İSMƏT ABBASOVUN ƏRZAQ SABOTAJI
Tarix: 8-12-2011, 14:08 | Çap et
KTN VƏ DSK PREZİDENTİN İMZALADIĞI IKI DÖVLƏT PROQRAMININ İCRASINA QARŞI
DİA.AZ: - Azərbaycanda ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi ilə bağlı iki dəfə dövlət proqramı qəbul olunub. Onlardan birini 2001-ci ildə mərhum prezident Heydər Əliyev, digərini 2008-ci ildə dövlət başçısı İlham Əliyev imzalayıb. Həmin sərəncamlara görə, 2015-ci ilə kimi ölkə öz potensialı hesabına daxili təlabatın əksər hissəsini tam təmin etməli idi.
Lakin proqramlar həyata keçiriləndən sonra aqrar sektordakı keçmiş ənənələr də məhv olmağa başladı. Bu gün kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalı kəskin şəkildə artıb ki, bu da ölkəni ərzaq təhlükəsi altına atır. Dövlət Statistika Komitəsinin ziddiyətli rəqəmləri də hökumətin bu istiqamətdəki siyasətinin iflasa uğradığını sübut edir. Bu haqda bir qədər sonra.
Aqrar sektor Azərbaycan iqtisadiyyatının aparıcı sferası kimi ümumi daxili məhsulun (ÜDM) təxminən 5, məşğulluğun isə təxminən 45,9 faizini (məşğul əhalinin 1 milyon 655 min nəfəri) formalaşdırır. Əhalinin istehlakının ən azı üçdə ikisi bilavasitə bu sektor hesabına təmin olunur. Odur ki, ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyi birbaşa kənd təsərrüfatının dayanıqlı inkişafından asılıdır. Bu inkişafa ölkənin coğrafi mövqeyi də kifayət qədər imkan verir.
Dövlət Statistika Komitəsinin 2010-cu ilə olan məlumatına görə, aqrar sahədə çalışanların orta aylıq əməkhaqları 160,3 manatdır. Kənd təsərrüfatı mütəxəssisi Vahid Məhərrəmov isə deyir ki, bu, heç bir əsasa söykənməyən rəqəmdir. 2010-cu ildə kənd təsərrüfatında 3 milyard 877,7 milyon manatlıq məhsul istehsal edilib. Mütəxəssisin apardığı hesablamaya görə kənd təsərrüfatı məhsullarının maya dəyəri 195 manata başa gəlir. Statistika Komitəsinin məlumatına görə bu məbləğin 160,3 manatı əmək haqqı kimi alınıb. Belə çıxır ki, 35 manata maya dəyəri başa gələn kənd təsərrüfatı məhsulu dəyərindən 5,6 dəfə baha, yəni 195,25 manata satılıb. Ona görə də 160 manat heç vaxt real ola bilməz. Əgər doğrudan da, 195 manatlıq ərzaq istehsal olunubsa onun 20 faiz əməyin haqqı təşkil edə bilər. 20 faiz isə 39 manat edir, 160 manat deyil.
Dövlət Statistika Komitəsinin biabırçı statistikalarından biri isə dərc etdiyi nəşrlərdə yer alıb. Belə ki, 2009-cu ildə nəşr olunun statistik nəşrdə ət idxalı 23 677 ton, süd istehsalı 1 678 114 ton, idxalı 276 838 ton göstərilir. DSK-nın 2010-cu il hazırladığı nəşrdə 2009-ci ilin statistkası təkrarən göstəriilb. Təəccüblüsü odur ki, bu dəfə fərqli fərqli rəqəmlərdə. Belə ki, ət idxalı 45 811 (2009-cu ilin nəşrindəkində göstəriləndən 22 134 ton çox), süd istehsalı 1 433 114 (245 000 ton az), süd idxalı 634 236 (357 398 ton çox). DSK-nın 2009-cu ilin statikasını çap etdiyi nəşrlərdə fərqli göstərməsi Azərbaycandakı statiskasının reallıqdan tamam kənar olduğunu sübut edir.
Statiska Komitəsi məhsul idxalındakı ziddiyətli rəqəmləri Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Baytarlıq Nəzarəti Xidmətinin məlumatlarını da nəzərə alması ilə izah edilir. Əslində, bu bəhənədir. Belə olan təqdirdə də azalmanın məntiqini izah etmək mümkün deyil. Əgər Baytarlıq Nəzartinin məlumatı sonradan əlavə edilibsə, bu rəqəm çox olmalıdır. Amma süd istehsalında azalma müşahidə edilir. İnsanlar bunu istehlak ediblərsə, necə ola bilər ki, növbəti ildəki nəşirdə bu rəqəm birdən-birə azalsın. Əksinə əlavə məlumat daxıl olubsa, artdığı göstərilməli idi. Ümumilikdə, Statistka Komitəsinin bu biabırçılığa göstirdiyi izah heç bir məntiqə və reallığa sığa bilməz.
Digər mübahisə doğruan məsələ kənd təsərrüaftında istifadə olunan torpaq sahələr ilə bağlıdır. Bu gün kənd təsərrüfatına yararlı torpaqların sahəsi 4 milyon 756,5 min hektar və yaxud 55 faiz təşkil edir. Onun 2 milyon 560 min hektarın örüş sahəri tutur. Qəbul olunan qaydalara görə, hər 4 qoyun üçün 1 ha torpaq sahəsi düşür. Ölkədə 8,5 milyon baş qoyun-keçi olduğuna inansaq, o zaman örüş üçün nəzərdə tutulan 2,5 milyon ha ərazi onlara kifayət edir. Amma nəzərə alsaq ki, ölkədə mövcud olan iribuynuzlu heyvanlar üçün daha 3-4 milyon ha-ya yaxın örüş və biçənək lazımdır, onda torpaq sahəsinin qıt olduğunu demək olar. Azərbaycanda mal-qara, qoyun-quzu sayının ifrat dərəcədə çox olmasına baxmayaraq, məhsuldarlıq çox aşağıdır. Həmin heyvanlar üçün biçəkən və örüş çatdırmaq mümkün olmadığına görə, Türkiyənin 1 inəyi 10, Azərbaycanın 1 inəyi isə 2 nəfəri yedizdirir.
Dövlət Proqramlarının necə icara olunmasına gəlincə, Dövlət Statiska Komitəsinin hətta şişirdilmiş rəqəmləri ilə də iflası ört-bas etməyi bacarmayıb. Belə ki, DSK-nın məlumatında 2005 və 2010-cu illəri müqayisə etdikdə görünür ki, taxıl üzrə məhsuldarlıq 26,5 ha.sentnerdən 20 sentnerə, çəltik 36 sentnerdən 24 sentnerə, pambıq 17,5 sentnerdən 12 sentərə, kartof 149 sentnerdən 145 sentnerə, meyvə 73 mentnerdən 70 sentnerə düşüb. Ölkədə istehlak olunan məhsullar isə ölkənin real normasının heç yarısını ödəmir. Məsələn, DSK-ya görə 2007-ci ildə adambaşına 23 kq ət istehlak olunub. Halbuki, norma il ərzində 80 kq-dır. Balıq məhsulları isə adambaşına cəmi 2,4 kq. (illik norma 20 kq-dır), yumurta 97 ədəd olub (norma 260-dır), kartof 97 kq istehlak olunub (norma 140 kq-dır) və sair. Göründüyü kimi, əhalinin yoxsul səviyyədə yaşaması norma daxilində qidalanmasına imkan vermir.
Dövlət Proqramı çərçivəsində kənd təsərrüfatına ayrılan vəsaitləri isə yüksək hesab etmək olmaz. 16 milyard manatlıq büdcədən təxminənə 400 milyon manat aqrar sektora yönəlir. Nəqliyyat sektorunda beynəlxalq malliyyə təşkilatlarından milyardlar alan (gələn il 700 milyon manat alınacaq) hökumət, 2005-2010-cu illərdə kənd təsərrüfatı sahəsinə Dünya Bankından cəmi 15 milyon ABŞ dolları həcmində kredit alıb. Həmin vəsaitdən fermerlərə çatan subsidiyalar ətrafında gedən proseslər isə dəhşət doğurur. DSK-nın məlumatında aydın olur ki, 2007-ci ildən aqrar sahəyə 80 milyon manat vəsait ayrılsa da, onun 62,4 milyonu, 2010-cu ilin büdcəsindən ayrılan 110 milyon manat vəsaitin isə yarısı, yəni 55,5 milyon manatı fermerlərə verilib. 55,5 mlyon manat isə 399 600 subsidiya alan fermerlərin arasında bölüşdürəndə adambaşına 138,9 manat düşür. Hökumət isə bu məbləğlə fermerə kənd təsərrüfatı sahəsini inkişaf etdirilməyi tələb edir...
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• Katolikosun burnu Bakıya uzanıb: “Dəmir çırtma” istəyir - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
• "Azərkontrakt"ın ləğv edilməsi qazın qiymətinə təsir edəcək? - ARAŞDIRMA
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
• İrəvanın son günlərdə sülhlə bağlı hərəkətlənməsi... - Vaşinqtondan gələn tələbdir
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
• Ermənistanın Rusiyaya yeganə yolu bağlandı
Bu gün, 13:11 |
|
|
|
• Estetik cərrahların 30 min rüşvət verməsi iddiaları ilə bağlı - Rəsmi açıqlama
Bu gün, 13:10 |
|
|
|
• Azərbaycanda bu həkimlər rüşvətlə cərrah olublar? - Tanınmış teleaparıcı SENSASSİON SİYAHI YAYDI
Bu gün, 13:07 |
|
|
|
• Ermənistandan BRICS açıqlaması - Paşinyan Kazandan döndükdən sonra...
Bu gün, 13:04 |
|
|
|
• `LeoBank`dan AÇIQ-AŞKAR ÖZBAŞINALIQ... - müştərinin məlumatlarını silib, müqaviləsini yeniləyib
Bu gün, 12:58 |
|
|
|
• BAŞLANDI: Ali məktəblər distant təhsilə keçir – İnternetlə bağlı problem olsa...
Bu gün, 12:54 |
|
|
|
• Azərbaycan Mərkəzi Bankı xarici valyutada xüsusi satış həyata keçirib
Bu gün, 12:49 |
|
|
|
• İrəvandan təzminat tələbi Haaqa Məhkəməsində - Bakı 6 gün sonra məbləği deyəcək
Bu gün, 12:37 |
|
|
|
• DİN qadın namizədlərin xidmətə qəbulu üçün müsabiqə elan edib - VİDEO
Bu gün, 12:31 |
|
|
|
• "Guya ABŞ-nin "Teneo" lobbi şirkəti ilə COP29-la bağlı əməkdaşlıq edirik, yuxularında gördüklərini həqiqət kimi danışırlar..."
Bu gün, 12:26 |
|
|
|
• İcra başçısının qardaşına yeni vəzifə verildi - ƏMR
Bu gün, 12:23 |
|
|
|
• Ölkədən pul çıxaran “Yük Taksisi.Az” şirkəti ilə bağlı nə qərar veriləcək?
Bu gün, 12:21 |
|
|
|
• Bəzi yerlərdə arabir yağış yağacağı gözlənilir - belə deyirlər...
Bu gün, 12:17 |
|
|
|
• Cərimələr aşağı olanda insanlar rahat davranırlar - Komitə sədri belə deyir...
Bu gün, 12:14 |
|
|
|
• Tramp və Harris Diksvill Noçda hərəyə 3 səs topladı
Bu gün, 12:10 |
|
|
|
• Sumqayıt Kompressorlar zavodunu kimlər xarabalığa çevirdi? - İLGİNC FAKTLAR
Bu gün, 12:08 |
|
|
|
• Lavrovun bəyanatı qarışıqlıq yaratdı – Ərdoğanla Putin arasında nə baş verir?
Bu gün, 12:04 |
|
|
|
• Yelo Bankdan bayrağımıza hörmətsizlik? - AÇIQLAMA
Bu gün, 12:02 |
|
|
|
• Aİ nümayəndə heyəti Ermənistana səfər edib - KİV
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
• Müştəriyə rəsmən HÖKM EDİRLƏR... - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 11:57 |
|
|
|
• Bu gün İrana “qabaqlayıcı hücum” olacaq? - “Flightradar24”
Bu gün, 11:46 |
|
|
|
• “Məclisə getmişəm, deyiblər, gir, oxu, çıx...”
Bu gün, 11:44 |
|
|
|
• Paşinyan onu nazir TƏYİN ETDİ
Bu gün, 11:37 |
|
|
|
• ETSN-nin rüşvət almaqda ittiham olunan sabiq vəzifəli şəxslərinin CƏZALARI AZALDILDI
Bu gün, 11:34 |
|
|
|
• Ermənistan sülh müqaviləsi üzrə növbəti təkliflər paketini Azərbaycana göndərib - Bakıdan CAVAB GÖZLƏYİRLƏR...
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
• Ermənistan Azərbaycan qazına göz dikib - “Bakı razı olsa...”
Bu gün, 11:31 |
|
|
|
• Moldovada Rusiya agentləri Sandunun seçkilərdəki qələbəsini ləğv etməyə çalışır - İSW
Bu gün, 11:28 |
|
|
|
• Biz seçim etmək məcburiyyətində qalanda... Trampa üstünlük verməliyik
Bu gün, 11:24 |
|
|
|
• Keşiş Baqrat Kremldən hansı tapşırıqla qayıdır?... - FOTO
Bu gün, 11:17 |
|
|
|
• Bu rayonlara icra başçısı TƏYİN OLUNACAQ - SİYAHI
Bu gün, 11:10 |
|
|
|
• Gürcüstan müxalifəti öz planını açıqlayıb - VİDEO
Bu gün, 11:09 |
|
|
|
• Polisə müraciət etməyə qarğış və söyüşdən də pis baxılır ... - REPLİKA
Bu gün, 11:03 |
|
|
|
• “Yelobank”dan Azərbaycan bayrağına hörmətsizlik - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
• Diplomları tanınmayan və ən çox imtina alan universitetlərin siyahısı açıqlanıb - DİQQƏT
Bu gün, 10:51 |
|
|
|
• AHİK sədri bu xanımı akademiyaya rektor əvəzi təyin etdi - FOTO
Bu gün, 10:44 |
|
|
|
• Maştağalı narkobaron HƏBSDƏ ÖLDÜ
Bu gün, 10:37 |
|
|
|
• "O qədər problemlər var ki... bunları üst-üstə toplayanda bu günkü mənzərə ortaya çıxır"
Bu gün, 10:35 |
|
|
|
• Zaqatalada körpənin doğuşdan sonra həyatını itirməsinə həkim səhvi səbəb olub?
Bu gün, 10:28 |
|
|
|
• Məhkəmə iki generalla bağlı DTX-da araşdırma aparılmasına qərar verdi - MİLYONLARLA YEYİNTİDƏ İTTİHAM OLUNURLAR
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
• “Bakcell” “Birbank” istifadəçilərinə xüsusi üstünlüklər verən "Birinci" tarifini təqdim edir - DİQQƏT
Bu gün, 10:21 |
|
|
|
• Sülh müqaviləsində belə Ermənistanı riyakarlığa çağırırlar - FAKT BUDUR!
Bu gün, 10:06 |
|
|
|
• Əvvəlki "rəngli inqilablar" dövrü çoxdan bitib -ŞƏRH
Bu gün, 10:05 |
|
|
|
• DİN hüquqşünasları işə dəvət edir - DİQQƏT
Bu gün, 10:00 |
|
|
|
• Azərbaycanda məzənnə rejimi DƏYİŞƏ BİLƏR? - Dollarla bağlı vəziyyət belə olacaq
Bu gün, 09:58 |
|
|
|
• Qadınlara ailə həyatı quracağı adı ilə dələduzluq edən şəxslə bağlı QƏRAR
Bu gün, 09:51 |
|
|
|
• “Expressbank”da təyinat olub - FOTO
Bu gün, 09:50 |
|
|
|
• Mərkəzi Bank “Bakı Fond Birjası”na rəsmi xəbərdarlıq edib
Bu gün, 09:48 |
|
|
|
|