Rizvetka, Qartuşka Füre, Piletka…. — Rüsvayçılıq
Tarix: 25-07-2024, 09:34 | Çap et
Tezliklə avqustun biri gəlir. Bu tarix Azərbaycanda Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü kimi qeyd olunur. Azərbaycan dili uzun inkişaf yolu keçmiş ən qədim dillərdən biridir. “Kitabi Dədə Qorqud” dastanlarının dilini ədəbi dilimizin şifahi forması kimi qəbul etsək, hazırda Azərbaycan xalqına ünsiyyət vasitəsi kimi xidmət edən dilin yaşı 1300 ildən artıqdır. Azərbaycan yazılı ədəbi dilinin tarixi isə hazırda mövcud olan materiallara görə XIII əsrdən başlayır.
Dil hər bir xalqın böyük sərvəti və əvəzsiz sərvətidir. Hər bir xalqın özünəməxsus dili var ki, bu da onun zəngin tarixinin, özünəməxsus mədəniyyətinin əksidir. Məhz onun vasitəsilə milli özünüdərk və təfəkkür, nəsillərin mənəvi əlaqəsi müəyyənləşir. O, təkcə ünsiyyət vasitəsi deyil, həm də xalqın mədəniyyəti, adət-ənənələri, həyat tərzi, tarixidir. Pifaqorun dediyi kimi, hər hansı bir xalqın adət-ənənələrini öyrənmək üçün əvvəlcə onun dilini öyrənməyə çalışın. Müxtəlif xalqların dillərinə hörmət isə öz növbəsində qarşılıqlı anlaşma və dialoq imkanı yaradır.
Hazırda dünyada yeddi mindən çox dil var, lakin onlardan yalnız 200-ə yaxını dövlət və ya rəsmi statusa malikdir. Beləliklə, dil hər bir xalqın ilk növbədə ruhu, ürəyi, iftixarıdır, müstəqillik əlamətidir, vətənin firavan gələcəyidir. Dil olmadan heç bir xalq tamhüquqlu millət ola bilməz. Bu səbəbdən də ana dilinə hörmət və qayğı göstərmək lazımdır və bu, istisnasız olaraq bütün azərbaycanlıların şərəfli borcudur. Dövlət dilinə hörmət, ilk növbədə, insanın vətəndaşı olduğu dövlətə hörmət, xalqa, vətənə məhəbbət və məhəbbətin göstəricisidir.
Amma praktikada dövlət dilinə hörmətlə bağlı vəziyyət acınacaqlıdır. Ölkənin təhsil sisteminin keyfiyyəti də bu aspektə təsir edir. Hər yerdə açıq-aşkar savadsızlıq, dövlət dilinə hörmətsizlik müşahidə olunur. Bunun üçün sadəcə olaraq küçələrdə asılmış lövhələrə, elanlara diqqət yetirmək lazımdır. Azərbaycan xalqının mənəvi sərvətinin və milli müstəqilliyinin əsas rəmzlərindən biri ticarət və xidmət obyektlərində, küçə reklamlarında hörmətsizliyə məruz qalır. Bakı küçələrində sözün əsl mənasında hər addımda Azərbaycan dilində yazılmış müxtəlif işarələrdə leksik, orfoqrafiya, qrammatik və durğu işarələri xətalarına rast gəlmək olar. Tədim etdiyimiz şəkil özü hər şeyi deyir.
Jurnalistika kimi ziyalı peşəsindən də yuxarıda qeyd etdiklərimiz təəssüf ki, yan keçə bilməz. Avtobus dayanacaqlarında yazılan biabırçılığa, kafelərin qapısına, avtobusun salonuna asılan rüsvayçılıqlara bunu zehni əməyi olan insanlar etmədiyini başa düşərək baxa bilirsənsə, xəbər saytlarında dərc olunan materiallar cəmiyyətdə savadlılıq barədə insanı bütövlükdə düşünməyə vadar edir.
Bu sosial problemdən uzun müddət danışmaq, təhsil sistemini, yerli telekanalları günahlandırmaq olar, amma dövlət dilinə hörmət etmək hər birimizin borcudur. Ən əsası odur ki, belə münasibət gənc nəslə ötürülür ki, bu da xalqın öz dövləti ilə eyniləşdirilməsi mexanizminin zəifləməsi ilə nəticələnir. Azərbaycan vətəndaşları kiçik yaşlarından öz ana dilinə, müvafiq olaraq tarixə, mədəniyyətə, adət-ənənələrə məhəbbət və ehtiram aşılamalı, dövlət dilinə hər addımda açıq-aşkar hörmətsizlik gördükləri təqdirdə necə davranacaqlarını xatırlamalıdırlar.
Bu tendensiya nəzərə alınaraq və dövlət dilinin qorunması məqsədilə 2020-ci ilin iyun ayında dövlət dilinin normalarına görə “Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında” qanun qəbul edilib. Ölkədə Dövlət Dil Komissiyasının nəzdində Monitorinq Mərkəzi də fəaliyyət göstərir. Dövlət başçısı İlham Əliyev də bu problemə toxunaraq, Mədəniyyət Nazirliyinə Azərbaycan dilinin saflığının qorunması ilə bağlı tədbirlər görməyi tapşırıb.
Sosial şəbəkələrdə açıq-aydın savadsızlığın çoxlu nümunələrinə rast gəlmək olar, amma qınamaq, gülmək əvəzinə Azərbaycan dilini qorumaq bizim ümumi işimiz olduğunu öz hərəkətlərimizlə nümayiş etdirməliyik. Ana dilinə məhəbbət, ehtiram aşılanmadan, onun qüdrətini dərk etmədən vətənpərvər nəsillər yetişə bilməz.
Müəllif: Asif Aydınlı - AYNA.az
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Rusiya Ukraynaya hava zərbələrini niyə intensivləşdirib? - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 17:32 |
|
|
|
| • “Autsorsinq” Zəngəzur dəhlizinə nə vəd edir? - 12 BƏND
Bu gün, 17:27 |
|
|
|
| • Həyasızlığın pik həddi və ya Moskalkovanın absurd ittihamları
Bu gün, 17:25 |
|
|
|
| • Məhkəmə dövlətə 3 milyondan çox borcu olan iki şirkət rəhbərinə niyə şərti cəza verdi? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 17:19 |
|
|
|
| • Bu universitetin prorektoru vəzifəsindən azad olundu - FOTO
Bu gün, 17:15 |
|
|
|
| • "Balaəli özünə pullu sponsor axtarır" - Yaşar Qafanlı
Bu gün, 17:12 |
|
|
|
| • Ruslar etiraf etdilər: - Dərman almağa pul tapa bilmirik
Bu gün, 17:08 |
|
|
|
| • "Mənim pulum 1 il orada qaldı, axırda 4 manat 20 qəpik pul verdilər..." - ÖZBAŞINALIQ...
Bu gün, 17:00 |
|
|
|
| • “Sinəsini açana Xalq artisti adı verirlər” – Tanınmış sənətkardan qalmaqallı açıqlama
Bu gün, 16:50 |
|
|
|
| • SİYASƏT VƏ BİZNES ARASINDA "KÖLGƏ" FİQUR... - Və ya güclü, amma "səssiz" OLİQARX
Bu gün, 16:46 |
|
|
|
| • “Atam öz əcəli ilə ölməyib, intihar edib” - Məktub üzə çıxdı
Bu gün, 16:42 |
|
|
|
| • Masallıda 24 yaşlı oğlan xalası qızı ilə münasibətdə oldu: anası və atasına isə... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 16:36 |
|
|
|
| • Yusif İmanovdan qalmaqallı açıqlama: - "Mənə qarşı ayrıseçkilik edildi"
Bu gün, 16:33 |
|
|
|
| • Süleyman Mikayılov səyyar görüş keçirdi
Bu gün, 16:25 |
|
|
|
| • “Şərurlu İsfəndiyar” 5 milyonluq işlə maraqlanmır - “Vallah, mənə heç nə deməyiblər”
Bu gün, 16:18 |
|
|
|
| • İrəvan Zəngəzur dəhlizinə ABŞ-nin nəzarətini istisna etmir - VİDEO
Bu gün, 16:16 |
|
|
|
| • Çörəyin qiyməti ucuzlaşır? – AÇIQLAMA
Bu gün, 16:12 |
|
|
|
| • Bəzi apteklərdəki əczaçılarla market satıcılarıın bilik səviyyəsində fərq yoxdur -Pediatrdan sərt tənqid
Bu gün, 16:09 |
|
|
|
| • Lukaşenkoya etdiklərimiz HARAMI OLSUN... - HƏR HALDA...
Bu gün, 16:03 |
|
|
|
| • Ağdam Sənaye Parkında yeni şirkət - Dəmir qapı istehsal edəcək
Bu gün, 16:01 |
|
|
|
| • AMB “Xalq Sığorta” və “Azərbaycan Sənaye Sığorta”ya məcburi sərəncam verib
Bu gün, 15:50 |
|
|
|
| • Məsud Pezeşkiana hücumlar - İran hakimiyyətinin köhnə prinsipləri
Bu gün, 15:41 |
|
|
|
| • 15 mini icra başçısının sürücüsünə vermək adı ilə aldı - Sahibkarın başına iş gəldi
Bu gün, 15:36 |
|
|
|
| • Xalq artistinə qarşı külli miqdarda DƏLƏDUZLUQ: - evini satmağa məcbur oldu
Bu gün, 15:35 |
|
|
|
| • "DEDİ Kİ, OĞLUN MƏNİM ÜÇÜN QAZİ OLMAYIB..." - Astara sakini oğluna əlillik dərəcəsi verilməməsindən şikayətçidir
Bu gün, 15:19 |
|
|
|
| • Qadın verdiyi 20 min borcu istədi, şantaj edildi - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 15:16 |
|
|
|
| • Putinin danışan dilindən sərt açıqlamalar
Bu gün, 15:14 |
|
|
|
| • “JOBS” MMC dələduzluqda İTTİHAM OLUNUR - VİDEO
Bu gün, 15:10 |
|
|
|
| • ŞƏHİD BACISININ TORPAĞI ZƏBT EDİLİB - Qusar sakini Pirverdiyevin qohumlarını ittiham edir
Bu gün, 15:07 |
|
|
|
| • Vasitəçilər olmadan belə bir görüşün baş tutması böyük əhəmiyyətə malikdir - Sərdar Cəlaloğlu
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • Qalmaqallı imtahanda qalmaqallı SON
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • Milyardlarla vəsait Azərbaycandan xaricə belə çıxarılır – Ruslar və yəhudilər…
Bu gün, 13:58 |
|
|
|
| • “Veysəloğlu”nun elan etdiyi “Qida Təhlükəsizliyi Ayı”na yekun vuruldu - FOTO
Bu gün, 13:50 |
|
|
|
| • Azərbaycanlı biznesmenlərdən rüşvət alan polis rəisləri kimdir? - ŞOK TƏFƏRRÜATLAR
Bu gün, 13:42 |
|
|
|
| • Bakı və İrəvan sülh sazişini mümkün qədər tez imzalamalıdır - Aİ
Bu gün, 13:39 |
|
|
|
| • “Uşaqlarım da ondan qorxurdu”: İllərdir ərindən şiddət görən qadın ölümdən xilas oldu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:23 |
|
|
|
| • Daşnaklar Paşinyan üçün təhlükəyə çevrilib - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 13:03 |
|
|
|
| • Tramp düyməyə basdı: Üç ölkə Moskva və Tehrana görə hədəfdə – İrəvandan sürpriz rol
Bu gün, 13:01 |
|
|
|
| • 3 ölkə B-52 və qırıcıların iştirakı ilə təlim keçirdi
Bu gün, 12:57 |
|
|
|
| • Azərbaycanda orta aylıq əməkhaqqı 1095 manatdır – Rəsmi
Bu gün, 12:55 |
|
|
|
| • Məktəblərin yüksəksürətli internetlə təmin olunmasına 2,4 milyon - SƏRF OLUNACAQ
Bu gün, 12:52 |
|
|
|
| • 85 yaşlı direktor aylardır ki, işı çıxmır - İLGİNC
Bu gün, 12:42 |
|
|
|
| • "Oğullarım əcnəbi xanımla ailə qurublar"
Bu gün, 12:32 |
|
|
|
| • "Danone" ləğv olunur
Bu gün, 12:29 |
|
|
|
| • "Rusiya Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesindən kənarda qalıb, amma..." - Ərəstun Oruclu ŞƏRH EDİR
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
| • Türkiyə təkcə özünün yox... regionun da ŞƏKLİNİ DƏYİŞİR... - İNCƏLƏMƏ
Bu gün, 12:20 |
|
|
|
| • Havanın yağmursuz olacağı gözlənilir - belə deyirlər...
Bu gün, 12:14 |
|
|
|
| • ABSURD DALINCA ABSURD: nəqliyyatçıya maliyyə işləri həvalə olunur... - "Azəriqaz" şefi "GÜL VURUR"...
Bu gün, 12:08 |
|
|
|
| • “Qulp”un Aşıq Yediyarının səhhətində ciddi problem yaranıb
Bu gün, 12:01 |
|
|
|
| • Mehdiabadı KİM XARABA QOYUR? - BU NƏDİ BELƏ?
Bu gün, 11:58 |
|
|
|
|
