ÇÖRƏYİN QİYMƏTİNİ HANSI OLİQARX QALDIRIB?
Tarix: 12-10-2012, 11:57 | Çap et
 QİYMƏT ARTIMI SÜNİ ŞƏKİLDƏ BAŞ VERİB
Dünyada taxılın qiymət artımı avqustun sonundan Azərbaycan çörək-bulka məmulatı bazarına təsir etməyə başlayıb. İlk qiymət artımı simptomları avqustun sonunda qeydə alındı. O vaxt Bakıxanov qəsəbəsində 630 qramlıq çörəyin qiyməti 33% artaraq 30 əvəzinə 40 qəpik oldu.
Mətbuat işə qarışandan sonra qiymət əvvəlki vəziyyətə qaytarıldı, amma oktyabrın əvvəlindən çörəyin bahalanması barədə məlumatlar müxtəlif yerlərdən daxil olmağa başladı. Bu dəfə 15% artım qeydə alındı. İstehsalçılar eyni zamanda çörəyin qiymətini və çəkisini 33% və 15% qaldırdı. İndi 630 qramlıq çörək 760 qram, qiyməti isə 30 əvəzinə 40 qəpikdir.
İstehsalçıların özləri və nəzarət orqanları bu dəfə əminliklə dünyada taxılın bahalanması ilə bağlı qiymət artımının labüd olduğunu əsaslandırdılar.
Rusiyadan taxıl idxalçılarından alınan məlumata görə, 11 oktyabr üçün bir ton taxıl sərhəddə $380 FOB qiymətə alınıb. Taxıl Bakıya kimi tonu $15 tarifi ilə daşınır. Unüyütmə zamanı daha $30 alınır. Ümumilikdə tonunun qiyməti $425 (380+15+30) və ya 330 manat olan un 1308 kq çörək (1 kq taxıl – 850 qr un, 1 kq çörək 650 qr un, 140 kq çörək – 100 kq taxıl) istehsalına kifayət edir. Çörəkbişirmə zamanı istehsal xərcləri 1 kq üçün 7 qəpik və ya 1308 kq üçün 91 manatdır. 1 ton taxıldan istehsal edilən 1308 kq çörəyin bütün xərcləri 421 manatdır (330+91).
Nəzərə alınsa ki, orta hesabla 0,5 kq çörək 35 qəpik və ya 1 kq = 70 qəpikdir, demək, bir tonda istehsalçılar 494 manat (70 qəpik С… 1308 kq = 915 manat – 421 manat = 494 manat) qazanır.
Göründüyü kimi, qiymət artımının dünya bazarında buğdanın qiymət artımı ilə əlaqədar olması ilə bağlı spekulyasiyaların heç bir əsası yoxdur. Həmçinin aydın olur ki, çörək bazarına nəzarət edən şəxslər taxılın qiymətinin artımı ilə bağlı itkiləri istehlakçıların hesabına ödəmək istəyir və yüksək gəlirlərindən əsla vaz keçmək istəmirlər.
Taxıl məsələsinin iki başqa tərəfi – idxal həcmi və taxılın keyfiyyəti barədə də danışmaq lazımdır. 2011-ci ildə inhisarçılar 1,5 mln ton taxıl idxal edib. Statistikaya əsasən, Azərbaycanda çörək-bulka məmulatına tələbat adambaşına ildə 140 kq (100 kq taxıl) qiymətləndirilir. 9 mln əhalinin tələbatının ödənilməsi üçün 900 min ton taxıl tələb olunur. Amma sirr deyil ki, yüksək emiqrasiya ilə bağlı Azərbaycanın əhalisi azalıb. Xaricə emiqrasiya edənlərin sayı barədə 2,5-3,5 mln nəfər rəqəmi deyilir. Əgər ölkədə real olaraq 7 mln nəfər yaşayırsa, tələbat 700 min ton olmalıdır. Demək, ölkəyə 1,5 mln ton yox, 700 min ton taxıl gətirilməlidir. Ölkədə 2 mln ton taxıl istehsalı da nəzərə alınmalıdır, bunun bir hissəsindən ərzaq üçün, qР°lan böyük hissəsi (4-5-ci sinif buğda) mal-qara üçün yem kimi istifadə edilir.
Hələ 2007-ci ildə Rusiya analitiklərindən biri Turan ekspertinə demişdi ki, Azərbaycan tərəfinin üçüncü ölkələrə təkrar ixrac üçün artıq həcmdə taxıl almasından şübhələnir. Bu ölkələr İran, Türkiyə və s. ola bilər.
Gələk çörəyin keyfiyyətinə. Gətirilən taxılın çoxu daha ucuz yemlik buğdadır və Azərbaycanda çörək istehsalı üçün məhz ondan istifadə edilir. Belə şeyə görə SSRİ vaxtı adamı dərhal güllələyərdilər. Azərbaycanda yemlik buğdanın keyfiyyətini artırmaq üçün ona maya tipli müxtəlif əlavələr edilir. Onların əsas fiqurantı isə “Unofer” kimyəvi maddəsidir. Əvvəllər onu Türkiyədən gətirirdilər, indi ünvan Çindir.
Onun hesabına çörək və çörək-bulka məmulatı gördüyümüz formanı alır. Keyfiyyətsiz buğda və bu əlavələrin edilməsi Azərbaycanda mədə-bağırsaq və digər xəstəliklərin bir neçə dəfə artmasına gətirib çıxarıb.
Azərbaycanda taxıl təhlükəsizliyinə görə strateji Taxıl Fonduna nəzarət edən Fövqəladə Hallar Nazirliyi cavabdehdir. Fond 200 min ton taxıl saxlanmasını nəzərdə tutur, amma bu xətlə daha çox buğda gətirilir. Bu il rəsmi kvota 500 min ton təyin edilib. Bununla yanaşı iri tədarükçülər - В«Abşeron-taxılВ», В«KaratВ», В«FatoğluВ», В«NeonВ» və s. var. Onların praktik olaraq hamısının unüyütmə müəssisələri, çörək zavodları və əlbəttə, olmazın maliyyə iştahası var.
Azərbaycana əsas buğda tədarükçüsü olan Rusiyadan son məlumatlara görə, Moskvada yarım kiloluq keyfiyyətli çörəyin qiyməti 7 rubl və ya 18 qəpikdir.
Turan Analitik Xidməti
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Rusiya öz qoyunlarının qulağına əriştə asa bilər - amma bizim bu sürü ilə yollarımız çoxdan ayrılıb
Bu gün, 05:16 |
|
|
|
| • Bakıda taxta bazarında güclü yanğın - FOTO, VİDEO
Bu gün, 05:01 |
|
|
|
| • Bu gün onların şəhadətə ucalmasından 5 il ötür - ANIM
Bu gün, 04:52 |
|
|
|
| • Gəlirlər azaldı, borclari 300 milyon artdı, “Azərenerji”nin vəziyyəti məlum oldu - HESABAT
Dünən, 19:01 |
|
|
|
| • “Prezidentliyə hazır olmadığımı düşünürdüm” – Putin
Dünən, 18:57 |
|
|
|
| • Paşinyanın əleyhdarları toparlana bilmir... - FOTOFAKT
Dünən, 18:52 |
|
|
|
| • Avropa İttifaqı ABŞ-nin gömrük rüsumlarına qarşı cavab tədbirləri hazırlayıb - KİV
Dünən, 18:50 |
|
|
|
| • Ədalətsiz sistem məktəbləri bölür: Maaş fərqi kollektivləri qarşı-qarşıya qoyub - AKTUAL
Dünən, 18:46 |
|
|
|
| • "Həyat çox qısadır və ləzzətlidir" - FOTO
Dünən, 18:39 |
|
|
|
| • Azərbaycanda ehsan verilməsi ləğv edilə bilər – Gözlənilən qərar verilir?
Dünən, 18:36 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı polis rəisi Rusiyada saxlanıldı - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 18:34 |
|
|
|
| • “Avrasiya hospital”... “New Med” klinikası... “Kuzə” restoranı: HƏBS OLUNACAQLAR? - Qanunvericiliyə görə...
Dünən, 18:32 |
|
|
|
| • Afinanın Konstantinopolis xəyalı: - Türkiyə hərəkətə keçməli...
Dünən, 08:08 |
|
|
|
| • Başını itirən Putin rejimi üçün SON AKKORDLAR - İNCƏLƏMƏ
Dünən, 08:01 |
|
|
|
| • Zaporojye AES-də pozulan beynəlxalq hüquq - MAQATE Kiyevi dinləmir
Dünən, 07:59 |
|
|
|
| • Bakı zəmanət tələb etdi, Paşinyan seçim qarşısında – Yeni tarix
Dünən, 07:55 |
|
|
|
| • Suriyalı liderin Bakı səfəri NİYƏ ÖNƏMLİDİR - AKTUAL
Dünən, 07:51 |
|
|
|
| • "Rusiya Jurnalistlər İttifaqı bizim üzərimizə gələ bilməz" - ETİRAZ
Dünən, 04:01 |
|
|
|
| • Suriya-Türkiyə sərhəd keçid məntəqələri fasiləsiz iş rejiminə keçir
Dünən, 03:58 |
|
|
|
| • "Baş daşını 40 çıxana qədər düzəltdirməsə, "bivec övlad" deyirlər" - FOTO
Dünən, 03:56 |
|
|
|
| • Paytaxt küçələri yenidən yuyuldu
12-07-2025, 12:00 |
|
|
|
| • "İsrail İrana qarşı cadu və cinlərdən də istifadə edib..." -TEHRAN MERİ
12-07-2025, 09:22 |
|
|
|
| • "Allaha şükür, müsəlmanıq, İslama qarşı bir sözümüz yoxdur" - Sabir Rüstəmxanlı
12-07-2025, 09:19 |
|
|
|
| • Birbaşa, ikitərəfli müzakirələrin aparılması nəticə verəcək - GÖZLƏNTİ
12-07-2025, 08:37 |
|
|
|
| • Böyük sülhə daha neçə zirvə qaldı? - GƏLİŞMƏ
12-07-2025, 08:34 |
|
|
|
| • İrəvan Bakı ilə “birləşir”: Paşinyan razılaşdı, dəhlizlə bağlı kontur cızıldı - NƏ BAŞ VERİR?
12-07-2025, 08:32 |
|
|
|
| • Çinin okeandakı fəaliyyəti: - ABŞ-la qarşıdurmaya hazırlıq...
12-07-2025, 08:30 |
|
|
|
| • Azərbaycan və Ermənistanın indi ortaq bir rəqibi var - Rusiya bölgəni tamamilə itirəcəkmi?
12-07-2025, 08:28 |
|
|
|
| • "Orta məktəb müəllimi öz ixtisası üzrə magistr dərəcəsinə də sahib olmalıdır" - ÇÜNKİ...
12-07-2025, 07:32 |
|
|
|
| • Dollarla bağlı təhlükə: vəziyyət dəyişir – Üç mühüm məqam
12-07-2025, 07:29 |
|
|
|
| • Putin Ukraynada nüvə silahından istifadə etməyi düşünür - “The Telegraph”
12-07-2025, 07:26 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizi uğrunda əsl savaş gedir... - BELƏ DAVAM EDƏRSƏ...
12-07-2025, 06:48 |
|
|
|
| • Qoşqar Təhməzlinin elə özü TƏHLÜKƏDİR - FAKT BUDUR!
12-07-2025, 06:45 |
|
|
|
| • Dövlət qurumu 8 milyona nələr alacaq? - SİYAHI, DETALLAR
12-07-2025, 06:41 |
|
|
|
| • Zəfər Qurbanov Heydər Əliyev fondunun qurduğunu BELƏ DAĞITDI - milyonlarla pul xərclənmişdi...
12-07-2025, 06:22 |
|
|
|
| • Bakıdan Moskvanı qorxuya salan həmləalındı – Buna görə ermənilər hədəfə
12-07-2025, 06:15 |
|
|
|
| • Rubio NATO ölkələrini Ukraynaya silah tədarükünə çağırıb - KİV
12-07-2025, 06:12 |
|
|
|
| • Qorxulu xəbərlər yayılır: Ekspertlər qiyməti 250 manatadək qaldırıb - Görünəni odur ki...
12-07-2025, 05:31 |
|
|
|
| • “Azərbaycan Beynəlxalq Bankı” adamı belə soyur - GİLEY
12-07-2025, 05:29 |
|
|
|
| • Bəlkə biz də rus malını BOYKOT EDƏK? - Elə gətirdikləri toyuq əti...
12-07-2025, 05:25 |
|
|
|
| • Daha bir həkim-dələduz PEYDA OLUB: Diş əkir, diş çəkir... - BU NƏDİ BELƏ?
12-07-2025, 05:22 |
|
|
|
| • Rus dilində tədris buna görə ləğv olunacaq - AÇIQLAMA
12-07-2025, 05:16 |
|
|
|
| • Düyməyə basıldı: Revanşistlər təxribata başladı - AKTUAL
12-07-2025, 05:14 |
|
|
|
| • Xaraba günə qalan Ağstafa... - VİDEOFAKT
12-07-2025, 05:11 |
|
|
|
| • "İmtahandan keçməyən müəllimin yerinə savadsızını gətirmək cəmiyyəti geriyə aparır" - Şahlar Əsgərovdan ETİRAZ
12-07-2025, 05:05 |
|
|
|
| • Sumqayıtda kürəkən öz qayınatasını öldürüb - TƏFƏRRÜAT
12-07-2025, 05:02 |
|
|
|
| • "Artıq 1 ildir sənədlər Nazirlər Kabinetinə göndərilmir...." - AXI NİYƏ?..
12-07-2025, 04:58 |
|
|
|
| • "Kimdir bu şirkətin rəhbəri?" - NARAZILIQ VAR...
12-07-2025, 04:55 |
|
|
|
| • Ermənistan əgər Azərbaycana yenidən ərazi iddiaları qaldırsa... - ŞƏRH
12-07-2025, 04:38 |
|
|
|
| • Rusiya Avropaya hücuma hazırlaşır: 2026-2027-ci illərdə... - GƏLİŞMƏ
12-07-2025, 04:35 |
|
|
|
|
