“Suriyada baş verənlər Ermənistanda yalnız bir səbəbdən təkrarlanmır: İran ortada dayanır. Suriyanın məğlubiyyəti İranın məğlubiyyətidir, çünki İran-İraq-Livan-Suriya xətti kəsilir. Suriya İranın xarici siyasətində mühüm ölkə idi”.
Bunu erməni şərhçi Armen Badalyan yerli mediaya müsahibəsində deyib (Axar.az)
Badalayanın iddiasına görə, Ermənistan məsələsində İran belə mövqe nümayiş etdirməyəcək: “Azərbaycan məhz İrana görə Ermənistana hücum etmir. SEPAH 45 000 əsgərlə dayanıb və Azərbaycan hücuma keçərsə, öz gücündən istifadə edə bilər. Korpus dərhal Zəngəzur, Dərələyəzi öz nəzarətinə götürərək İrəvana qədər çata bilər. İran üçün Ermənistan Gürcüstandan, Qara dənizdən keçməklə AB-yə daxil olan yeganə quru yolu olaraq qalır. Ermənistanın güneyi Türkiyə və Azərbaycan tərəfindən alınarsa, o zaman İran türk dünyasının əhatəsində qalacaq, bundan sonra onun bir hissəsi İrandan qoparılacaq. Ən pis ssenari isə budur: İran uğursuzluğa düçar olarsa, Türkiyə-Azərbaycan ordusu Ermənistan ərazisinə girəcək, Suriya ordusunun başına gələnlər bizim ordunun başına gələcək (Ermənistan ordusu döyüşsüz təslim olacaq - red.)”.
Xatırladaq ki, Azərbaycan dəfələrlə Ermənistanın ərazisinə iddia etmədiyini, onun beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərini tanıdığını (Bakının sülh sazişi üçün təklif etdiyi 5 prinsipin biri ərazi bütövlüyü və suverenliyin qarşılıqlı tanınması haqdadır) bildirib. Zəngəzur dəhlizinin isə tarixi ədalətsizlik nəticəsində (1920, noyabr) bölünmüş Azərbaycan xalqının halal haqqı olduğunu bəyan edib.
Başqa yandan, nə İranın ermənilərə görə Azərbaycan və Türkiyə, nə də Azərbaycanın İranla ermənilərə hərbi toqquşmaya getmək kimi bir lüksü, həvəsi yoxdur.
İran Zəngəzurda Ermənistanın deyil, yalnız öz maraqlarını qoruyacaq.
Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri rusiyalı politoloq Modest Kolerov “Hraparak”a geniş müsahibəsində deyib.
O bildirib ki, Paşinyan İranın dostu deyil və heç vaxt olmayacaq: “Buna görə də İran Zəngəzurda nə Paşinyanı, nə də Ermənistanı deyil, özünü qoruyacaq. Nəzəri cəhətdən elə bir bənzətmə təsəvvür etmək olar ki, iranpərəst qüvvələr Suriyada olduğu kimi, Zəngəzurda da peyda ola bilər”.
Kolerovun sözlərinə görə, məhz İranın sayəsində Azərbaycan və Türkiyə Zəngəzura girə bilmir: “Lakin Əsədin süqutu və Suriyanın terrorçuların nəzarətinə keçməsi İrana böyük zərbə oldu və bu, bəzi regional və beynəlxalq oyunçularda İranın zəiflədiyi haqda təsəvvür yaratdı.
Sabiq maliyyə naziri, siyasi və iqtisadi məsələlər üzrə şərhçi Fikrət Yusifov hesab edir ki, bütün bunlar növbəti erməni yalanından başqa heç nə deyil: “İran öncə illər uzunu böyük pullar xərcləyərək Yaxın Şərqdə yaratdığı proksilərini, bunun ardınca isə Suriya kimi bir dayağını itirdikdən sonra növbənin özünə çatdığını yaxşı anlayır. Belə bir durumda İranın Zəngəzur dəhlizi haqqında düşünməsi mükündürmü? Heç inandırıcı deyil!
Ancaq ermənilərin Suriya hakimiyyəti çökdükdən sonra keçirtdikləri narahatlıq əsaslıdır. İran regionda Ermənistanı ən yaxından dəstəkləyən ölkələrdən biridir. Əgər İran Azərbaycan torpaqlarının 30 illik işğalı dövründə tam blokada vəziyyətinə düşmüş Ermənistana Mehri üzərindən nəfəslik verməsəydi, bu işğal da bu qədər davam etməzdi. Erməniləri bu durumdan fars-erməni qardaşlığı xilas etdi. Bu münaqişədə İran öz dindaşlarını - azərbaycanlıları deyil, xristian erməniləri dəstəklədi. Deməli, fars - molla rejimi üçün din də müqəddəs deyil, sadəcə bir alətdir. Belə olmasaydı onlar bu münaqişədə əsasən şiə təriqətli dindaşlarının yaşadığı Azərbaycanı dəstəkləməli idilər. Bunun əvəzində İran Ermənistana verdiyi dəstəklə kifayətlənməyib öz şirkətləri vasitəsilə işğal altında olan yaşayış məntəqələrimizin talan edilməsində xüsusi fəallıq göstərmişdir.
Qərblə qarşıdurmada İranın məğlubiyyəti nəticə etibarilə regionda Suriya hadisələrindən sonra mövqeləri bir xeyli möhkəmlənmiş Türkiyəmizin siyasi çəkisini bir qədər də artıracaq. Bu isə o deməkdir ki, Rusiya ilə körpüləri yandırmış, Avropa tərəfindən istənilən səviyyədə qəbul edilməyən Ermənistan bölgədə dəstəksiz bir durumda qalacaq. Düşünürəm ki, o halda biz bir başqa Ermənistan, bir başqa erməni camiyəsi görəcəyik. Yəni yaranacaq durumla barışmaq istəməyən erməni toplumu Ermənistanı tərk edib gedəcək, yerdə qalanlar isə erməni xislətinə xas olan ikiüzlülük, yaltaqlıq kimi alətlərdən istifadə edərək bu ərazilərdə yaşamağa çalışacaqlar.
Ona görə də Zəngəzur dəhlizinin açılmasında hər hansı bir problem olacağı gözlənilən deyil. Bu dəhliz dəfələrlə dediyimiz kimi, mütləq açılacaq...".
AMİP liderinin köməkçisi, siyasi şərhçi Əli Orucov isə qeyd etdi ki, bəzi erməni politoloqlarının, həmçinin dövlət rəsmilərinin guya Azərbaycanın Ermənistana hücum edəcəyi barədə səsləndirdiyi iddialar cəfəngiyyatdır: “Ermənilər belə sərsəm fikirləri dövriyyədə saxlamaqla həm Qərbin dəstəyini almağı düşünürlər, həm daxildə xof yaratmaq istəyirlər, həm də Azərbaycanı təcavüzkar kimi tanıtmağa çalışırlar. Azərbaycan ən yüksək səviyyədə dəfələrlə bəyan edib ki, Ermənistanın bir qarış torpağında da gözü yoxdur və bu dövləti də təhdid etmir. Əksinə Bakı bəzi aktorların və İrəvanın təhrik və təxribatlarına baxmayaraq sülh təşəbbüslərini davam etdirir və Cənubi Qafqazda davamlı sabitliyə nail olmaq əzmkarlığını ortaya qoyub. İranın beynəlxalq sülhə ciddi təhlükə yaratmasının hansısa sübuta ehtiyac yoxdur. Tehranın davakar və qızışdırıcı fəaliyyəti ortadadır. Terror qruplaşmalarına dəstəyi də faktdır. İran 13 il qanlı Əsəd rejiminə hər cür dəstək verməklə Suriyanın bir dövlət kimi məhvinə, xalqının isə ağılasığmaz məşəqqətlərə, iztirablara düçar olmasına, 5 milyon suriyalının öldürülməsinə şəriklik etdi. Bu müharibədə təkcə Əsəd məğlub olmadı, onunla birlikdə İran və Rusiya da məğlub edildi. Suriyada rejimə müxalif olan silahlı qüvvələrin Əsəd və İranın oradakı SEPAH-ını cəmi 10-15 günə darmadağın etməsi Tehran rejiminin də nə qədər zəif olduğunu ortaya qoydu. İran bu gün elə duruma salınıb ki, nəinki Zəngəzuru ”qorumaq", hətta öz təhlükəsizliyini müdafiə etmək iqtidarında deyil. Azərbaycan isə son onilliklər ordu quruculuğunda ciddi uğurlar qazanıb və dünyanın ən güclü orduları sırasındadır. Həm döyüş qabiliyyəti, həm mənəvi ruh, həm silah təchizatı, həm təcrübə, həm də komandanlığın yüksək peşəkarlığı Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə imkan verir ki, qarşısına qoyulan istənilən vəzifə və tapşırığı qısa müddətdə həyata keçirsin. İranın Ermənistana görə belə bir güclü ordu ilə toqquşacağı absurd səslənir. Tehranın Ermənistana ehtiyacı yoxdur. Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı dirəniş də Ermənistan üçün deyil, öz maraqlarının təmin etmək üçün bazarlaşma alətidir. Tehran əksinə Azərbaycanla münasibətlərini istiləşdirməyə can atır. Ötən ay SEPAH-la Azərbaycan Ordusunun xüsusi təyinatlılarının Ərdəbil vilayəti ərazisində birgə təlimlərini erməni politoloqlar nəzərdən qaçırmamalıdırlar. Erməniləri ən çox narahat edən faktorlardan biri də getdikcə güclənən Türk siyasi coğrafiyasıdır. Bu İranı da qayğılandıran hal olsa da, açıq konfrantasiyaya girməkdən çəkinir. İran əməkdaşlıq xəttini tutarsa, bu inteqrasiyadan və gücdən ona zərər gəlməz".
“Yeni Müsavat”
