müşavir təyin edilib - ƏMR
Dünən, 15:23 |
|
|
|
| • Fərhad Baxşəliyev “Premium Bank”ın sədri TƏYİN EDİLİB - BUNDAN SONRA...
Dünən, 15:20 |
|
|
|
| • Azərbaycanda saxta əlillik verənlər HAKİM QARŞISINDA
Dünən, 15:18 |
|
|
|
| • “Bu adam ağlını itirib...” – Rəsul Quliyevdən ŞOK sözlər
Dünən, 15:17 |
|
|
|
| • “Dedi ki, Məleykə Abbaszadənin qudasıdır” – Təranə 10 minlərlə pulu necə yığdı?
Dünən, 15:15 |
|
|
|
| • “Mənə qarşı sui-qəsd hazırlanır” - KİV
Dünən, 15:11 |
|
|
|
| • Ermənilərin gecikmiş seçimi – Paşinyan da “yandırılsa”...
Dünən, 15:10 |
|
|
|
| • Bakıda 10 nəfərin öldüyü yanğınla bağlı ittiham edilənlərə hökm oxunub - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:07 |
|
|
|
| • İstehlakçıları aldatdığı ortaya çıxan "Baku Electronics" və "Kontakt Home" - "Hamısı məsuliyyətə cəlb edilməlidir"
Dünən, 14:25 |
|
|
|
| • 7 azərbaycanlı Vaşinqtona niyə göndərilib? – Ermənilərə icazə verildi, plan açıqlandı
Dünən, 14:21 |
|
|
|
| • "Şirkətin rəhbəri nə zənglərimizə cavab verir, nə də..." - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 14:17 |
|
|
|
| • Azərbaycanda müəllim hərbi hissəni partlatmaq istəyirmiş... - Özü isə deyir ki...
Dünən, 14:07 |
|
|
|
| • 26 milyonluq borca düşən hospitalın vəzifəli şəxsləri həkimin pulunu oğurlayıblar - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 14:03 |
|
|
|
| • “Revanşistlər”in təşəbbüsü, yoxsa Fondun çaşdırması? – Ermənistanda saxta sorğular
Dünən, 13:59 |
|
|
|
| • "Səba” ASC-nin yığıncağının vaxtı dəyişdirildi - DETALLAR
Dünən, 13:54 |
|
|
|
| • Ermənistana 1,5 milyard dollar SƏRMAYƏ QOYACAQ
Dünən, 13:43 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı öz xahişi ilə həbs olundu - Görünməmiş OLAY
Dünən, 13:02 |
|
|
|
| • Avropa İttifaqı Rusiyaya qarşı plan hazırlayıb - “Politico”
Dünən, 13:01 |
|
|
|
| • Azərbaycan Zəngəzur dəhlizinin ekstorial olmasını və... oradan öz yüklərinin yoxlanılmamasını TƏLƏB EDİR
Dünən, 12:56 |
|
|
|
| • Gələn il Azərbaycanda maraqlı hadisələr olacaq: “5-ə yaxın nazir, bəzi deputatlar...” - Məşhur astroloqdan ÖNGÖRÜ
Dünən, 12:55 |
|
|
|
| • 9 ayda Azərbaycana 362 min baş mal-qara və qoyun gətirilib – Ölkələr və qiymətlər
Dünən, 12:50 |
|
|
|
| • Cəfər Cabbarlının nəvəsindən babasının baxımsız heykəlinə münasibət - “Diqqətsizliyin, qayğısızlığın nümunəsidir”
Dünən, 12:39 |
|
|
|
|
