“Türməni pis vəziyyətə salıblar, tapşırıq vermişəm ki...” – Aydın Abbasov ŞİKAYƏTLƏNDİ
Tarix: 1-10-2024, 17:06 | Çap et
“Türməni pis günə qoyublar. Qapısı açıq qalıb deyə Şuşaya gələn turistlər içərini dağıdıb. Çox pis vəziyyətə salıblar. Qoruğa tapşırdım ki, qapıları bağlı saxlasınlar”.
Bunu Musavat.com-a açıqlamasında 1988 - 1992-ci illərdə Şuşa türməsinin rəisi vəzifəsində çalışmış polkovnik-leytenant Aydın Abbasov deyib.
O bildirib ki, türmənin anbarında olan rəflər sökülüb:
“Kameralardakı çarpayılar dağıdılıb. Sözlə deyiləsi deyil. İtalyanlar həbsxananın muzeyə çevrilməsi ilə məşğuldurlar. İşlər davam edir. Eskizlər hazırlayırlar, layihələr işləyirlər. Orada əlavə tikintilər var, onu sökürlər. Türmənin əsas binası qalacaq”.
Qeyd edək ki, Şuşa türməsi Çar Rusiyası dövründə - XIX əsrin ortalarında Xan qızı Natəvanın vəsaiti hesabına inşa edilib. Bəzi məlumatlara görə, buna qədər şuşalı məhkumlar Gəncə şəhərində yerləşən həbsxanada saxlanılırdı. Qohumları, yaxınları onlara baş çəkmək üçün uzun yol qət edərək, Gəncəyə getməli olurdular. Bunu nəzərə alan Xan qızı şuşalıları, eləcə də ətraf ərazilərdə yaşayan insanları bu əziyyətdən qurtarmaq üçün Şuşada həbsxananın inşası üçün vəsait ayırıb.
Həbsxana Şuşa qalasının şərq tərəfində yerləşir, qalanın aşağı divarları həbsxanaya söykənir. SSRİ dövründə qapalı tipli cəzaçəkmə müəssisəsi kimi fəaliyyət göstərib.
Həbsxana inşa edilərkən qala divarlarının bir hissəsi və müdafiə qüllələri həbsxana divarları kimi istifadə edilib. Bu zaman Şuşa qalasının Ağoğlan qapısı həbsxanaya giriş kimi dəyişdirilərək yenidən formalaşdırılıb.
Şuşa türməsi həm də tarixi abidə, arxitektura nümunəsidir. Buna görə də bura tikinti-arxitektura baxımından öyrənilməli, qorunmalıdır.
Şuşa həbsxanası Rusiya imperiyası və SSRİ hakimiyyəti dövründə ən dəhşətli türmələrdən hesab olunub. Ən təhlükəli, ət qatı cinayətkar hesab olunan şəxslər cəza çəkmək üçün bura göndərilib. Ümumilikdə həbsxana 350 nəfərin cəza çəkməsi üçün nəzərdə tutulub. Rusiya imperiyasının və SSRİ-nin ən müxtəlif guşələrindən cinayətkarlar cəzasını bu türmədə çəkib.
1992-ci il mayın 8-də şəhər işğal edildikdən sonra da buradan həbsxana kimi istifadə olunub.
Torpaqların işğalından sonra Azərbaycanın yaşayış məntəqələrindən girov düşən və yaxud da əsir düşən hərbçilərimiz, mülki vətəndaşlarımız bu məşhur Şuşa türməsində min bir əziyyətə düçar oldular. Erməni cəlladları onların bəzilərinə burada işgəncə verərək öldürdü. Bəziləri isə, necə deyərlər, qəlbində ağır yaralarla bu gün də unuda bilməyəcəkləri dəhşətlərlə, unuda bilməyəcəkləri xatirələrlə geri, Azərbaycana qaytarıldılar.
İşğal zamanı erməni cinayətkarları əsir götürdükləri azərbaycanlıları məhz burada saxlayıblar. Ermənilər Xocalıdan, Xocavənddən, Şuşadan, Laçından, Kəlbəcərdən, Ağdamdan, Füzulidən, Cəbrayıldan, Zəngilandan, Qubadlıdan olan mülki azərbaycanlılara burada dəhşətli işgəncələr verib, onlarla qeyri-insani rəftar ediblər. Mülki şəxslərlə yanaşı, müharibədə əsir götürülən azərbaycanlı hərbçilər də bu həbsxanada erməni vəhşiliyi ilə üzləşiblər.
SSRİ-də ən dəhşətli türmələrdən hesab olunan və iki əsrə yaxın yaşı olan Şuşa türməsi ermənilərin 28 ildə azərbaycanlılara qarşı törətdiyi cinayətlərin, onlara verdiyi işgəncələrin canlı şahididir. Azərbaycan Ordusunun əks-hücum əməliyyatları zamanı 4 oktyabr 2020-ci ildə Dilgəm Əsgərov və Şahbaz Quliyev saxlanıldıqları Şuşa həbsxanasından Ermənistana aparılmışdılar. Onlarla bərabər digər məhbuslar da Şuşadan Ermənistana köçürülmüşdülər.
Onlar Şuşa türməsində erməni zülmünə məruz qalan sonuncu azərbaycanlı oldular. Daha sonra isə Ali Baş Komandanın təkidi ilə Dilqəm Əsgərov və Şahbaz Quliyev azad edilərək, Ermənistandan Azərbaycana qaytarıldılar.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Ermənistan İstintaq Komitəsi eyni vaxtda 51 ünvanda axtarış aparır
Bu gün, 11:50 |
|
|
|
| • Milli Məclis Naxçıvan Konstitusiyasına çoxsaylı dəyişiklikləri son oxunuşda təsdiqləyib
Bu gün, 11:36 |
|
|
|
| • Rusiya Cənubi Qafqazda nüfuzunu itirir - “Euronews”
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
| • Neftin qiyməti hansı həddə qədər ucuzlaşacaq? - AKTUAL
Bu gün, 11:31 |
|
|
|
| • Ermənistanda naməlum şəxslər parlamentdə deputatlara hücum ediblər
Bu gün, 11:08 |
|
|
|
| • "Ailəmizin üzünə baxa bilmirik: Respublikanın rəhbərliyi hara baxır?" - Naxçıvanda TOTAL NARAZILIQ...
Bu gün, 11:07 |
|
|
|
| • “İnternational” BOKT-nin yarım mln. manata yaxın vergi borcu yaranıb
Bu gün, 11:02 |
|
|
|
| • Dövlətin də payı olduğu aqrar şirkətin direktoru dəyişdi - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
| • Bakı öz milli duruşunu heç vaxt güzəştə getməyəcək - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 10:57 |
|
|
|
| • Moskvanın Zəngəzur narahatlığı: Rusiyanın istəkləri böyükdür, amma... - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 10:54 |
|
|
|
| • Rusiya Ermənistandakı hərbi bazasına yeni qüvvələr gətirir - NƏYİN TƏDARÜKÜDÜR?
Bu gün, 10:44 |
|
|
|
| • Bakıda tanınmış biznesmenin oğlu faciəvi şəkildə öldü - FOTO
Bu gün, 10:38 |
|
|
|
| • Trampdan gözlənilməz QƏRAR – Azərbaycana necə TƏSİR EDƏCƏK?
Bu gün, 10:33 |
|
|
|
| • Ramin Abdullayev “İNŞAAT SERVİS-2” MMC-yə 10-cu tenderi verdi – Bu dəfə də, bir milyon
Bu gün, 10:22 |
|
|
|
| • Məktəb direktorunu bıçaqlayan şəxslə bağlı QƏRAR
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
| • Moskva 3 “silahı” işə saldı, Bakının yeni tələbi var – Nə baş verir?
Bu gün, 10:07 |
|
|
|
| • “Meqa Sığorta”nın rəhbərlərindən biri vəzifəsindən ayrılıb - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 10:02 |
|
|
|
| • Bu il sülh sazişi imzalana bilər - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 09:59 |
|
|
|
| • Regionda güc balansı dəyişir: Moskva Zəngəzur dəhlizi uğrunda... - Görünəni odur ki...
Bu gün, 09:58 |
|
|
|
| • "BakıKart" sərnişinləri yolda qoyur – NİYƏ?
Bu gün, 09:56 |
|
|
|
| • Paşinyan Rusiyanın istifadə etdiyi əsas fiqurları zərərsizləşdirib - ŞƏRH
Bu gün, 09:47 |
|
|
|
| • Xankəndidə Pezeşkianla görüş açıq mesajdır - RƏY
Bu gün, 09:45 |
|
|
|
| • Toy biznesindən qazanılan MİLYONLAR – Vergi ödəməyən müğənniləri hansı CƏZA GÖZLƏYİR?
Bu gün, 09:43 |
|
|
|
| • Erməni kilsəsinin "azad edilməsinə" şəxsən rəhbərlik edəcəm - Paşinyan
Bu gün, 09:38 |
|
|
|
| • Amerikada yandırılan azərbaycanlı müğənninin Binəqədi qəbirstanlığında məzarı üzə çıxdı - AÇIQLAMA
Bu gün, 09:33 |
|
|
|
| • İcra başçısının kənd üzrə nümayəndəsi məhkəmə zalından həbs edildi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 09:29 |
|
|
|
| • Samvel Karapetyanın qardaşı oğlunun evində axtarış aparılır
Bu gün, 09:25 |
|
|
|
| • Qazaxın bu kəndi xəritədən silindi: Sərhəddə nə baş verir? - İLGİNC
Bu gün, 09:10 |
|
|
|
| • Hindistan Ərdoğana qarşı Ermənistan kartını açır... - Yeni Dehlidə “soyqırımı” tanımaq planı
Bu gün, 09:08 |
|
|
|
| • Maşından meyiti tapılan rus nazirlə Ziya Məmmədovu nə birləşdirir? - İLGİNC
Bu gün, 09:07 |
|
|
|
| • "Hansı səbəbə görə ixtisarı mümkün olmayan mühəndislər imtahana cəlb olunub?" - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 09:01 |
|
|
|
| • Bakının İrəvana son“ev tapşırığı” - axırıncı konstitusiya günü
Bu gün, 08:51 |
|
|
|
| • "Bu nə qədər düzgündür axı?" - ETİRAZ
Bu gün, 08:49 |
|
|
|
| • Bura elə bil kor quyudur: PUL QOYDUN... BATACAQ! - GİLEY
Bu gün, 08:43 |
|
|
|
| • Karapetyanıın həbsi sifarişi BAKIDAN VERİLİB? - İDDİA VAR Kİ...
Bu gün, 08:38 |
|
|
|
| • Moskva ilə gərginlikdə nöqtə: Rusiya “daşları” yığmağa başlayır? - AKTUAL
Bu gün, 08:36 |
|
|
|
| • İrandan Ermənistana rekord axın
Bu gün, 08:32 |
|
|
|
| • “ByteDance” “TikTok”u Amerika şirkətlərinə satmaq niyyətində deyil - KİV
Bu gün, 08:29 |
|
|
|
| • Avropa dərhal Rusiyaya qarşı hərəkətə keçməlidir - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 07:24 |
|
|
|
| • 7 il əvvəl anons verilmişdi – Paşinyan Bakıya görə hərəkətə keçir
Bu gün, 07:21 |
|
|
|
| • Adil Vəliyev gecələri rahat yatırmı? - bu qədər ittiham var, amma...
Bu gün, 05:05 |
|
|
|
| • Jurnalistlərin binasında İNTERNET PROBLEMİ - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 04:57 |
|
|
|
| • Peşə təhsilində qanunsuz təyinatlar - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 04:43 |
|
|
|
| • ABŞ Ukraynaya silah verəcək - Tramp BƏYAN ETDİ
Bu gün, 04:39 |
|
|
|
| • "MİQ-də 38–40 bal toplayan şəxslər Bakı və Sumqayıtda işə qəbul olunub" - Kamran Əsədov
Bu gün, 04:23 |
|
|
|
| • Qobuda bələdiyyə sədri İTTİHAM OLUNUR - müavini ilə əlbir olaraq...
Bu gün, 04:20 |
|
|
|
| • Magistr diplomu olmayanlar işə götürülmür? - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 04:06 |
|
|
|
| • "Ermənistan artıq regionda konstruktiv rola keçməyə məcburdur" - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 04:03 |
|
|
|
| • Məşhur zavodun vergi borcu 198 min manatı ötdü - FOTO
Bu gün, 04:00 |
|
|
|
| • Ukraynada müharibə və Çin-ABŞ “müttəfiqliyi” - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 03:56 |
|
|
|
|
