Azərbaycanın sabiq xarici işlər naziri, politoloq Tofiq Zülfüqarov Teleqraf-ın suallarını cavablandırıb.
Onunla müsahibəni təqdim edirik:
- Tofiq müəllim, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanla erməni kilsəsi arasında gərginlik hər gün böyüyür. Gələn il keçiriləcək parlament seçkilərində Rusiyaya bağlı “Qarabağ klanı” ilə yanaşı kilsənin də Paşinyana qarşı cəbhədə dayandığı iddia edilir. Amma baş verənləri fərqli rakursdan izah edənlər də az deyil. Siz necə düşünürsünüz, Ermənistan daxilində baş verənlərin Azərbaycanla imzalanması nəəzərdə tutulan sülh sazişinə bağlılığı varmı?
- Əslində bu, Ermənistanda keçiriləcək parlament seçkiləri ilə birbaşa bağlı olan mövzudur. Amma eyni zamanda Rusiyanın köməyi ilə qurulan bir ssenari də var. Üzdə Rusiya ilə Ermənistan arasında guya gərginliyin hökm sürməsi görüntüsü yaradıblar. Faktiki planda isə Paşinyanın mövcudluğu indiki halda Kremli qane edir. Çünki son illər Moskva ilə İrəvan arasında gərginlikdən danışılsa da, lazımi məqamda Rusiya onlara kömək edir. Əslində Paşinyan Rusiyanın bu və ya digər formada vermiş olduğu təlimatlardan qırağa çıxmır. O, Rusiyanın Ermənistandakı imkanlarının azaldılması ilə bağlı heç bir real addım atmayıb.
Rus hərbi bazaları Ermənistanda öz yerində qalır, sərhədçilər isə sadəcə arxa otağa keçirilib. Adını da qoyublar ki, guya Rusiya Sərhəd Xidməti Ermənistandan çıxarıldı və sair. Reallıqda rus sərhədçiləri Ermənistanda sadəcə iş otaqlarını dəyişiblər. Məsələ bu qədər bəsitdir.
Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından (KTMT) çıxması ilə bağlı səs-küy yaransa da, hələlik heç bir dəyişiklik yoxdur. Guya, ermənilər KTMT-yə üzvlük haqqını ödəmirlər. Bunu təsdiq etmək çox çətindir. Bunun fonunda Ermənistan hələ də KTMT-də qalır. Ona görə də hansısa razılaşma çərçivəsində Rusiya Paşinyana qərbyönümlü oyunlar oynamağa icazə verir.
Gələn il Ermənistanda keçiriləcək parlament seçkiləri ərəfəsində heç bir şansı olmayan keçmiş siyasi bataqlıqdan bəzi kartları da üzə çıxarırlar. Bu da keçmiş prezidentlər və hərbi canilər Robert Köçəryan və Serj Sarkisyanla bağlıdır. Onların son fəallığı bu ssenarinin tərkib hisəsidir. Paralel olaraq erməni kilsəsini ortaya atıblar.
- Kremlin Ermənistan daxilində bu cür həmlələrinin məqsədi nədir?
- Rusiya Paşinyanın reytinqinin aşağı düşməsindən narahatdır. Paşinyanın bələdiyyə seçkilərində üç böyük şəhərdə rəqiblərinə uduzması bununla izah oluna bilər. Bu baxımdan Ermənistanda bizim gördüyümüz mənzərələr hansısa formada razılaşdırılmış oyunun bir hissəsidir.
Sözsüz, bu cür oyunlara axıradək inanmaq olmaz. Bəzən səhərdən axşamacan yazırlar ki, erməni keşiş Paşinyana nə dedi, o, keşişə hansı cavabı verdi və s. Bütün bunlar informasiya şişirtmələridir.
- Azərbaycanla gözlənilən sülh müqaviləsi fonunda Ermənistan daxilindəki bu cür hadisələrə yanaşmalar necə olmalıdır?
- Əslində, Paşinyan müəyyən təzyiqlər nəticəsində sülhə tərəf addımlar atmağa məcbur olur. İndi sülhlə bağlı vaxtı uzatmaq üçün belə oyun qurublar. Guya, erməni ictimaiyyəti prosesə hazır deyil və sülh sazişini bir qədər də təxirə salmaq lazımdır.
Ermənistan daxilindəki indiki gedişlər konstitusiya dəyişikliyi və digər güzəştlərdən yan keçməyə hesablanıb. Ona görə də biz ermənilərin köhnə oyunlarına inanmamalıyıq. Onlar ictimai faktoru önə çəkərək, danışıqlarda öz mövqelərini yeritmək üçün həmişə bundan vasitə kimi istifadə ediblər.
