Erməni mediası sevinclə, Azərbaycanla bağlı həqiqiliyi şübhə doğuran “sensasiya” yayır. Onların məlumatına görə, Azərbaycanda doğum əmsalı gözləniləndən 0,27 uşaq çoxdur, əhalinin sayı isə 1,5 milyondan çox şişirdilə bilər. Bu qənaətə UNICEF-in “Multi-Indicator Cluster Survey” (MICS) sorğusunun təhlili nəticəsində araşdırma və statistikanı təhlil edən “Data Distributor” telegram kanalı gəlib.

Məlumat distribyutorunun qeyd etdiyi kimi, UNICEF DHS tədqiqatı ilə yanaşı, inkişaf etməkdə olan ölkələrdə ailələrdə sağlamlıq, məhsuldarlıq və gigiyena ilə bağlı vəziyyətin hərtərəfli mənzərəsini təqdim edən MICS sorğusunun yekun nəticələrini dərc edib. 2020-ci ilin ortalarından 2023-cü ilin ortalarına qədər olan doğum nisbətlərinin təhlilini ehtiva edən sorğu 2023-cü ildə keçirilib.

Tədqiqata əsasən, Azərbaycanda qeyd olunan 3 il ərzində ümumi doğuş əmsalı (TFR) bir qadına 1,86 uşaq - şəhərlərdə 1,6, kənd yerlərində isə 2,2 uşaq təşkil edib. Bakıda orta hesabla cəmi 1,4 uşaq doğulur.

Nəticədə analitik resurs aşağıdakı nəticələrə gəlib:

1) Doğum nisbətinin həddən artıq göstərilmə dərəcəsini başa düşmək üçün məxrəci dəqiq qiymətləndirmək çətindir. Orta hesabla, 2020-2023-cü illərdə ölkədə TFR, rəsmi məlumatlara görə, 1,5852 idi. Buradan belə nəticə çıxır ki, bu rəqəm təxminən 15% və ya hər bir qadına 0,27 uşaqla az qiymətləndirilə bilər;

2) Yuxarıda göstərilən amilləri nəzərə alaraq, 2024-cü ildə ölkənin TFR-ni bir qadına 1,44 deyil, 1,71 uşaq kimi qiymətləndirə bilərik. Yəni, 2024-cü ildə 3 Cənubi Qafqaz respublikasında hamısında analoji doğum əmsalı 1,7 yeni doğulmuşlardır;

3) Reallıqda Azərbaycan əhalisinin sayı Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatında deyildiyi kimi 10 milyon yox, 8,5-9 milyon ola bilər. Söhbət mühacirətə gedənlərin sistematik az sayılmasından gedir.

Məsələ ilə bağlı AYNA-ya danışan Azərbaycan Milli Məclisinin üzvü, miqrasiya sahəsi üzrə ekspert Azər Allahverənov deyib ki, Azərbaycan əhalisi həqiqətən də 10 milyon nəfəri keçib: “Bunu həm bizim rəsmi məlumatlarımız, həm də beynəlxalq təşkilatların, o cümlədən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Əhali Fondunun (UNFPA) məlumatları sübut edir. Bundan əlavə, “Data Distributor”un rəyinə əsasən, biz Azərbaycanda mühacirətin sistematik sayılmasından danışarkən, əslində 2008-ci ildən bəri Ermənistanda da miqrasiya saldosu heç vaxt müsbət olmayıb”.

Ekspertin sözlərinə görə, hətta erməni ekspertlər də iddia edirlər ki, bu ölkənin həm doğum səviyyəsi, həm də kütləvi mühacirətlə bağlı böyük problemləri var: “Bu da birlikdə bu dövlətin əhalisinin azalmasına gətirib çıxarır. Azərbaycanda əhali kifayət qədər uzun müddətdir ki, artmaqdadır, o cümlədən Ermənistan və Gürcüstana nisbətən doğum səviyyəsi nisbətən yüksəkdir”.

Deputat xatırladıb ki, erməni ekspertlər üç milyondan çox insanın yaşadığı deyilən Ermənistan Respublikasının əhalisi ilə bağlı rəsmi məlumatları şübhə altına alırlar: “Əslində Ermənistanda çox yüksək mühacirət rəqəmləri var ki, bu da ölkə əhalisinin iki milyon nəfərdən bir qədər çox olmasına gətirib çıxarıb. Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan bu yaxınlarda bu problemdən şikayətlənərək, miqrasiyaya təkan verən əsas səbəbləri müəyyənləşdirməyə çalışıb”.

Bununla bağlı xatırlatmaq istərdim ki, həqiqətən də hələ sentyabr ayında Ermənistan Hesablama Palatasının sədri Nairi Sarkisyan Ermənistan Respublikasında demoqrafik problemin miqyasından danışmışdı. Onun sözlərinə görə, yaxın 10 ildə Ermənistan əhalisi 800 min nəfər azalaraq 2,2 milyon nəfərə düşə bilər: “Əgər bu temp davam edərsə, yaxın 25 ildə ölkədə erməni qalmayacaq”.

Onun sözlərinə görə, əsas səbəblər doğum səviyyəsinin aşağı olması, mühacirət və işsizlikdir. Xüsusən də ötən il 48 min vətəndaş Ermənistanı tərk edib və geri qayıtmayıb.

Eyni zamanda, Ermənistan Hesablama Palatasının rəhbəri bu ilin sonuna kimi öz vətənlərini tərk edənlərin sayının 2023-cü illə müqayisədə daha çox ola biləcəyini istisna etməyib. Ermənistanda da TFR dəyişib. Rəsmi olaraq 1,6-1,7 aralığında qalır (təbii çoxalma həddi 2,1 ilə).

Gördüyümüz kimi, faktlar “Data Distributor”un məlumatlarını təkzib edir. Deməli, erməni mediasının səbəbsiz yerə “sensasiya” yaratmaq cəhdi sadəcə gülməlidir.