BJEZİNSKİDƏN ŞOK PROQNOZLAR
Tarix: 4-01-2012, 13:33 | Çap et
 “ABŞ-IN SÜQUTU AZƏRBAYCANA DA BÖYÜK ZƏRBƏ VURACAQ”
Amerikanın Foreign Policy jurnalı tanınmış politoloq, prezident Karterin milli təhlükəsilzik üzrə keçmiş müşaviri, çapa hazırlanan “Strateji konsepsiya: Amerika və qlobal güc böhranı” kitabının müəllifi Zbiqnev Bjezinsikinin məqaləsini dərc edib. Analitikin fikrincə, Birləşmiş Ştatların mümkün, hətta qaçılmaz olan tənəzzülü bütün dünya üçün mənfi nəticələnə bilər.
“Beynəlxalq arenada qeyri-müəyyənlik, qlobal rəqiblər arasında çəkişmələrin kəskinləşməsi, hətta açıq xaos ABŞ-ın tənəzzülünün nəticələri ola bilər”, - Bjezinski belə hesab edir. Demokratiya haqda arzular yox, “müxtəlif avtoritarizm, millətçilik və dini hibridlərə əsaslanan gücləndirilmiş milli təhlükəsizlik modeli” qalib gələcək.
“İkinci ranq”a aid dünya ölkələrinin, o cümlədən Hindistan, Yaponiya, Rusiya və bəzi Avropa ölkələrinin liderləri artıq ABŞ-ın tənəzzülünün nəticələrini hesablayırlar. “Rusiya Amerikanın qeyri-müəyyən perspektivləri ilə bağlı xəyallara (hətta bədxahlığa) qapanır.
Çin başa düşür ki, uğura doğru yol indiki dünya quruluşunun kəskin iflası yox, gücün tədricən yenidən bölünməsidir. Lakin əgər inadkar Çin millətçiliyi baş qaldırarsa, qonşularla münasibətlər korlana bilər və “XXI əsrin Asiyası XX əsrin qaniçən, zorakı Avropasına çevrilər”.
ABŞ-ın çökməsi bir sıra zəif dövlətlər üçün də təhlükəlidir.
ABŞ-ın zəifləməsi Meksika ilə əlaqələrin pozulmasına səbəb olacaq: Ştatlarda millətçilik və öz təhlükəsizliyinə görə qorxu güclənəcək. Meksika tərəfi isə ərazi iddiaları irəli sürəcək.
Dəniz yolları, kosmos, kiberməkan və ətraf mühit üzərində nəzarət zəifləyəcək.
Müəllif ABŞ-ı ya yeni siyasi strategiyanı həyata keçirməyə, ya da qlobal sarsıntılara hazırlaşmağa çağırır.
ABŞ-ın qlobal əhəmiyyətinin azalması regional münaqişələrə yol aça bilər. Bjezinski Amerikanın çökməsindən uduzacaq 8 ölkənin adını çəkir:
1. Gürcüstan Rusiyanın “siyasi qorxutmaları və hərbi təcavüzü” qarşısında asılı vəziyyətə düşəcək.
Bu nə ilə təhlükəlidir? Rusiyanın Avropa neft-qaz təchizatının “cənub dəhlizi” üzərində hakimiyyəti, Moskvanın siyasi məqsədləri ilə barışması üçün Avropaya təzyiqlərin artması ilə; bu isə Azərbaycanın maraqlarına güclü zərbə vuracaq”, - məqalədə deyilir.
2. Tayvan Çinin təzyiqləri qarşısında asılı vəziyyətə düşəcək; Çox güman ki, Pekinə sərfəli olan birləşmə prosesi yaxınlaşacaq.
3. Cənubi Koreya dilemma qarşısında qalacaq: Çinin regional hökmranlığı ilə barışsın yoxsa Yaponiya ilə münasibətləri möhkəmləndirsin.
Bu, nə ilə təhlükəlidir: Koreya yarımadasında hərbi-iqtisadi sabitlik üçün təhlükə ilə.
4. Belarus. Amerikanın tənəzzülü Rusiyaya şans verəcək ki, Belarusu tam nəzarətə götürsün.
“Bu, nə ilə təhlükəlidir: Baltik ölkələrinin, xüsusən Latviyanın təhlükəsizliyi laxlayacaq.
5. Ukrayna: Avropanın bu ölkəni Qərb birliyinə inteqrasiya etmək istəyi və imkanları zəifləyəcək.
Bu nə ilə təhlükəlidir: Rusiyanın imperiya ambisiyalarının dirçəlməsi ilə, - müəllif qeyd edir.
6. Əfqanıstan artıq bərbad vəziyyətdədir. Əgər Amerika qoşunları tələsik çıxarılsa, Əfqanıstanın süqutu mümkündür.
Bu nə ilə təhlükəlidir: Talibanın dirçəlməsi, başqasının əli ilə Hindistan-Pakistan müharibəsinin baş verməsi, beynəlxalq terrorizm üçün sığınacağın meydana gəlməsi ilə.
7. Pakistan hərbçilərin idarəçiliyi altında olan dövlətə, radikal islam dövlətinə, mərkəzi hakimiyyət olmadan hərbi-islam idarəçiliyinin kombinasiya edilmiş dövlətə çevrilə bilər.
Bu nə ilə təhlükəlidir: nüvə silahlarına malik səhra komandirləri;
nüvə silahına malik İran tipli antiqərb hökumətin gəlişi; Mərkəzi Asiyada regional qeyri-sabitlik ilə.
8. İsrail, həmçinin ümumilikdə “Böyük Yaxın Şərq”. Amerikanın çökməsi əsl “tektonik oyanışlara” təhrik edəcək ki, bu da siyasi sabitliyi pozacaq.
Bu nə ilə təhlükəlidir: İsrail və ya ABŞ ilə İran arasında açıq qarşıdurma; islam radikalizminin və ekstremizminin artması; ümumdünya neft-qaz böhranı; ABŞ-ın müttəfiqlərinin Fars körfəzində asılı vəziyyətə düşməsi ilə, - məqalədə qeyd olunur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • "Müstəqilliyimizi bərpa etmişik, amma yenə də, Şimal - Quzey küləkləri əsməkdədir...” - Mirmahmud Mirəlioğlu
Bu gün, 00:10 |
|
|
|
| • Növbə universitetlərdə: Müəllim və tələbələri nə gözləyir? - AKTUAL
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • NATO-nun Qərb ölkələri, xüsusilə ABŞ Ermənistanı dəstəkləyir - Görünəni odur ki...
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Azərbaycan Avropa üçün yenə də maraqlı ölkədir - FAKT BUDUR!
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • Qadınlar aliment almaq üçün boşanırlar? - AÇIQLAMA
Dünən, 18:56 |
|
|
|
| • "Fransanın bunun əksini sübut edəcək heç bir dəlili yoxdur" - REAKSİYA
Dünən, 18:23 |
|
|
|
| • Bərzaninin Ankara səfərinin SENSASİON DETALLARI - İrana görə Türkiyə və Azərbaycanla...
Dünən, 18:21 |
|
|
|
| • Özəl neft-qaz şirkətinin rəhbərliyinə təyinat - DOSYE
Dünən, 18:04 |
|
|
|
| • ARDNF-nin aktivləri 62 milyard dollara yaxınlaşır
Dünən, 18:02 |
|
|
|
| • Avtoritetlərin "sxodka"sında iştirak edən saxlanıldı - FOTO
Dünən, 18:00 |
|
|
|
| • Məhkəmə qapılarında jurnalistləri tapdalayanlar - AXI NİYƏ?
Dünən, 17:55 |
|
|
|
| • Qərbi Azərbaycanlıların qaçqınlıq statusu yenidən bərpa oluna bilərmi? - AKTUAL
Dünən, 17:46 |
|
|
|
| • Ermənistanın sülh blefi: - COP29-a qədər referendum keçirə biləcək?
Dünən, 17:43 |
|
|
|
| • Bir qrup energetik təltif edilib - SƏRƏNCAM
Dünən, 17:41 |
|
|
|
| • Bakı ora doğru irəliləyir, İrəvan yatıb: fəlakət olacaq! – Zurabyan
Dünən, 17:40 |
|
|
|
| • “Nar” Gəncədə tələbələr üçün mobil rabitə laboratoriyası təsis etdi - FOTO
Dünən, 17:37 |
|
|
|
| • Taksilərdə gediş haqqı 1 manat bahalaşıb – Rəsmi
Dünən, 17:30 |
|
|
|
| • Tanınmış müğənni ilə bəstəkar arasında mahnı QALMAQALI
Dünən, 17:26 |
|
|
|
| • QARABAĞ QAZİSİ KÜÇƏLƏRDƏ GECƏLƏYİR – “Öz səhvim ucbatından “bomj” həyatı yaşayıram”
Dünən, 17:22 |
|
|
|
| • Nəsimi rayonunda “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində ağacəkmə aksiyası keçirilib
Dünən, 17:16 |
|
|
|
| • Abşeron rayonunda “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində silsilə ağacəkmə aksiyaları keçirilir
Dünən, 17:13 |
|
|
|
| • Vəzifəyə gedəcəyinə inandı, prorektor vəzifəsindən imtina etdi - Vəzifəli şəxslər necə aldadılıb?
Dünən, 16:32 |
|
|
|
| • İLGİNC: Naxçıvanda aqrar sahə ilə bağlı müzakirələrə nazir əvəzi buraxılmadı – ŞOK SƏBƏB
Dünən, 16:28 |
|
|
|
| • Hövsanda həftələrdir daşınmayan tullantılar niyə məsələ ictimailəşəndən sonra yığışdırıldı?
Dünən, 16:25 |
|
|
|
| • Hesablama Palatası AMEA-nın İşlər İdarəsi ilə bağlı Baş Prokurorluğa müraciət edib
Dünən, 16:23 |
|
|
|
| • Audiovizual Şuranın növbəti iclası keçirilib, 4 yeni lisenziya verilib
Dünən, 16:21 |
|
|
|
| • “FAZİL MƏMMƏDOV DÖVRÜ” QAYIDIR? - Kiçik sahibkarlara qarşı kütləvi yoxlamalar nə ilə bağlıdır?
Dünən, 16:18 |
|
|
|
| • Şirvanda 18 oktyabr - Müstəqilliyin Bərpası Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib - FOTO
Dünən, 16:13 |
|
|
|
| • “Bizə təşəkkür etmək əvəzinə tənqid edirlər” - Səyyad Aran
Dünən, 16:03 |
|
|
|
| • Aİ səfiri Gürcüstanı hədələdi: - "Hər şeyi itirə bilərsiniz!"
Dünən, 16:00 |
|
|
|
| • Gələn ildən İranla sərhəddəki keçid məntəqəsinə nəzarət Ermənistana keçəcək - Mirzoyan
Dünən, 15:54 |
|
|
|
| • VP-nin Azərbaycana hücumu: Bakıda 23 məşhur “erməni xadim” var? – Gizlinlər
Dünən, 15:47 |
|
|
|
| • Türkiyənin Cənubi Qafqaz planı: - Ermənistan Zəngəzur dəhlizini aça bilər?
Dünən, 15:44 |
|
|
|
| • “Unibank”ın səhmdarlarının növbədənkənar yığıncağı çağırıldı
Dünən, 15:37 |
|
|
|
| • Qızıl yenə bahalaşacaq: - dünyadakı qiymət artımının Azərbaycan bazarına təsiri varmı?
Dünən, 15:34 |
|
|
|
| • Türkiyə ilə Gümrü-Qars dəmir yolunun texniki imkanlarını qiymətləndirəcəyik - Ermənistan XİN rəhbəri
Dünən, 15:31 |
|
|
|
| • Fuad Nəcəfli gələndən Naxçıvan GERİYƏ GEDİR... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
Dünən, 15:29 |
|
|
|
| • Nazir Salyana rəis təyin etdi - ƏMR
Dünən, 15:23 |
|
|
|
| • “Aztelekom”un rəhbəri dəyişdi - BUNDAN SONRA...
Dünən, 15:22 |
|
|
|
| • Mərkəzi Univermaqda qızıl satmaq istəyən qadınların başına iş gəldi - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 15:20 |
|
|
|
| • Süleyman Mikayılov ağacəkmə aksiyasında
Dünən, 15:19 |
|
|
|
| • Azərbaycan və İtaliya arasında "Qərargah danışıqları" keçirilib
Dünən, 15:14 |
|
|
|
| • “RR Constructions” tikinti şirkəti sakinləri evindən küçəyə atır - QƏRAR VERİLƏCƏK
Dünən, 15:00 |
|
|
|
| • “Unibank” şikayətçinin kart problemini həll edə bilmir - FOTO
Dünən, 14:02 |
|
|
|
| • Parklanma və cərimə pulları hara gedir? - AYNA hesabat verməlidir
Dünən, 14:00 |
|
|
|
| • İşdən çıxarılan müəllimlə bağlı yeni xəbər - DETALLAR
Dünən, 13:56 |
|
|
|
| • “Bakıkart” probleminin həlli niyə müşkülə ÇEVRİLİB? - Hüquqları pozulan milyonlar, “yoxa çıxan” rəhbər...
Dünən, 13:31 |
|
|
|
| • `Azərkonktrakt`ın ləğvi ilə bağlı İLGİNC İDİDA - BUNA GÖRƏ İMİŞ...
Dünən, 13:29 |
|
|
|
| • Ermənistana təzminatı belə ödətdirmək olar - Sabiq nazir AÇIQLADI
Dünən, 13:22 |
|
|
|
| • İnsanlar əllərindəki zibilləri atmağa yer tapmırlar - deputat
Dünən, 13:17 |
|
|
|
|
