Paşinyan Azərbaycanın şərtlərinin icrasına başladı .....                     Məhkəmə borca görə dostunu bıçaqlayan şəxslə bağlı qərarı açıqladı .....                     Naxçıvanın keçmiş nazirinə AĞIR İTTİHAM .....                     Əlillərlə bağlı BU TƏLƏB VAR... .....                     Azərbaycan mediasına hücum: Kremlin məqsədi nədir? .....                     Beynəlxalq axtarışda olan daha bir şəxs Bosniya və Herseqovinadan Azərbaycana ekstradisiya edilib .....                     DTX-nin Yekaterinburqdan gətirdiyi İbrahimov kimdir? .....                     İran TÜRK DÖVLƏTİNƏ çevrilə bilərmi? .....                     "İki gündür internetimiz kəsilib, amma..." .....                     Rusiya Azərbaycanın şimalını “qurdalamağa” başladı .....                     Fəxri Neftçi" Həmkarlar İttifaqından niyə çıxır? .....                     Trampın sensasion Zəngəzur dəhlizi planı .....                     Cəlilabadın icra başçısı QAZİLƏRƏ SAVAŞ ELAN EDİB .....                     Moskvaya daha bir “sürpriz” .....                     Trampın yeni planı: Nə Bakıya, nə də İrəvana sərf edir .....                     Azərbaycan təhsilinin QARA GÜNLƏRİ .....                     "Ya rus məktəbləri yavaş-yavaş ləğv edilməlidir, ya da pullu olmalıdır" .....                     BU NƏDİ BELƏ: Masallıda məktəb direktorunun dul işçisinə “kəbin” təklifi… .....                     Rusiya hələ də “bərabər hüquqlu müttəfiq” anlayışını qəbul edə bilmir .....                     Rus bölmələri ləğv olunarsa, şagird və müəllimlərin aqibəti necə olacaq? .....                     Ölkədə hərbi baza yerləşdirməyimizin vaxtı çatıbmı? .....                     Putin üçün xüsusi tribunal: .....                     Aİ-nin İrana qarşı təzyiq mexanizmləri məhduddur .....                     Rusdilli məktəblərin bağlanması ilə bağlı VACİB XƏBƏR .....                     “Bəli, Azərbaycan bir daha Rusiya ilə əvvəlki kimi olmayacaq” .....                     Hava ilə bağlı yeni narahatlıq .....                     "Dövlətin ayırdığı pulsuz dərmanı ala bilmirəm" .....                     “Vaqif Bakinski” Azərbaycanın sorğusu əsasında həbs edilib? .....                     “Melissa Park”ın rəhbəri istənilən məbləğlə razılaşıb azadlığa çıxdı .....                     Orenburqda “qanuni oğru” Zaur Naxçıvanski saxlanıldı: .....                     Konsul Bakıda saxlanılan Rusiya vətəndaşları ilə 3 saatlıq görüş keçirib .....                     Ayı ilə öz dilində danışmaq lazımdır .....                     Rusiya və Azərbaycanın Baş Prokurorluqları müntəzəm əlaqə saxlayırlar .....                     Rusiya azərbaycanlı sənətçilərə qadağa qoyub? .....                     Ölkəyə ekstazi gətirən Ramazanov .....                     Səhiyyə nazirinin məhkəməyə verildiyi iş üzrə .....                     Baş direktordan "Sputnik Azərbaycan"ın fəaliyyəti ilə bağlı açıqlama .....                     ABŞ Azərbaycana YENİ DİPLOMAT GÖNDƏRİR .....                     Paşinyan II Qaregini vəzifəsini dərhal tərk etməyə çağırıb .....                     Rusiya turoperatorları Azərbaycandakı bu ölkədən olan turistlərdən şikayət almayıb .....                 

"Adamın başına kərpic səbəbsiz yerə düşmür"
Tarix: 15-10-2024, 09:37 | Çap et
"Adamın başına kərpic səbəbsiz yerə düşmür"
diaaz.space Teleqraf.com-a istinadla Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət universitetinin “Kinoşünaslıq və ekran dramaturgiyası” kafedrasının müdiri, dramaturq Əli Əmirli ilə müsahibəni təqdim edir.

- Əli müəllim, istərdim lap əvvəldən başlayaq - Ağdamdan. Ağdamlı illərinizi necə xatırlayırsınız?

- Mən Ağdamın Novruzlu kəndində dünyaya göz açmışam. Yeddi yaşımdan Ağdam şəhərinin özündə, dayım Məmməd Əmirovun himayəsində olmuşam, daha doğrusu, dayım məni oğulluğa götürüb. Ağdamın ən məşhur, ən nüfuzlu təhsil müəssisəsində - 1 nömrəli orta məktəbdə oxumuşam.

Xatirələr çoxdur, 75 yaşı adlamış yazıçının xatirələri isə lap çoxdur. "Ağdamda nəyim qaldı?" avtobioqrafik romanımda hər şey geniş təsvir olunub.

Ağdamla bağlı uşaqlıq xatirələrim 10 ili əhatə edir, 7-dən 17-yədək olan vaxtı. Bu 10 il çox uzaq bir yuxu kimi hardasa qəlbin, bəlkə də təhtəl-şüurun çox dərin qatlarındadır. Bu, elə bir hisslər yığınıdır ki, onları olduğu kimi sözə çevirmək mümkün deyil, məcbur olub danışanda, yazıya köçürəndə elə bil o həzin, kövrək, hətta qəmli-kədərli xatirələrin yaratdığı zəngin hisslər nəyisə itirir, emosional qat dayazlaşır, azalır, bəzən də bayağılaşır.

Həmin romandan sonra Ağdam xatirələrini danışmağa elə bir ehtiyac hiss eləmirəm, hətta təkrarçılığa yol verirəm, odur ki, çox vaxt belə suallardan qaçıram.

- Dayınız Məmməd Əmirli Ağdam Dövlət Dram teatrının aktyoru olub və uzun müddət bu teatrda direktor vəzifəsində çalışıb. Deməli, dayınızın tanınmağınızda rolu olub...

- Bu dünyada nə olursa olsun, özbaşına olmur, deməli, Bulqakovun qəhrəmanı Voland demiş, dünyada nə olursa, nə baş verirsə, onun səbəbi var, onun idarə eləyəni var. "Adamın başına kərpic səbəbsiz yerə düşmür". Niyə sənin sualına cavabımı bu ayaqdan başladım?

Haqqında danışdığımız mən Əli Əmirli Ağdamın Novruzlu kəndində o zaman üçün ortabab səviyyəli bir ailədə dünyaya göz açmışdım. İlk oğlan övladı kimi ailənin ən sevilən uşağı idim, ailədə hamı mənim canıma and içirdi. Və günlərin birində adı Ağdamla bir olan dayım Mamed Əmirov (o vaxtlar Məmməd yox, Mamed deyirdilər) övladsız olmasa da, məni oğulluğa götürmək fikrinə düşür. Təbii, belə qardaşın istəyinə qarşı çıxmaq mümkün deyildi, beləliklə, mən oluram Əli Məmməd oğlu Əmirov.

Taleyim, gələcəyim yüz səksən dərəcə dəyişir. "Papa" dediyim dayım 1948-ci ilə qədər mövcud olmuş Ağdam teatrının aparıcı aktyorlarından idi, yazmaq qabiliyyəti də vardı, 41-45-ci illər müharibəsi dövründə "Qana - qan" adlı pyesi Ağdam teatrında tamaşaya qoyulmuşdu.

Ağdam teatrı bağlanandan sonra papam rayon miqyasında yüksək rəhbər vəzifələrdə işləyib, amma teatr həmişə onun içində idi. Evdə teatr söhbətlərini çox eşidirdim. Kitab oxumağı sevirdim, ən çoxu da pyesləri oxuyurdum. Ağdama Bakıdan gələn teatrların bütün tamaşalarına vurğunluqla baxırdım. Yeddi yaşından on yeddi yaşına qədər belə bir teatral mühitdə yaşadım, təhsil aldım.

Əlbəttə, yazıçı, sonralar dramaturq olmağımın əsas səbəbkarı "papa" dediyim dayım Mamed Əmirovdur, amma qayıdaq Voland deyənə, heç nə elə belə, özbaşına olmur. İndinin özündə də, dramaturq taleyimdən söz düşəndə birinci Mamed Əmirovu xatırlayıram, həm də əsas səbəbkarı düşünürəm.

- Eşitdiyimə görə, Məmməd Əmirli Ağdam Dövlət Dram teatrında səhnəyə qoyulan “Vaqif” tamaşasında Şah Qacarı canlandırırmış. Səhnələrin birində qılıncı qınından çəkəndə ön sıradakı tamaşaçılar diksinib ayağa qalxıblar. Bu şəhər əfsanəsidi, yoxsa həqiqətən olmuş hadisədi?

- Əməkdar mədəniyyət işçisi Məmməd Əmirovun Qacarı haqqında çox rəvayətlər söylənib, söhbətlər olub o vaxtkı Ağdamda. Filosof Ziyəddin Göyüşovun "Həzz və iztirab" adlı fəlsəfi kitabı altmışıncı illər Ağdamında əl-əl gəzirdi. Həmin kitabda Mamed Əmirovun Qacarı haqqında bir neçə abzas yazı gedir.

Müəllif daha çox eşitdiklərinə əsaslanıb tamaşaçıların ağdamlı Qacarın oyunundan necə təsirləndiklərini qələmə alıb. Mən də o rəvayətləri çox eşitmişəm. Hamısı da 1948-ci ilə qədər oynanmış Qacara aiddir, amma rəvayət deyil, gördüyümü danışım: 1967-ci ildə yenidən Ağdamda dövlət teatrı yaradılanda raykomun 1-ci katibinin yadına salırlar ki, Mamed Əmirov bir vaxtlar aktyor olub. Deməli, teatrın direktoru ola bilər.

Beləliklə, Mamed Əmirov teatra direktor təyin edilir və az bir vaxtda teatrı yaradır. Çox keçmir, raykom katibinin istəyi ilə Qacar rolunda səhnəyə də çıxır. Bu, rayon miqyasında hadisəyə çevrilir. Mən papamı səhnədə aktyor kimi bircə dəfə 1977-ci ildə görmüşəm, o da Qacar rolunda. Maraqlıdır ki, Ağdamda yox, Şuşada.

Ailəmlə Şuşada istirahət evindəydim. Ağdam teatrı da Şuşaya qastrola gəlmişdi. Bax, onda mən kişini birinci və axırıncı dəfə səhnədə gördüm. Çox qəribədir ki, o boyda "Vaqif" tamaşasından yadımda qalan da bircə səhnədir: Qacar bədheybət qrimdə, zər-zibalı geyimdə, başında tac qəzəb və kinini soyutmaq üçün "Rəqqasələr gəlsin!" replikasını atır. Rayon teatrında o vaxtlar aktrisa qıtlığından rəqqasə keyfiyyətində səhnəyə çıxan sınıq-salxaq üç qız indi də gözümün qabağındadır.

Qızlar bir rəqs havasında səhnəyə varid oldular. Qəzəbli şahın qabağında elə bircə dəfə dövrə vurmuşdular ki, Qacar ceyran sürüsünü güdən şir kimi əl atıb qızlardan ən çəlimsizini qamarladı, az qala marçıltı ilə öpdü və xilas olmaq üçün çabalayan şikarını buraxmadan

"Deyirlər şirindir busənin dadı,

O da kor bəxtimə qismət olmadı!" -

deyib qızı var gücü ilə kulisə tulladı. Əgər o bədbəxt qız sağ qaldısa, nənəsi yəqin namaz üstdəymiş... Yəqin ki, mənim çox-çox sonralar - əlli il keçəndən sonra "Şah Qacar"ı yazmağımda bu köhnə xatirələrin müəyyən rolu olub.

- İlk kitabınız, necə deyərlər, ilk göz ağrınız “Bir qış günü” hekayələr kitabıdı. Bu kitab çap olunanda 31 yaşınız varmış. Bu yaşa qədər müxtəlif qəzet və jurnallarda hekayə, oçerklərinizlə çıxış edirdiniz. Amma, məncə, heç biri ilk kitab qədər qürurverici və sevindirici ola bilməzdi. 31 yaşlı Əli Əmirlinin yaşadığı bu sevinci necə xatırlayırsınız?

- Yaxşı olan hər şeyin ilki unudulmazdır. 1977-ci ildə "Bir qış günü" adı ilə "Gənclik" nəşriyyatında çıxan kitabı mən sənin dediyin kimi "göz ağrısı" adlandırmazdım. On beş min tirajla çıxan ilk kitabın maddi və mənəvi sevinci heç vaxt yaddan çıxmır. O vaxtlar nəşriyyatın baş redaktoru Ələviyyə Babayevanın məni nəşriyyata dəvət etməsi, kitabın ilk nüsxəsini təbərrük kimi mənə verməsi elə bir sevinc idi ki, bu cür sevinc hissini birinci qızımı qucağıma alanda keçirmişdim.

Nəşriyyatdan çıxıb trolleybusla iş yerimə gedirdim, bütün yolu heyrət və vurğunluqla kitaba baxır, onu səhifələyir, titulun arxasındakı şəklimə sevgi ilə baxırdım.

Yeri gəlmişkən, həmin kitabın nəşr edilməsində mənə "Adilənin taleyi" romanı ilə məşhurlaşmış sevilən yazıçı Əlfi Qasımovun və nəşriyyatın baş redaktoru görkəmli yazıçı Ələviyyə Babayevanın xüsusi rolu olmuşdu, özü də tam təmənnasız.

Ümumiyyətlə, uzun yaradıcılıq yolumda qarşıma həmişə xeyirxah, dürüst adamlar çıxıb. Belə olmasaydı ilk hekayələrim ölkənin ən nüfuzlu jurnalında işıq üzü görməzdi. Bu yerdə jurnalın nəsr şöbəsinin müdiri, o vaxtlar çox məşhur olan "Cərrahlar" kitabının müəllifi Ənvər Yusifoğlunu da xatırlamaq yerinə düşər.

- “Hasarın o üzü” , “M.S.S”, “Sevən qadın” pyeslərinin hər biri uğurlu işlərinizdi və səhnə həlli də tamaşaçılar tərəfindən sevilir. Bizə dərs keçəndə, yazıçılığın nə olduğunu başa salanda “gördüyünüz, bildiyiniz şeyi yazın” deyirdiniz. Elə bir əsəriniz varmı ki, onu yazanda özünüz bu prinsipə əməl etməmisiniz, amma çox uğurlu iş alınıb?

- Sizə dərsdə dediklərimin bir hissəsini "Ulduz" jurnalının baş redaktoru, unikal poetik istedadı olan Qulu Ağsəsin təklifi ilə yazdığım "Ustad dərslərində" sənədləşdirmişəm.

Həmin dərslərin paralel olaraq mənə çox doğma "525-ci qəzet"də dərc edilməsini də təşəkkür hissi ilə xatırlayıram. Sən deyən məsələyə gələndə, yaradıcılığın bütün növlərinə aid olan universal bir prinsipi yadına salım: həyat həqiqətinin bədii həqiqətə çevrilməsi.

Bəli, gördüyünü, bildiyini, yaşadığını yaz, amma unutma ki, sən gördüyünü sadəcə lentə alan fotoqraf deyilsən, yaradıcı insansan. Bu günün gənc yaradıcılarının ən çatışmayan cəhəti bu prinsipi unutmaları və ya ondan sərf-nəzər etmələridir.

- Söhbətimizə Ağdamla başladıq, Ağdamla da bitirək. “Ağdamda nəyim qaldı?” avtobioqrafik romanında öz uşaqlığınızı, ailənizi, Ağdamı çox gözəl təsvir etmisiniz. Romanı oxumuşam, amma istəyirəm ki, bu sualıma bir cümlə ilə cavab verəsiniz. Ağdamda nəyiniz qaldı, Əli müəllim?

- "Ağdamda nəyim qaldı?" romanı haqqında Cahangir Məmmədli, Vilayət Quliyev, Rəşad Məcid, Tehran Əlişanoğlu, Təranə Vahid kimi görkəmli söz və fikir adamları çox müsbət rəylərini bildiriblər. Qarabağ tarixini "Xallı gürzə" kimi parlaq bir romanla ədəbiyyatımıza gətirən dostum Mustafa Çəmənli isə roman haqqında yazdığı çox təsirli məqaləsini belə bitirir: "Ağdamda nəyim qaldı?" deyirsən. Romanın adını daşıyan bu sualın bu gün min bir cavabı var, sözün həm birbaşa, həm də müstəqim mənasında. Mənim isə sənin bu sualına bircə cavabım var:

Əli bəy, bizim Ağdamda nəyimiz qalmadı ki?!.










 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
Paşinyan Azərbaycanın şərtlərinin icrasına başladı - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 09:26
Məhkəmə borca görə dostunu bıçaqlayan şəxslə bağlı qərarı açıqladı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:22
Naxçıvanın keçmiş nazirinə AĞIR İTTİHAM - DƏLİXANADIR, VALLAH...
Bu gün, 09:20
Əlillərlə bağlı BU TƏLƏB VAR... - DİQQƏT!
Bu gün, 09:16
Azərbaycan mediasına hücum: Kremlin məqsədi nədir? - AKTUAL
Bu gün, 09:14
Beynəlxalq axtarışda olan daha bir şəxs Bosniya və Herseqovinadan Azərbaycana ekstradisiya edilib
Bu gün, 09:12
DTX-nin Yekaterinburqdan gətirdiyi İbrahimov kimdir? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:10
İran TÜRK DÖVLƏTİNƏ çevrilə bilərmi? - Gerçək şir indi oyanır
Bu gün, 09:08
"İki gündür internetimiz kəsilib, amma..." - GİLEY
Bu gün, 09:04
Rusiya Azərbaycanın şimalını “qurdalamağa” başladı - indi DƏRBƏNDİMİ GERİ TƏLƏB EDƏK?
Bu gün, 09:01
Fəxri Neftçi" Həmkarlar İttifaqından niyə çıxır? - ÖZÜ DANIŞDI
Bu gün, 08:59
Trampın sensasion Zəngəzur dəhlizi planı - Görünəni odur ki...
Bu gün, 08:51
Cəlilabadın icra başçısı QAZİLƏRƏ SAVAŞ ELAN EDİB - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 07:23
Moskvaya daha bir “sürpriz” – Bakıda mühüm müzakirələr başladı
Bu gün, 07:13
Trampın yeni planı: Nə Bakıya, nə də İrəvana sərf edir - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 07:11
Azərbaycan təhsilinin QARA GÜNLƏRİ - təhsili oyun-oyuncağa çeviriblər...
Bu gün, 06:59
"Ya rus məktəbləri yavaş-yavaş ləğv edilməlidir, ya da pullu olmalıdır" - İstiqlalçı deputatdan ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 06:53
BU NƏDİ BELƏ: Masallıda məktəb direktorunun dul işçisinə “kəbin” təklifi… - Şok səs yazısı
Bu gün, 06:50
Rusiya hələ də “bərabər hüquqlu müttəfiq” anlayışını qəbul edə bilmir - Tural Abbaslı
Bu gün, 06:41
Rus bölmələri ləğv olunarsa, şagird və müəllimlərin aqibəti necə olacaq? - AÇIQLAMA
Bu gün, 06:38
Ölkədə hərbi baza yerləşdirməyimizin vaxtı çatıbmı? - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 06:34
Putin üçün xüsusi tribunal: - Nürnberq və Haaqa arasında
Bu gün, 06:32
Aİ-nin İrana qarşı təzyiq mexanizmləri məhduddur - Tehran hakimiyyəti əlini gücləndirir
Bu gün, 06:30
Rusdilli məktəblərin bağlanması ilə bağlı VACİB XƏBƏR - AKTUAL
Bu gün, 06:26
“Bəli, Azərbaycan bir daha Rusiya ilə əvvəlki kimi olmayacaq” - ÇÜNKİ...
Bu gün, 06:21
Hava ilə bağlı yeni narahatlıq – Kəskin dəyişə bilər
Bu gün, 06:13
"Dövlətin ayırdığı pulsuz dərmanı ala bilmirəm" - GİLEY
Bu gün, 06:10
“Vaqif Bakinski” Azərbaycanın sorğusu əsasında həbs edilib? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 00:18
“Melissa Park”ın rəhbəri istənilən məbləğlə razılaşıb azadlığa çıxdı - Qalmaqallı ev söküldü
Bu gün, 00:16
Orenburqda “qanuni oğru” Zaur Naxçıvanski saxlanıldı: - Lənkəranskinin “xaç oğlu”, Talıbovun varisi kimdir?
Dünən, 22:14
Konsul Bakıda saxlanılan Rusiya vətəndaşları ilə 3 saatlıq görüş keçirib - KİV
Dünən, 22:11
Ayı ilə öz dilində danışmaq lazımdır - başqa yolu yoxdur!
Dünən, 18:05
Rusiya və Azərbaycanın Baş Prokurorluqları müntəzəm əlaqə saxlayırlar - TASS
Dünən, 18:03
Rusiya azərbaycanlı sənətçilərə qadağa qoyub? - RƏSMİ AÇIQLAMA
Dünən, 18:00
Ölkəyə ekstazi gətirən Ramazanov HAKİM QARŞISINDA
Dünən, 17:57
Səhiyyə nazirinin məhkəməyə verildiyi iş üzrə - Qərar
Dünən, 17:52
Baş direktordan "Sputnik Azərbaycan"ın fəaliyyəti ilə bağlı açıqlama
Dünən, 17:49
ABŞ Azərbaycana YENİ DİPLOMAT GÖNDƏRİR – Emi Karlo Bakıya gəlir
Dünən, 17:48
Paşinyan II Qaregini vəzifəsini dərhal tərk etməyə çağırıb
Dünən, 17:35
Rusiya turoperatorları Azərbaycandakı bu ölkədən olan turistlərdən şikayət almayıb
Dünən, 17:34
Bütün avadanlıqlar söndürülüb, amma SAYĞACINIZ FIRLANIR – Azərbaycanda hara şikayət edilməli?
Dünən, 16:17
Əfqanıstanın XİN başçısının müavini ölkəsinin Bakıdakı səfirliyini ziyarət edib
Dünən, 16:07
Memarlıqda... təhlükəli DURUM... - AXI NİYƏ?
Dünən, 16:01
Əməkdar artist dövlətin pulsuz təyin etdiyi dərmanı niyə 80 manata alır? - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:45
Məktəb direktoru faciəvi şəkildə vəfat etdi
Dünən, 15:36
Əməliyyatdan sonra ölən qadının anası naziri məhkəməyə verdi - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:31
Tramp və Zelenski ABŞ-ın Ukraynaya hərbi yardımları dayandırmasını müzakirə edəcək
Dünən, 15:26
“Bilmirəm ömrümə nə qədər qalıb, ən böyük arzum onu xoşbəxt görməkdir...”
Dünən, 15:16
İƏT-lə əməkdaşlıq ölkəmizin nüfuzunun artırılması baxımından xüsusi önəm daşıyır -ŞƏRH
Dünən, 15:11
Ermənistan Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv olmaq istəyir
Dünən, 15:07
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru