ÇÖRƏYİN QİYMƏTİNİ HANSI OLİQARX QALDIRIB?
Tarix: 12-10-2012, 11:57 | Çap et
 QİYMƏT ARTIMI SÜNİ ŞƏKİLDƏ BAŞ VERİB
Dünyada taxılın qiymət artımı avqustun sonundan Azərbaycan çörək-bulka məmulatı bazarına təsir etməyə başlayıb. İlk qiymət artımı simptomları avqustun sonunda qeydə alındı. O vaxt Bakıxanov qəsəbəsində 630 qramlıq çörəyin qiyməti 33% artaraq 30 əvəzinə 40 qəpik oldu.
Mətbuat işə qarışandan sonra qiymət əvvəlki vəziyyətə qaytarıldı, amma oktyabrın əvvəlindən çörəyin bahalanması barədə məlumatlar müxtəlif yerlərdən daxil olmağa başladı. Bu dəfə 15% artım qeydə alındı. İstehsalçılar eyni zamanda çörəyin qiymətini və çəkisini 33% və 15% qaldırdı. İndi 630 qramlıq çörək 760 qram, qiyməti isə 30 əvəzinə 40 qəpikdir.
İstehsalçıların özləri və nəzarət orqanları bu dəfə əminliklə dünyada taxılın bahalanması ilə bağlı qiymət artımının labüd olduğunu əsaslandırdılar.
Rusiyadan taxıl idxalçılarından alınan məlumata görə, 11 oktyabr üçün bir ton taxıl sərhəddə $380 FOB qiymətə alınıb. Taxıl Bakıya kimi tonu $15 tarifi ilə daşınır. Unüyütmə zamanı daha $30 alınır. Ümumilikdə tonunun qiyməti $425 (380+15+30) və ya 330 manat olan un 1308 kq çörək (1 kq taxıl – 850 qr un, 1 kq çörək 650 qr un, 140 kq çörək – 100 kq taxıl) istehsalına kifayət edir. Çörəkbişirmə zamanı istehsal xərcləri 1 kq üçün 7 qəpik və ya 1308 kq üçün 91 manatdır. 1 ton taxıldan istehsal edilən 1308 kq çörəyin bütün xərcləri 421 manatdır (330+91).
Nəzərə alınsa ki, orta hesabla 0,5 kq çörək 35 qəpik və ya 1 kq = 70 qəpikdir, demək, bir tonda istehsalçılar 494 manat (70 qəpik С… 1308 kq = 915 manat – 421 manat = 494 manat) qazanır.
Göründüyü kimi, qiymət artımının dünya bazarında buğdanın qiymət artımı ilə əlaqədar olması ilə bağlı spekulyasiyaların heç bir əsası yoxdur. Həmçinin aydın olur ki, çörək bazarına nəzarət edən şəxslər taxılın qiymətinin artımı ilə bağlı itkiləri istehlakçıların hesabına ödəmək istəyir və yüksək gəlirlərindən əsla vaz keçmək istəmirlər.
Taxıl məsələsinin iki başqa tərəfi – idxal həcmi və taxılın keyfiyyəti barədə də danışmaq lazımdır. 2011-ci ildə inhisarçılar 1,5 mln ton taxıl idxal edib. Statistikaya əsasən, Azərbaycanda çörək-bulka məmulatına tələbat adambaşına ildə 140 kq (100 kq taxıl) qiymətləndirilir. 9 mln əhalinin tələbatının ödənilməsi üçün 900 min ton taxıl tələb olunur. Amma sirr deyil ki, yüksək emiqrasiya ilə bağlı Azərbaycanın əhalisi azalıb. Xaricə emiqrasiya edənlərin sayı barədə 2,5-3,5 mln nəfər rəqəmi deyilir. Əgər ölkədə real olaraq 7 mln nəfər yaşayırsa, tələbat 700 min ton olmalıdır. Demək, ölkəyə 1,5 mln ton yox, 700 min ton taxıl gətirilməlidir. Ölkədə 2 mln ton taxıl istehsalı da nəzərə alınmalıdır, bunun bir hissəsindən ərzaq üçün, qР°lan böyük hissəsi (4-5-ci sinif buğda) mal-qara üçün yem kimi istifadə edilir.
Hələ 2007-ci ildə Rusiya analitiklərindən biri Turan ekspertinə demişdi ki, Azərbaycan tərəfinin üçüncü ölkələrə təkrar ixrac üçün artıq həcmdə taxıl almasından şübhələnir. Bu ölkələr İran, Türkiyə və s. ola bilər.
Gələk çörəyin keyfiyyətinə. Gətirilən taxılın çoxu daha ucuz yemlik buğdadır və Azərbaycanda çörək istehsalı üçün məhz ondan istifadə edilir. Belə şeyə görə SSRİ vaxtı adamı dərhal güllələyərdilər. Azərbaycanda yemlik buğdanın keyfiyyətini artırmaq üçün ona maya tipli müxtəlif əlavələr edilir. Onların əsas fiqurantı isə “Unofer” kimyəvi maddəsidir. Əvvəllər onu Türkiyədən gətirirdilər, indi ünvan Çindir.
Onun hesabına çörək və çörək-bulka məmulatı gördüyümüz formanı alır. Keyfiyyətsiz buğda və bu əlavələrin edilməsi Azərbaycanda mədə-bağırsaq və digər xəstəliklərin bir neçə dəfə artmasına gətirib çıxarıb.
Azərbaycanda taxıl təhlükəsizliyinə görə strateji Taxıl Fonduna nəzarət edən Fövqəladə Hallar Nazirliyi cavabdehdir. Fond 200 min ton taxıl saxlanmasını nəzərdə tutur, amma bu xətlə daha çox buğda gətirilir. Bu il rəsmi kvota 500 min ton təyin edilib. Bununla yanaşı iri tədarükçülər - В«Abşeron-taxılВ», В«KaratВ», В«FatoğluВ», В«NeonВ» və s. var. Onların praktik olaraq hamısının unüyütmə müəssisələri, çörək zavodları və əlbəttə, olmazın maliyyə iştahası var.
Azərbaycana əsas buğda tədarükçüsü olan Rusiyadan son məlumatlara görə, Moskvada yarım kiloluq keyfiyyətli çörəyin qiyməti 7 rubl və ya 18 qəpikdir.
Turan Analitik Xidməti
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Ermənistan, Hindistan və İran nəqliyyat əlaqələri üçün üçtərəfli dialoq aparacaq
Bu gün, 17:50 |
|
|
|
| • Son 10 ildə Sumqayıtda şəhər təsərrüfatı sahəsində görülən işlər sosial rifaha xidmət edir - FOTO
Bu gün, 16:33 |
|
|
|
| • SEPAH-ın Azərbaycana “Pakistan döyüşçüləri” böhtanı – Tehrandan ağlasığmaz iddialar
Bu gün, 16:29 |
|
|
|
| • Bakı və İrəvanda görüş etimad mühitini gücləndirə bilər - ONA GÖRƏ DƏ...
Bu gün, 16:27 |
|
|
|
| • Özümü qəti təqsirli saymıram – İlqar Mustafayev
Bu gün, 16:24 |
|
|
|
| • Türkiyənin xüsusi nümayəndəsi görüş üçün Ermənistana gedəcək
Bu gün, 16:21 |
|
|
|
| • Müharibəyə hazırlaşan Qərb - Rusiyanın elan olunmayan bloku
Bu gün, 16:19 |
|
|
|
| • “Paşinyan Allahın Bakı və Ankaraya hədiyyəsidir”
Bu gün, 16:01 |
|
|
|
| • Erməni cəmiyyəti sülhün vacib olduğunu qəbul edir -ŞƏRH
Bu gün, 16:00 |
|
|
|
| • Çarın qorxusu və: - 150 il yaşamaq istəyi
Bu gün, 15:55 |
|
|
|
| • Türkiyə ilə sərhədləri açmağa hazırıq - Rubinyan
Bu gün, 15:53 |
|
|
|
| • Avropada və Azərbaycanda minimum əməkhaqqı nə qədərdir? - SİYAHI
Bu gün, 15:50 |
|
|
|
| • Səfərovun məhkəməsi: - vəkilin vəsatəti təmin edildi
Bu gün, 15:48 |
|
|
|
| • Talıbovdan sonra Naxçıvanda kənd təsərrüfatı “çöküb”? - BU DA FAKT!
Bu gün, 15:41 |
|
|
|
| • Bu tikiş şirkətinin 1,5 milyon manat vergi borcu üzə çıxdı - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 15:35 |
|
|
|
| • Heydər Babayevin sərvəti əlindən alınır? – Gerçəklər üzə çıxdı…
Bu gün, 15:30 |
|
|
|
| • “Deyirlər guya ölürəm, danışa bilmirəm...” – Lalə Şövkət
Bu gün, 15:26 |
|
|
|
| • Narkotik asılılığı olan məşhur jurnalist müalicəyə başladı - VİDEO
Bu gün, 15:16 |
|
|
|
| • Santuş AFFA-dan təzminat tələb edir – ŞOK MƏBLƏĞ
Bu gün, 15:14 |
|
|
|
| • Fernandu Santuş Azərbaycana təşəkkür edib
Bu gün, 15:12 |
|
|
|
| • Ermənistanda siyasi partiyalar hansı resursla seçkiyə gedir? - AKTUAL
Bu gün, 15:04 |
|
|
|
| • Balaxanıda sənəd dələduzluğu: - Qonşu qonşunun 4000 manatını necə ələ keçirib?
Bu gün, 14:55 |
|
|
|
| • Qurban Qurbanov Azərbaycanın futbol üzrə yığmasının baş məşqçisi gətiriləcək? - AÇIQLAMA
Bu gün, 13:53 |
|
|
|
| • Pezeşkian ABŞ-yə səfər edəcək
Bu gün, 13:09 |
|
|
|
| • Ekologiyanı pulla çirkləndirənlər: ETSN-də rüşvət qalmaqalı - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 13:07 |
|
|
|
| • AFFA Santuşa 12 milyon təzminat verəcək? - Portuqaliyalı "Beşiktaş"dan da təzminat almışdı
Bu gün, 13:02 |
|
|
|
| • “İnqilab olmayacaq” - Kaxa Kaladze
Bu gün, 12:58 |
|
|
|
| • Cənubi Qafqazla bağlı prioritetimiz dəyişməyib - Rusiya xarici işlər naziri
Bu gün, 12:54 |
|
|
|
| • “JOY TOUR” və “JOY TRAVEL” şirkəti 20-dən çox şəxsi aldatmaqda ittiham olunur, təsisçi həbs edilib - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:52 |
|
|
|
| • Santuşun yerinə Pantuşu gətirəcəklər - Aqil Abbas
Bu gün, 12:47 |
|
|
|
| • Rus generalın qətlində şok isim: - Bakı ermənisi...
Bu gün, 12:45 |
|
|
|
| • Mülayim şərq küləyi əsəcək - belə deyirlər...
Bu gün, 12:39 |
|
|
|
| • “Azərbaycanda Rusiyanın agentləri və casus şəbəkələri var” - deputat
Bu gün, 12:35 |
|
|
|
| • Gürcüstan iqtisadiyyatına ən çox investisiya yatıran ölkələr – Azərbaycan 7-cidir
Bu gün, 12:29 |
|
|
|
| • “Planet Parni iz Baku”nun aktyoru oğluna toy etdi
Bu gün, 12:16 |
|
|
|
| • “OPEK”in yeni qərarı Azərbaycanın neft gəlirlərini azaldacaq? - AÇIQLAMA
Bu gün, 12:12 |
|
|
|
| • "Yalnız varlanmaqla məşğul olublar" - Keçmiş deputatdan İTTİHAM
Bu gün, 12:08 |
|
|
|
| • Əhəd Abıyev HARALARDADI...
Bu gün, 12:05 |
|
|
|
| • 201 saylı məktəb: SUYU KƏNARDAN BULANDIRAN VAR İMİŞ... - ŞOK SƏS YAZISI YAYILDI...
Bu gün, 12:00 |
|
|
|
| • Bu gün işdən çıxarılan direktora yeni vəzifə verildi - BU DƏFƏ...
Bu gün, 11:54 |
|
|
|
| • Bakıda geniş quruculuq-abadlıq işlərinə start verilib - FOTO
Bu gün, 11:42 |
|
|
|
| • "Belə absurd qərar olar?" - ETİRAZ
Bu gün, 11:40 |
|
|
|
| • Zaxarovanın Bakıdan istədiyi rusları Moskvada həbs gözləyir - FOTO
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
| • ABŞ səfirliyinin müşaviri AZAL təyyarəsinin qəzaya uğradığı yeri ziyarət edib - FOTO
Bu gün, 11:18 |
|
|
|
| • Paşinyan Azərbaycandan ABŞ-a şikayət edəcək?
Bu gün, 11:15 |
|
|
|
| • Ukraynanı üç hissəyə bölürlər - KİV
Bu gün, 11:13 |
|
|
|
| • Xalq artisti Sərdar Fərəcov reanimasiyaya yerləşdirilib, vəziyyəti ağırdır - AÇIQLAMA
Bu gün, 11:08 |
|
|
|
| • Rusiya FTX guya terror aktları planlaşdıran Azərbaycan vətəndaşının saxlanıldığını açıqlayıb - KREML BAŞINI TAM İTİRİB...
Bu gün, 11:06 |
|
|
|
| • “Putin istədiyini aldı” - Zelenski
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • ABŞ-ın "aslan qırığı" taktikası - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
|
