ÇÖRƏYİN QİYMƏTİNİ HANSI OLİQARX QALDIRIB?
Tarix: 12-10-2012, 11:57 | Çap et
 QİYMƏT ARTIMI SÜNİ ŞƏKİLDƏ BAŞ VERİB
Dünyada taxılın qiymət artımı avqustun sonundan Azərbaycan çörək-bulka məmulatı bazarına təsir etməyə başlayıb. İlk qiymət artımı simptomları avqustun sonunda qeydə alındı. O vaxt Bakıxanov qəsəbəsində 630 qramlıq çörəyin qiyməti 33% artaraq 30 əvəzinə 40 qəpik oldu.
Mətbuat işə qarışandan sonra qiymət əvvəlki vəziyyətə qaytarıldı, amma oktyabrın əvvəlindən çörəyin bahalanması barədə məlumatlar müxtəlif yerlərdən daxil olmağa başladı. Bu dəfə 15% artım qeydə alındı. İstehsalçılar eyni zamanda çörəyin qiymətini və çəkisini 33% və 15% qaldırdı. İndi 630 qramlıq çörək 760 qram, qiyməti isə 30 əvəzinə 40 qəpikdir.
İstehsalçıların özləri və nəzarət orqanları bu dəfə əminliklə dünyada taxılın bahalanması ilə bağlı qiymət artımının labüd olduğunu əsaslandırdılar.
Rusiyadan taxıl idxalçılarından alınan məlumata görə, 11 oktyabr üçün bir ton taxıl sərhəddə $380 FOB qiymətə alınıb. Taxıl Bakıya kimi tonu $15 tarifi ilə daşınır. Unüyütmə zamanı daha $30 alınır. Ümumilikdə tonunun qiyməti $425 (380+15+30) və ya 330 manat olan un 1308 kq çörək (1 kq taxıl – 850 qr un, 1 kq çörək 650 qr un, 140 kq çörək – 100 kq taxıl) istehsalına kifayət edir. Çörəkbişirmə zamanı istehsal xərcləri 1 kq üçün 7 qəpik və ya 1308 kq üçün 91 manatdır. 1 ton taxıldan istehsal edilən 1308 kq çörəyin bütün xərcləri 421 manatdır (330+91).
Nəzərə alınsa ki, orta hesabla 0,5 kq çörək 35 qəpik və ya 1 kq = 70 qəpikdir, demək, bir tonda istehsalçılar 494 manat (70 qəpik х 1308 kq = 915 manat – 421 manat = 494 manat) qazanır.
Göründüyü kimi, qiymət artımının dünya bazarında buğdanın qiymət artımı ilə əlaqədar olması ilə bağlı spekulyasiyaların heç bir əsası yoxdur. Həmçinin aydın olur ki, çörək bazarına nəzarət edən şəxslər taxılın qiymətinin artımı ilə bağlı itkiləri istehlakçıların hesabına ödəmək istəyir və yüksək gəlirlərindən əsla vaz keçmək istəmirlər.
Taxıl məsələsinin iki başqa tərəfi – idxal həcmi və taxılın keyfiyyəti barədə də danışmaq lazımdır. 2011-ci ildə inhisarçılar 1,5 mln ton taxıl idxal edib. Statistikaya əsasən, Azərbaycanda çörək-bulka məmulatına tələbat adambaşına ildə 140 kq (100 kq taxıl) qiymətləndirilir. 9 mln əhalinin tələbatının ödənilməsi üçün 900 min ton taxıl tələb olunur. Amma sirr deyil ki, yüksək emiqrasiya ilə bağlı Azərbaycanın əhalisi azalıb. Xaricə emiqrasiya edənlərin sayı barədə 2,5-3,5 mln nəfər rəqəmi deyilir. Əgər ölkədə real olaraq 7 mln nəfər yaşayırsa, tələbat 700 min ton olmalıdır. Demək, ölkəyə 1,5 mln ton yox, 700 min ton taxıl gətirilməlidir. Ölkədə 2 mln ton taxıl istehsalı da nəzərə alınmalıdır, bunun bir hissəsindən ərzaq üçün, qаlan böyük hissəsi (4-5-ci sinif buğda) mal-qara üçün yem kimi istifadə edilir.
Hələ 2007-ci ildə Rusiya analitiklərindən biri Turan ekspertinə demişdi ki, Azərbaycan tərəfinin üçüncü ölkələrə təkrar ixrac üçün artıq həcmdə taxıl almasından şübhələnir. Bu ölkələr İran, Türkiyə və s. ola bilər.
Gələk çörəyin keyfiyyətinə. Gətirilən taxılın çoxu daha ucuz yemlik buğdadır və Azərbaycanda çörək istehsalı üçün məhz ondan istifadə edilir. Belə şeyə görə SSRİ vaxtı adamı dərhal güllələyərdilər. Azərbaycanda yemlik buğdanın keyfiyyətini artırmaq üçün ona maya tipli müxtəlif əlavələr edilir. Onların əsas fiqurantı isə “Unofer” kimyəvi maddəsidir. Əvvəllər onu Türkiyədən gətirirdilər, indi ünvan Çindir.
Onun hesabına çörək və çörək-bulka məmulatı gördüyümüz formanı alır. Keyfiyyətsiz buğda və bu əlavələrin edilməsi Azərbaycanda mədə-bağırsaq və digər xəstəliklərin bir neçə dəfə artmasına gətirib çıxarıb.
Azərbaycanda taxıl təhlükəsizliyinə görə strateji Taxıl Fonduna nəzarət edən Fövqəladə Hallar Nazirliyi cavabdehdir. Fond 200 min ton taxıl saxlanmasını nəzərdə tutur, amma bu xətlə daha çox buğda gətirilir. Bu il rəsmi kvota 500 min ton təyin edilib. Bununla yanaşı iri tədarükçülər - «Abşeron-taxıl», «Karat», «Fatoğlu», «Neon» və s. var. Onların praktik olaraq hamısının unüyütmə müəssisələri, çörək zavodları və əlbəttə, olmazın maliyyə iştahası var.
Azərbaycana əsas buğda tədarükçüsü olan Rusiyadan son məlumatlara görə, Moskvada yarım kiloluq keyfiyyətli çörəyin qiyməti 7 rubl və ya 18 qəpikdir.
Turan Analitik Xidməti
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Ankaranın yeni “kürd açılımı”: Bərzani olmasa... - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 01:00 |
|
|
|
| • Moldovada prezident seçkilərində Sandu öndədir, vətəndaşların yarıdan çoxu Aİ-yə üzvlüyün əleyhinədir
Bu gün, 00:54 |
|
|
|
| • Məktəblərlə valideynlərin əlaqəsi minimuma enib... - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 00:23 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizi NİYƏ ÜSTÜNDÜR? - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 00:14 |
|
|
|
| • Lidersiz qalan HƏMAS və ya “sonun başlanğıcı” - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 00:10 |
|
|
|
| • Rəhim Rəhimlinin mahnıları tapıldı - AÇIQLAMA
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • COP29 sadəcə ekoloji deyil, həm də sülh missiyasına xidmət edir - deputat
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Hər kəs ABŞ seçkilərinin nəticələrinə kökləndiyi üçün... ciddi qərarlar qəbul edilmir
Dünən, 18:00 |
|
|
|
| • Paşinyanın sərhədlə bağlı qərarı: YENİ OYUN - NƏ ETMƏLİ?
Dünən, 17:57 |
|
|
|
| • Yeni Kaledoniya Azərbaycanın köməyini qəbul etmir - Parisin basqısı altında...
Dünən, 17:54 |
|
|
|
| • İranın sərhəd narahatlığı şübhəlidir - GƏLİŞMƏ
Dünən, 17:34 |
|
|
|
| • Dövlət Komitəsinin binası satışa çıxarılır - QİYMƏT
Dünən, 17:29 |
|
|
|
| • İran Azərbaycanla sərhədə divar çəkir? – Generalın cavabı
Dünən, 16:35 |
|
|
|
| • Gözdən əlilin DƏRDİNİ GÖRƏN YOXDUR... - NARAZILIQ VAR...
Dünən, 16:29 |
|
|
|
| • "Görün, kimlərlə oturub, durmuşam" - VİDEO
Dünən, 16:21 |
|
|
|
| • “Ukraynanın Kurskda ümumi itkiləri 25 min nəfərdən çoxdur” – Rusiya MN
Dünən, 16:07 |
|
|
|
| • Bəzi Qərb dövlətləri suveren hüquqlarımızı kobudcasına pozur - Gürcü deputat
Dünən, 16:02 |
|
|
|
| • ŞOK MAXİNASİYA! “İDF” tikinti şirkəti MMC, MTK-ya necə çevrildi? - Masazırdakı “Yeni Bakı” yaşayış kompleksində bir qəbz, bir müqavilə, 4 sənəd
Dünən, 15:57 |
|
|
|
| • Naxçıvan əhalisi təhlükədədir? - Dəhşətli faktın üstü açıldı
Dünən, 15:50 |
|
|
|
| • Rusiyadan Türkiyəyə zərbə: Lavrov Ankaranı bu siyahıya salmadı - İLGİNC
Dünən, 15:45 |
|
|
|
| • Niyə ətrafımızdakı hadisələr risklər vəd edir? - AKTUAL
Dünən, 15:42 |
|
|
|
| • Zəngilanı Naxçıvan və Türkiyə ilə birləşdirmək Azərbaycanın növbəti nailiyyəti olacaqdır - MƏQALƏ
Dünən, 15:38 |
|
|
|
| • "Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili" çərçivəsində Bərdə-Ağdam magistral avtomobil yolunun Poladlı kəndi ərazisində ağacəkmə aksiyası keçirilib
Dünən, 15:32 |
|
|
|
| • “43 istiqlalçı deputat” deyə vay-şüvən qoparan bir qrup saxtakarın diqqətinə çatdırmaq istəyirəm ki..." - Partiya sədri
Dünən, 14:40 |
|
|
|
| • “Simonyanın 2018-ci ildə Ağdamda çəkdirdiyi bu foto…” – Ambaryan darmadağın etdi
Dünən, 14:35 |
|
|
|
| • "O evdən heç nə qalmayıb... Dağıdılıb, təkcə hamamımız yerindədir"
Dünən, 14:32 |
|
|
|
| • "Millət vəkilləri gərək son dərəcədə məsuliyyətli ola və... ...dərindən bilmədiyi məsələ ilə bağlı danışmağı özünə rəva bilməyə"
Dünən, 14:29 |
|
|
|
| • Paşinyan bu dəfə arvadının işgüzarlığını NÜMAYİŞ ETDİRDİ - VİDEO
Dünən, 12:09 |
|
|
|
| • Türkiyə Ermənistanın ümidinə çevrilir - SENSASİON GƏLİŞMƏLƏR
Dünən, 12:06 |
|
|
|
| • Taxtdan düşənlər və taxta dırmaşdırılanlar
Dünən, 11:18 |
|
|
|
| • "Kasko sığorta baha olduğu üçün maraq yoxdur" - Ekspert deyir ki...
Dünən, 10:00 |
|
|
|
| • Büdcədən vəsait ayrılıb - MAAŞ VƏ PENSİYALARLA BAĞLI MÜJDƏ
Dünən, 09:58 |
|
|
|
| • Makron Azərbaycanla bağlı etiraf etməlidir... - GƏLİŞMƏ
Dünən, 09:50 |
|
|
|
| • Paşinyan Qərbə bağlı siyasi kursunu niyə dəyişdi? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Dünən, 09:25 |
|
|
|
| • Azərbaycan BMT qətnamələri əsasında hərəkət etdi, biz isə... - Simonyandan ETİRAF
Dünən, 09:21 |
|
|
|
| • "İndiki ağlım olsaydı, Xatirə pulsuz mahnı verməzdim..."
Dünən, 09:18 |
|
|
|
| • Salyanda 51 yaşlı kişi döyülərək öldürülüb - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 09:15 |
|
|
|
| • Hicran Hüseynovanın ARD-ARDA İFŞASI... - İNDİ SUSACAQMI?
Dünən, 09:12 |
|
|
|
| • İraqdakı səfirliyimiz haqda qorxunc məlumatlar: Bakıya kimlər göndərilib? - İLGİNC FAKTLAR
Dünən, 09:01 |
|
|
|
| • Əmrullayevin şübhəli tender siyasəti... - BU NƏDİ BELƏ?
Dünən, 08:50 |
|
|
|
| • Ermənilər Qarabağa bu halda KÖÇƏ BİLƏRLƏR... - ŞƏRT AÇIQLANDI...
Dünən, 08:44 |
|
|
|
| • Paşinyan tələyə düşdü: Putin istəyinə çatdı - BUNDAN SONRA...
Dünən, 08:36 |
|
|
|
| • İctimai nəqliyyatda itirilən mədəniyyət... - NƏ ETMƏLİ?
Dünən, 08:33 |
|
|
|
| • Türkiyə Ermənistan yaxınlaşması: Azərbaycana nə vəd verir? - Görünəni odur ki...
Dünən, 08:26 |
|
|
|
| • "Bir dəfə toyda əlimi qarnıma vurdum ki, daş kimidir..."
Dünən, 08:19 |
|
|
|
| • Ziya Məmmədov Tağı Əhmədovla bağlı hansı sirri açdı? - "Mən də haqqımı halal edirəm"
Dünən, 08:16 |
|
|
|
| • Putin Bakıya gəlməkdən imtina etdi: Doğru qərardır! - GƏLİŞMƏ
Dünən, 08:12 |
|
|
|
| • Son 10 ildə azərbaycanlılar Türkiyədən 10 min 370 mənzil alıblar - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 01:25 |
|
|
|
| • “Bu format bölgədə dayanıqlı sülh üçün vacibdir” - deputat
Dünən, 01:22 |
|
|
|
| • HƏMAS liderinin ölümü Qəzzadakı müharibəyə necə təsir edəcək? - ARAŞDIRMA
Dünən, 01:20 |
|
|
|
|
