BJEZİNSKİDƏN ŞOK PROQNOZLAR
Tarix: 4-01-2012, 13:33 | Çap et
 “ABŞ-IN SÜQUTU AZƏRBAYCANA DA BÖYÜK ZƏRBƏ VURACAQ”
Amerikanın Foreign Policy jurnalı tanınmış politoloq, prezident Karterin milli təhlükəsilzik üzrə keçmiş müşaviri, çapa hazırlanan “Strateji konsepsiya: Amerika və qlobal güc böhranı” kitabının müəllifi Zbiqnev Bjezinsikinin məqaləsini dərc edib. Analitikin fikrincə, Birləşmiş Ştatların mümkün, hətta qaçılmaz olan tənəzzülü bütün dünya üçün mənfi nəticələnə bilər.
“Beynəlxalq arenada qeyri-müəyyənlik, qlobal rəqiblər arasında çəkişmələrin kəskinləşməsi, hətta açıq xaos ABŞ-ın tənəzzülünün nəticələri ola bilər”, - Bjezinski belə hesab edir. Demokratiya haqda arzular yox, “müxtəlif avtoritarizm, millətçilik və dini hibridlərə əsaslanan gücləndirilmiş milli təhlükəsizlik modeli” qalib gələcək.
“İkinci ranq”a aid dünya ölkələrinin, o cümlədən Hindistan, Yaponiya, Rusiya və bəzi Avropa ölkələrinin liderləri artıq ABŞ-ın tənəzzülünün nəticələrini hesablayırlar. “Rusiya Amerikanın qeyri-müəyyən perspektivləri ilə bağlı xəyallara (hətta bədxahlığa) qapanır.
Çin başa düşür ki, uğura doğru yol indiki dünya quruluşunun kəskin iflası yox, gücün tədricən yenidən bölünməsidir. Lakin əgər inadkar Çin millətçiliyi baş qaldırarsa, qonşularla münasibətlər korlana bilər və “XXI əsrin Asiyası XX əsrin qaniçən, zorakı Avropasına çevrilər”.
ABŞ-ın çökməsi bir sıra zəif dövlətlər üçün də təhlükəlidir.
ABŞ-ın zəifləməsi Meksika ilə əlaqələrin pozulmasına səbəb olacaq: Ştatlarda millətçilik və öz təhlükəsizliyinə görə qorxu güclənəcək. Meksika tərəfi isə ərazi iddiaları irəli sürəcək.
Dəniz yolları, kosmos, kiberməkan və ətraf mühit üzərində nəzarət zəifləyəcək.
Müəllif ABŞ-ı ya yeni siyasi strategiyanı həyata keçirməyə, ya da qlobal sarsıntılara hazırlaşmağa çağırır.
ABŞ-ın qlobal əhəmiyyətinin azalması regional münaqişələrə yol aça bilər. Bjezinski Amerikanın çökməsindən uduzacaq 8 ölkənin adını çəkir:
1. Gürcüstan Rusiyanın “siyasi qorxutmaları və hərbi təcavüzü” qarşısında asılı vəziyyətə düşəcək.
Bu nə ilə təhlükəlidir? Rusiyanın Avropa neft-qaz təchizatının “cənub dəhlizi” üzərində hakimiyyəti, Moskvanın siyasi məqsədləri ilə barışması üçün Avropaya təzyiqlərin artması ilə; bu isə Azərbaycanın maraqlarına güclü zərbə vuracaq”, - məqalədə deyilir.
2. Tayvan Çinin təzyiqləri qarşısında asılı vəziyyətə düşəcək; Çox güman ki, Pekinə sərfəli olan birləşmə prosesi yaxınlaşacaq.
3. Cənubi Koreya dilemma qarşısında qalacaq: Çinin regional hökmranlığı ilə barışsın yoxsa Yaponiya ilə münasibətləri möhkəmləndirsin.
Bu, nə ilə təhlükəlidir: Koreya yarımadasında hərbi-iqtisadi sabitlik üçün təhlükə ilə.
4. Belarus. Amerikanın tənəzzülü Rusiyaya şans verəcək ki, Belarusu tam nəzarətə götürsün.
“Bu, nə ilə təhlükəlidir: Baltik ölkələrinin, xüsusən Latviyanın təhlükəsizliyi laxlayacaq.
5. Ukrayna: Avropanın bu ölkəni Qərb birliyinə inteqrasiya etmək istəyi və imkanları zəifləyəcək.
Bu nə ilə təhlükəlidir: Rusiyanın imperiya ambisiyalarının dirçəlməsi ilə, - müəllif qeyd edir.
6. Əfqanıstan artıq bərbad vəziyyətdədir. Əgər Amerika qoşunları tələsik çıxarılsa, Əfqanıstanın süqutu mümkündür.
Bu nə ilə təhlükəlidir: Talibanın dirçəlməsi, başqasının əli ilə Hindistan-Pakistan müharibəsinin baş verməsi, beynəlxalq terrorizm üçün sığınacağın meydana gəlməsi ilə.
7. Pakistan hərbçilərin idarəçiliyi altında olan dövlətə, radikal islam dövlətinə, mərkəzi hakimiyyət olmadan hərbi-islam idarəçiliyinin kombinasiya edilmiş dövlətə çevrilə bilər.
Bu nə ilə təhlükəlidir: nüvə silahlarına malik səhra komandirləri;
nüvə silahına malik İran tipli antiqərb hökumətin gəlişi; Mərkəzi Asiyada regional qeyri-sabitlik ilə.
8. İsrail, həmçinin ümumilikdə “Böyük Yaxın Şərq”. Amerikanın çökməsi əsl “tektonik oyanışlara” təhrik edəcək ki, bu da siyasi sabitliyi pozacaq.
Bu nə ilə təhlükəlidir: İsrail və ya ABŞ ilə İran arasında açıq qarşıdurma; islam radikalizminin və ekstremizminin artması; ümumdünya neft-qaz böhranı; ABŞ-ın müttəfiqlərinin Fars körfəzində asılı vəziyyətə düşməsi ilə, - məqalədə qeyd olunur.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Azərbaycanda logistika şirkəti - LƏĞV OLUNUR
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • "Səbail Market" fəaliyyətini dayandırdı
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Nadir Qafarzadə Rusiyada torpaq sahəsi alıb? - AÇIQLAMA
Dünən, 17:22 |
|
|
|
| • Çavuşoğlunu Bakıya gətirən mühüm səbəb: - Qərbi Azərbaycanla bağlı nə baş verir?
Dünən, 17:15 |
|
|
|
| • Bir dəfəlik, yoxsa birdəfəlik sülh? - Bahəddin Həzi yazır...
Dünən, 15:02 |
|
|
|
| • Qloballaşan savaş: “Üçüncü Dünya müharibəsi başlayıb, sadəcə...” - GÖRÜNƏNİ BUDUR
Dünən, 15:00 |
|
|
|
| • Dəb indiki xoşbəxtlikdir, dəyər sonrakı peşmanlıq! - Aqşin Yenisey
Dünən, 14:58 |
|
|
|
| • Tramp Viktor Orbana zəng etdi
Dünən, 14:06 |
|
|
|
| • “Kişi kimi uduzmaq lazımdır, dovşan kimi yox” - Zaur Axundovdan yığmaya sərt tənqid
Dünən, 13:57 |
|
|
|
| • "Ermənistan Azərbaycanın haqlı gözləntilərinə cavab versə..." - Ekspert
Dünən, 13:52 |
|
|
|
| • Azərbaycanın tanınmış jurnalistini maşın vurdu: Xəstəxanaya aparıldı - FOTO
Dünən, 13:50 |
|
|
|
| • “Kişi müğənnilər də plastik etdirir, övladları onlardan utanır...” - Əməkdar artist
Dünən, 13:17 |
|
|
|
| • Laçında baş verən zəlzələ Ermənistanda da hiss olunub - YENİLƏNDİ
Dünən, 13:12 |
|
|
|
| • Ermənistanda sülh deyənlərə həbsxana GÖSTƏRİLİR - Görünəni odur ki...
Dünən, 13:11 |
|
|
|
| • Xanlar Fətiyev Tərtər rayonunun Azad Qaraqoyunlu kəndində vətəndaşları qəbul edib
Dünən, 13:03 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı diplomat 70 kq qızılı haradan alıb? – Diqqətçəkən detal
Dünən, 12:58 |
|
|
|
| • Azərbaycan mediasının COP29 sınağı - Rəşad Məcid yazır...
Dünən, 12:55 |
|
|
|
| • Trampla Putin arasında gizli görüş... - Şok iddia
Dünən, 12:53 |
|
|
|
| • Sirli diplomatın KİMLİYİ BƏLLİ OLDU - 70 kiloqram qızıl isə...
Dünən, 12:50 |
|
|
|
| • "Hakimiyyət naminə torpaqları qurban verdikləri kimi..." - Deputatdan SƏRT SÖZLƏR
Dünən, 12:38 |
|
|
|
| • Azərbaycan öz üzərinə düşəni edir - ŞƏRH
Dünən, 12:30 |
|
|
|
| • Paşinyan ölkədəki istefa dalğasından danışdı: - "Məmurlara yazdım ki..."
Dünən, 12:27 |
|
|
|
| • MDB ölkələrindən aldığımız məhsullar onlara satdığımızdan 3 dəfə çoxdur - SİYAHI
Dünən, 12:14 |
|
|
|
| • Ermənistan İstintaq Komitəsinin keçmiş sədri istintaqa çağırılıb
Dünən, 12:09 |
|
|
|
| • “Ermənistandakı indiki nəsil vuruşmağa hazır deyil... - Hətta xaricdən kimsə dəstək olsa belə...”
Dünən, 12:06 |
|
|
|
| • Sərhədlər açılır... YA AÇILMIR? - daha bir AÇIQLAMA
Dünən, 12:03 |
|
|
|
| • Rusiya DİN bəzi şəxsləri vətəndaşlıqdan məhrum edir - Azərbaycanlılar da olacaq?
Dünən, 11:56 |
|
|
|
| • Çin hakerləri ABŞ-nin infrasturkturuna girməyə çalışırlar - Morqan Adamski
Dünən, 11:53 |
|
|
|
| • İranın yeni paytaxtı bu şəhər ola bilər - KİV
Dünən, 11:52 |
|
|
|
| • Almaniya ilə Azərbaycan arasında yeni gərginlik - XİN rəhbəri nə deyib?
Dünən, 11:38 |
|
|
|
| • Azərbaycanda saxlanılan gömrük xidmətinin rəis müavini 200 milyon verib HƏBSDƏN ÇIXDI - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 11:21 |
|
|
|
| • Tanınmış meyxanaçıdan MƏSLƏHƏT: - “Oğlan uşağını kişi kimi böyüdün ki, sonradan...”
Dünən, 11:19 |
|
|
|
| • Paşinyanın qadın “batalyon”u - strateji postlar niyə “axçi”lərə verilir...
Dünən, 11:17 |
|
|
|
| • Rusiyadan Ermənistan milyardlarla dollarlıq qızıl axır - Şəbəkənin arxasında kimlər dayanır?
Dünən, 11:13 |
|
|
|
| • Azərbaycanda bu deputatlara mənzil verildi - DETALLAR
Dünən, 11:09 |
|
|
|
| • DİQQƏT: Kənd məktəbləri sürətlə boşalır... - NƏ ETMƏLİ?
Dünən, 11:07 |
|
|
|
| • Rusiya-Ukrayna gərginliyi... BİZƏ NECƏ TƏSİR EDƏCƏK? - ARAŞDIRMA
Dünən, 10:59 |
|
|
|
| • "Səni 12 ildir mən gözəlləşdirmişəm"
Dünən, 10:56 |
|
|
|
| • İstanbulda 70 kq qızılla saxlanılan azərbaycanlı diplomat deyil - SARIYER OLAYI...
Dünən, 10:50 |
|
|
|
| • Bu hallarda işçilərin işdən kənarlaşdırılması qanunsuzdur... - Ekspert danışır...
Dünən, 10:47 |
|
|
|
| • Britaniyanın HSBC bankı Rusiya və Belarusdan ödənişləri qəbul etməyəcək - “Reuters”
Dünən, 10:44 |
|
|
|
| • Vüsal Məmmədov səhiyyə korrupsiyasının ƏSAS SİMASI OLUB? - İLGİNC İDDİALAR
Dünən, 10:43 |
|
|
|
| • Heydər Əliyev adına Müasir Təhsil Kompleksinə yeni direktor təyin edilib - ƏMR
Dünən, 10:32 |
|
|
|
| • AYNA Bakıda bu işlərə 1,2 milyon manat xərcləyəcək
Dünən, 10:30 |
|
|
|
| • "İran azərbaycanlıları Ermənistana yanacaq və digər yüklərin daşınmasına qarşı etiraz etməlidirlər" - deputat
Dünən, 10:27 |
|
|
|
| • Bakı ilə Ankaranın ZƏNGƏZUR SÖZBİRLİYİ... - İrəvan yola gəlməlidir...
Dünən, 10:21 |
|
|
|
| • "The New York Times" Naftalandan yazıb, həm də necə... - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Dünən, 10:19 |
|
|
|
| • ATİAHİ nümayəndə heyəti Türk Dünyası Konfransında iştirak edib
Dünən, 10:17 |
|
|
|
| • "Mənim vəziyyətim heç bir rəsmi qurumu narahat etmir..." - Qarabağ qazisindən ETİRAZ
Dünən, 10:14 |
|
|
|
| • BUNU DA GÖRDÜK: “Od qiyməti”nə alınan uzunqulaqlar... - Kimin NƏYİNƏ LAZIMDIR?
Dünən, 10:10 |
|
|
|
|
