DİA.AZ: - İranda Güney Azərbaycan türklərinin fəallığı fars-molla rejimini rəsmən çilədən çıxarıb. Belə ki, son günlər molla mətbuatının Azərbaycan türkcəsində yayınlanan orqanlarında, xəbər portallarında rəsmi Tehranın xüsusi sifarişi ilə bir kampaniya icra olunur. Kampaniyanın başlıca mahiyyəti ondan ibarətdir ki, guya Güney Azərbaycan türkləri bir millət olaraq yoxdurlar və ən yaxşı halda onlar dili farsca olan “iranlı” kimliyinin daşıyıcılarıdırlar.
Belə bir təbliğatın daha da intensiv mahiyyət alması rəsmi Tehranın Güney Azərbaycanda hər an baş qaldıra biləcək Azadlıq Hərəkatından ehtiyatlanması kimi xarakterizə olunur. Yəni fars-molla rejimi zor gücü ilə yanaşı, təbliğatla da gözlənilən hərəkətlənmənin önünə süni maneə çıxarmaqdadır.
DİA.AZ olaraq İran mediasında yer almış və Ayətullah əl-üzma Xameneiyə istinad edən həmin materiallardan birini olduğu kimi diqqətinizə təqdim edirik:
«AranNews - Redaksiyamızın məlumatına əsasən xəbərin tam mətni aşağıdakı kimidir: Adətən, müxtəlif ölkələrdə etnik xalqlar və onların sayı ölkənin nigərançılıqlarından biridir. Ona görə də İran İslam İnqilabının düşmənləri inqilabın qələbəsinin əvvəlindən məzhəb və etnik fərqlilikdən ixtilaf yaratmaq məqsədilə istifadə etməyə çalışırdılar. Amma İran İslam Respublikasının üç onillikdən yuxarı həyatı göstərir ki, İslam Respublikasının iranlı etnik xalqlara imkanlar yaratmaqla olan yanaşması tarixi, dini ortaqlıqlara diqqət etməklə, müxtəlif etnik xalqların ölkənin müdafiə edilməsində və yenidən qurulmasında iştirakına zəminə yaratmışdır.
Aşağıdakı qeydlər həzrət Ayətullah əl-üzma Xameneinin etnik xalqlar mövzusuna baxışlarına nəzər salır.
Biz bütün iranlıların kimliyi
İnqilabın Böyük Rəhbərinin baxışında öz kimliyini unutmaq mənasına olan "özünü unutmaq", çox təhlükəli bir məsələdir və onun bir ölkənin siyasi ədəbiyyatında varlığı həmin ölkənin xalqının zillət və xarlığına səbəb olar. "Bir xalq və millət öz dil, mədəniyyət, tarix və kimliyini unutsa, bunun nəticəsi həmin millətin bədbəxtlik və zillətinə səbəb olacaq".1
"İctimai kimliyin o qədər əhəmiyyəti vardır ki, ona yiyələnən hər bir ölkə inkişaf və mövqeiyyət üçün özünün bütün imkanlarından yararlana bilər. Bu ictimai kimlik hissi olmasa, o toplum üçün çoxlu problemlər yaranır və qazana biləcəkləri çoxlu mövqelərini itirirlər. Yəni ölkədə bir sıra mövqeiyyətlər yalnız ictimai kimlik hissi ilə qazanıla bilər".2
Amma ictimai kimliyi təşkil edən komponentləri tanımaq lazımdır. Çünki bir millətin ümumi oyanışı hərəkətinin cəhəti onun ictimai kimliyinin komponentləri əsasında tanınır.
İnqilabın Böyük Rəhbəri iranlıların millik kimlilyinin komponentlərini milliyyət çərçivəsindən yuxarı bilmiş ictimai kimliyi və İran xalqının milli kimliyini "islami quruluş" tanıtdırır.
Bu ictimai kimliyin əhəmiyyəti ondadır ki, həm İran miqyasında səmərəli və təsirlidir, həm İslam miqyasında, həm də dünya miqyasında, "Yəni digər millilyyətlər bunların heç birinə sahib deyil və bu trans-milli bir məsələdir".3
Bu mövzuda digər bir məsələ fərdin milli kimliyinin camiədəki etnik kimlik kimi digər kimliklərlə əlaqəsidir. Bəziləri millyyəti etnik mənsubiyyət və millətçilik kimi mənalandıraraq şəxs üçün məhdudiyyətlər yaratmaqdan əlavə, onun səviyyəsində olan kimlikləri də inkar edirlər. Halbuki, Ayətullah əl-üzma Xameneinin təfəkküründə milli kimlik insanın digər kimliklərindən üstündür və İranlı etnik xalqlar İslami İranın övladları olmaqları ilə fəxr edirlər. "İranın bütün etnik xalqları İranı və İslam Respubllikasını sevirlər, İranı öz vətənləri bilirlər... İranda yaşayan millətlər müsəlmandırlar, bu torpağa və suya ürək bağlayıblar. Öz izzət və asayişlərini şərəfli və azad İranda görürlər".4
İranlı etnik xalqların ortaq xüsusiyyətləri
İranda yaşayan etnik xalqların ən əsas xüsusiyyətlərini ortaq komponentlərdə axtarmaq lazımdır ki, onları xalq adında vahid kimlik çərçivəsində qəbul etmək mümkün olsun. İran etnik xalqları arasında tarix, coğrafiya, ənənə, mədəniyyət bu xalqlar arasındakı əsas və vəhdət yaradan mehvərlərdən sayılır.
Bir ölkə və hökumətlə yanaşı ortaq tarix və siyasi nigəranlıq səbəb olmuşdur ki, ölkələrinə hücumlar zamanı bu xalqlar öz ölkələrini müdafiə etsinlər. İnqilabın Böyük Rəhbəri Müqəddəs Müdafiə dövründə ölkəmizdə yaşayan müxtəif etnik xalqların ürəkdən müqavimətlərinə toxunaraq deyir: "Növbə Müqəddəs Müdafiə illərindəki müharibəya çatdıqda hər tərəfdən xalq bu müharibədə iştirak edir, hamı şəhid verir, hamı Allaha xatir bu meydana ayaq qoyur, hamı bir ortaq vəzifə hissinin ətrafında hərəkət edir".5
"Vadar edildiyimiz səkkiz illik müharibə dövründə bu ölkədə İslamın ərazi bütövlüyü və sərhədlərinin qorunması uğrunda müharibəyə gedənlərdən heç kim onların hansı tayfadan, hansı firqədən, hansı məzhəbdən, hansı dil və ləhcədən olmasını soruşmadı. Hamı getdi və hər yerdən getdilər. İranda qanlar bir-birinə qarışdı. İnqilab, sözün həqiqi mənasında müxtəlif millətlər, firqələr və dillər arasında bir ülfət yaratdı".6
Etiqadların və İslam hökumətinin müdafiəsində iranlı etnik xalqların vəhdətinin nümunəsi kimi 22 Bəhmən və Qüds Günü yürüşlərində kütləvi iştirakı və bu zəminədə vahid şüarlarını, habelə seçkilərdə kütləvi iştirakını göstərmək olar.
Din, həqiqi vəhdət səbəbi
Sosial elmlər ədəbiyyatında adətən, din, əsasən də İslam bir toplum üçün vəhdətin ziddi hesab edilir. Bu yanaşma onların dinə baxışından irəli gəlir. Bu baxışın qarşısında İnqilabın Böyük Rəhbəri İran camiəsində dini "vəhdətin həqiqi səbəbi" adlandırır və vəhdətin mədəniyyət, ənənələr, hətta fars dili kimi digər səbəblərini din amili ilə mənalandığını bildirir. O buyurur: "Bir dəstə İran xalqlarının ürəkləri arasındakı möhkəm bağlılıq amililni, yəni islami imanı əhəmiyyətini azaltmağa çalışır. Xeyr, ölkə və xalq birdir. Əlbəttə, bu birlik, ortaq tarix, coğrafiya, ənənə və mədəniyyətə görədir. Amma əsasən, din və rəhbərlik məsələsinə görədir. Bu məsələ xalqın fərdlərini bir-birinə birləşdirmişdir və hamısı birlik hissi duyurlar".7»
