Türkiyə hökuməti restoran və kafelərdə məcburi servis haqqı tutulmasını qadağan etməyə hazırlaşır. Türkiyənin Ticarət Nazirliyi qida və içki xidmətləri göstərən restoran, kafe, şirniyyat və bənzər müəssisələrin müştərilərdən xidmət, süfrə rüsumları və ya bənzər adlar altında ödəniş tələb etməsinin qarşısını alacaq yeni qayda tətbiq edəcək. Nazirliyin yaydığı məlumata görə, restoran və kafelər müştərilərdən tarif və qiymət cədvəlində göstərilən qiymətlərdən başqa istənilən adla xidmət haqqı və ya hər hansı digər ödənişi yalnız menyuda əvvəlcədən göstərmək şərti ilə tuta bilərlər. Bununla da Ticarət Nazirliyinin hazırlaşdığı dəyişikliklər müəssisələrin müştərilərdən masa haqları və ya oxşar ödənişlər tələb etməsinin qarşısını alacaq. Müştərilər öz istəkləri ilə, könüllü olaraq yemək və içki xərcləri ilə yanaşı, «çay pulu» kimi əlavə ödənişlər də edə bilərlər, buna qadağa qoyulmur. Bu qayda, müştərilərə keyfiyyətli xidmət göstərmək üçün restoranlar arasında rəqabəti artıracaq. Tənzimləmə dəyişikliyi ilə restoranlar, kafelər, şirniyyat evləri və bu kimi qida və içki xidməti müəssisələri artıq öz menyularına xidmət, süfrə rüsumları və ya hər hansı digər ödənişləri qeyd edə bilməyəcək. Bu da o deməkdir ki, istehlakçılar yalnız istehlak etdikləri qida və içkilərin pulunu ödəyəcəklər.

Mövzu ilə bağlı Bizimyol.info xəbər portalına danışan Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli bildirib ki, bir restoran sahibi müştəridən əlavə hər hansı bir xidmət haqqı alır, nəticədə bu da qiymətin bahalaşdırılmasıdır.

“Müştərilərdən əlavə xərclərin alınması moda deyil, bu hər hansı bir restoran şəbəkəsinin özünün inhisarçılığını müəyyən etməsi ilə əlaqədardır. İnhisarçılıq olmasa, bazarda və ya bu seqmentdə güclü rəqabət mühiti formalaşdırılsa, müştərilərin restoran xidmət sahələrinin ən böyük problemi qiymətləri qaldırmaq, yaxud qiymətlərə əlavə qiymətlər qoymaq olardı. Yəni bir restoran sahibi müştəridən əlavə hər hansı bir xidmət haqqı alırsa və sair nəticədə bu qiymətin bahalaşdırılmasıdır. Qiymətin bahalaşmasını restoran xidmət sahəsi ona görə rahatlıqla həyata keçirir ki, o öz seqmentində hardasa monopol mövqeyə malikdir. Onu bazarda buna sövq etməmək, cəsarətləndirməmək üçün bazar iqtisadiyyatının yeganə təsir mexanizmi rəqabət mühitinin kəskinləşdirilməsi, rəqabət mühitinin normallaşdırılmasıdır. Baxın, Türkiyə hökuməti belə bir qərar qəbul edəcək - süfrə rüsumu, xidmət haqqı və sair aradan qalxacaq, menyunun qiyməti bahalaşacaq. Menyunu bahalaşdırmaqla məsələni həll edir. Hər halda biz sahibkarın qiyməti bahalaşdırmağa olan meylini aradan qaldırmalıyıq. Bu meylin aradan qaldırılmasının bazar iqtisadiyyatında yeganə yolu rəqabət mühitinin formalaşdırılması, rəqabətin kəskinləşdirilməsidir, amansızlaşdırılmasıdır. Bir məhsulu, bir yeməyi, tutaq ki, “çiğ köfte”ni 100 sahibkar təklif edirsə və gələn müştəri onların arasında seçim imkanına malikdirsə, deməli burda qiymət bahalaşdırmaq ən çətin məsələdir. Müştəri 100 nəfərdən birini seçəcək. Çox güman ki, onun məqsədi ən sərfəli, ən keyfiyyətli, ən aşağı qiymətə olan məhsulu seçmək olacaq. Bununla da orda böyük rəqabət mühiti güclənəcək ki, müştəri niyə Əlini seçdi, amma məni seçmədi. Vəli qaldı müştərisiz. Bu zaman yol axtaracaq - neyləsin ki, daha keyfiyyətli, daha ucuz məhsul təklif etsin. Belə-belə rəqabət mühiti bazar iqtisadiyyatında qiyməti tənzimləyən ümdə vasitədir.

Bundan əlavə dövlət tənzimləmələri heç biri bu qədər qiyməti səmərəli tənzimləyə bilmir. Onlardan hər birindən – hər bir tənzimləmədən, hər bir qadağadan yayınmaq mümkündür, amma rəqabət mühitinin yaratdığı nizamdan qaçmaq mümkün deyil. Ona görə də mən Azərbaycan hökumətinə də, Türkiyə hökumətinə də demək istəyirəm ki, özünüzü aldatmayın. Gedin iqtisadiyyatın bütün seqmentlərində rəqabət mühiti formalaşdırın. Bu mühit həm keyfiyyəti yüksəldəcək, həm də optimal, ədalətli qiyməti formalaşdıracaq”-deyə Akif Nəsirli qeyd edib.