ABŞ Azərbaycanla bağlı filmi niyə hər yerdən sildi?
Tarix: 20-07-2024, 08:47 | Çap et
“I əməliyyatı və Şurikin başqa macəraları" filminin məşhurlaşdığını görən ssenari müəllifləri Yakov Kostyukovski və Moris Slobodskoy 15 iyun 1965-ci ildə “Mosfilm” kinostudiyasına məktub yazırlar ki, biz filmin davamını çəkmək istəyirik. Yeni filmin ssenarisi “Şurik dağlarda” adlanırdı və 2 hissədən ibarət idi. Birinci hissə “Qafqaz əsiri”, ikinci hissə isə “Qar adam və başqaları” idi. Sonradan filmin adı “Qafqaz əsiri və ya Şurikin yeni macəraları” seçilir.
Film Sovetlər Birliyində o qədər populyarlıq qazanır ki, rejissor və ssenari müəlliflərindən biri olan Leonid Qayday və digər ssenari müəllifləri Yakov Kostyukovski və Moris Slobodskoy hər yerdə alqışla qarşılanır. Ölkə informasiya torunun içərisində olduğu üçün heç kim şübhələnmir ki, bu filmin ssenarisi, obrazları, rejissor işi plagiat və oğurluqdur.
Filmin orijinalı 1930-cu ildə “Oskar” kino mükafatına layiq görülən “Fırıldaqçının mahnısı” (The Rogue Song) idi. Rejissor Lionel Barrimor tərəfindən çəkilmiş Amerika romantik musiqili filmini olduğu kimi oğurlayan rejissor və ssenaristlər fakt üzə çıxandan sonra heç üzr də istəmədilər.
Qeyd edim ki, rejissorun qısametrajlı “Köpək Barbos və qeyri-adi qaçış” filmi də amerikanların səssiz “Şanlı it” (The Lucky Dog) filminin süjeti üzərində qurulub.
Amerikada çəkilən filmin tamamı yoxdur. O, çox tez alışan nitroselüloz olan 35 mm-lik plyonkaya çəkilib. Lakin bu filmin surətlərinin niyə yox olması sualına cavab vermir. Niyə birdən-birə Amerika qərar verdi ki, film tamamilə yox edilsin?
Yalnız 1981-ci ildə Kembricdə filmin son versiyasına daxil edilməyən kəsilmiş fraqment aşkar edildi. 90-cı illərdə Mendə daha bir neçə səhnə aşkar edildi. Filmin üç dəqiqəlik treyleri də bərpa olunub.
Lavrensi Tibbett, Katerina Dal Oven, Nensi Oneill, Ullriç Haupt və digərlərinin rol aldığı film 1910-cü il Çar Rusiyası dövründə Qafqazda baş verən hadisəni göstərir. Ssenari müəllifləri Robert Bodanzki, Con Kolton olan filmin süjeti belə idi:
“Rusiya, 1910. Quldur Yeqor kiçik dağ otelində Vera ilə tanış olur. Onlar bir-birinə aşiq olurlar, lakin tezliklə Yeqor onun qardaşı Sergeyi öldürür. Qız da Yeqoru hakimiyyətə təhvil verə bilir və o, amansızcasına şallaqlanır. Nəhayət, onlar hələ də bir-birini sevdiklərini başa düşürlər”.
“Adi bir məhəbbət hekayəsi olan film niyə birdən-birə silinsin və bütün lentləri məhv edilsin” sualı uzun zamandır verilir və buna hərə bir izah verir. Lakin əsl səbəb başqa idi.
Sovetlərin çəkdiyi film Şimali Qafqazda baş verir, amerikanların çəkdiyi film isə Azərbaycanda. Fikir verin obrazların adlarına: Osman, Əli bəy, Mirzə, Həsən və digərləri.
Film Azərbaycan adət-ənələrini tam göstərir. Baş rolun ifaçılarının geyimləri də azərbaycanlılara məxsus geyim idi. Filmdə baş verən dialoqlar və bəzi səhnələr bizim xalqa məxsus obrazlara aid idi.
Bir haşiyə çıxım ki, Sovetlərin çəkdiyi filmdə yoldaş Saxov roluna Faiq Mustafayev namizəd olur. SSRİ xalq artisti olub, azərbaycanlıdır. Opera və Balet Teatrının bariton səsli solisti kimi Azərbaycanda əksər operalarda əsas ariyaların ifaçısı olub. Lakin Moskva rejissora azərbaycanlı obrazını filmdə verməyi qadağan edir, həm də ssenaristlər azərbaycanlı obrazına yer versəydilər, filmin oğurluğu üzə çıxardı. Ona görə də Vladimir Etuş seçilir.
Amerika 1915-ci il Osmanlı Türkiyəsində baş verən hadisələrdən sonra türklər və müsəlmanlara aid obrazların müsbət formada təqdim edilməsinə qadağa qoyur. Onlar düşünürlər ki, əllərinə osmanlılardan qisas almaq, türkləri mənfi və qəddar obrazda təqdim etmək üçün şans düşüb. Bu film isə türklərin müsbət və qonaqpərvər, şən və zərərsiz olduğunu göstərdiyi üçün qərar verilir ki, onun bütün lentləri yandırılsın və yox edilsin.
Buna görə də biz bu filmin orjinalına tam baxa bilmək imkanlarından mərhum olmuşuq.
Zaur Əliyev
axar.az
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Bakı Şəhər Yaşıllaşdırma Təsərrüfatı Birliyi HARA BAXIR? - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 16:51 |
|
|
|
| • Amerika Birləşmiş Ştatlarındakı seçkilər niyə çərşənbə axşamı keçirilir? - Adət-ənənə, seçici fəallığı hesabı...
Bu gün, 16:40 |
|
|
|
| • Nazir onu müşavir vəzifəsindən azad etdi - Səftər Rəhimli hara vəzifəyə gedir?
Bu gün, 16:36 |
|
|
|
| • "Hər an uçmaq təhlükəsi var..." - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 16:21 |
|
|
|
| • Gözdən əlil olan şikayətçi illədir ev növbəsindədir, amma... - “Mənə deyirlər ki, 1 otaqlı ev yoxdur”
Bu gün, 16:01 |
|
|
|
| • İrandan Trampın prezident seçilməsinə REAKSİYA
Bu gün, 15:58 |
|
|
|
| • Tanınmış aparıcının SEVGİ MEYARI: - “Kişidə baxış, gözlər, bir də…”
Bu gün, 15:53 |
|
|
|
| • “Bank VTB Azərbaycan”ın rəhbərliyinə təyinat olub - FOTO
Bu gün, 15:48 |
|
|
|
| • Gəncə alüminium zavodunda nə baş verir? – İŞÇİLƏR BƏZİ RƏHBƏR ŞƏXSLƏRDƏN NARAZILIQ EDİR...
Bu gün, 15:44 |
|
|
|
| • “Azərbaycanda yeni qiymətləndirmə standartları hazırlanacaq” - Vüqar Oruc
Bu gün, 15:38 |
|
|
|
| • Bu il banklar 6,2 milyard dollar valyuta alıblar - SİYAHI
Bu gün, 15:36 |
|
|
|
| • Sülh planı müzakirəyə çıxarılır - “The Wall Street Journal”
Bu gün, 15:33 |
|
|
|
| • Avropa “qəflət yuxusu”ndan ayıla biləcək? - Bakunetwork
Bu gün, 15:30 |
|
|
|
| • “Nar”ın sərfəli “TouristSIM” tarifləri ilə Azərbaycanı kəşf et!
Bu gün, 15:25 |
|
|
|
| • Şarl Mişel COP29-da iştirak edəcək - AÇIQLAMA
Bu gün, 15:20 |
|
|
|
| • Tramp Əliyev və Ərdoğana görə bunu etməyəcək - Ermənilərə xəbərdarlıq
Bu gün, 15:00 |
|
|
|
| • “İrşad” müştəriyə satdığı qüsurlu malı dəyişdirmədiyi üçün cərimələndi
Bu gün, 14:55 |
|
|
|
| • İran Zəngəzur dəhlizinə qarşı: - Ermənidən çox erməniçilik edir
Bu gün, 14:52 |
|
|
|
| • Trampın qələbəsi Azərbaycana nə vəd edir? - AKTUAL
Bu gün, 14:10 |
|
|
|
| • Azərbaycan-Ermənistan sülh danışıqları üçün hansı platforma daha səmərəlidir?
Bu gün, 14:02 |
|
|
|
| • Sülh müqaviləsinin bütün bəndləri razılaşdırılıb - Bir məsələ qalır
Bu gün, 14:00 |
|
|
|
| • İrəvan COP29-da iştirakı ilə bağlı hələ də qərar verməyib - KİV
Bu gün, 13:37 |
|
|
|
| • Sabahdan Azərbaycanda altıgünlük bayram tətili başlayır - DİQQƏT
Bu gün, 13:34 |
|
|
|
| • “Oleq Bakinski” haqda - Yeni qərar
Bu gün, 13:12 |
|
|
|
| • “Toylarda geyinənlərə yox, soyunanlara çox pul verilir”
Bu gün, 13:09 |
|
|
|
| • Botanika İnstitutunda 8 Noyabr - Zəfər Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilib - FOTO
Bu gün, 13:00 |
|
|
|
| • ABŞ Ədliyyə Nazirliyi Trampa qarşı cinayət işlərinə son qoymaq istəyir – NBC
Bu gün, 12:57 |
|
|
|
| • Ukrayna Azərbaycan və Türkmənistan qazını almaq istəyir - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 12:49 |
|
|
|
| • Tovuzda EKOLOJİ TERROR: Kənd sakinləri susuz qaldı... - ÖZBAŞINALIQ...
Bu gün, 12:46 |
|
|
|
| • Zəngəzur dəhlizinin açılmasını istəmirik - Sübhani
Bu gün, 12:41 |
|
|
|
| • İran Qarabağdan əl çəkmir: "ekspertləri" Ermənistanda... - “Miran Press”
Bu gün, 12:38 |
|
|
|
| • Azərbaycan Mərkəzi Bankı "Meqa Həyat Sığorta"ya müddətsiz lisenziya verdi! - FOTO
Bu gün, 12:33 |
|
|
|
| • Nevroloq Natavan Mustafayevanın klinikasında nöqsanlar aşkarlandı - CƏRİMƏLƏNDİ
Bu gün, 12:30 |
|
|
|
| • Baş həkim iş adamına uduzdu - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:23 |
|
|
|
| • Türkiyənin PKK çözümü İran-İraq-Suriya üçbucağında - ŞOK DETALLAR
Bu gün, 12:21 |
|
|
|
| • Səhər ayrı-ayrı yerlərdə zəif duman olacaq - belə deyirlər...
Bu gün, 12:13 |
|
|
|
| • Azərbaycan Trampın qələbəsinə niyə sevinir? - “Eurasia.net”
Bu gün, 12:07 |
|
|
|
| • “Tramp məndən soruşdu ki, Mişa, yenidən prezidentliyə namizəd olsam...” - Saakaşvili
Bu gün, 12:04 |
|
|
|
| • 5 gündür neftçilər nəqliyyatsız qalıb... - AXI NİYƏ?..
Bu gün, 11:59 |
|
|
|
| • Türkiyənin logistika şirkəti Azərbaycan bazarını tərk edir
Bu gün, 11:45 |
|
|
|
| • Xaricə səfər edən azərbaycanlı turistlərin bütün ölkələrdə evləri var - SİYAHI
Bu gün, 11:43 |
|
|
|
| • Şəhid anası baş nazirdən GİLEY EDİR: `Məni məsxərəyə qoyur...` - Prezidentə MÜRACİƏT OLUNDU
Bu gün, 11:33 |
|
|
|
| • "Heç nəyi ərimdən gizlətmirəm, məşhur aparıcı da sevgi mesajı yazıb"
Bu gün, 11:29 |
|
|
|
| • Rusiya Xarici Kəşfiyyat Xidməti: ABŞ Ermənistanı "intihar"a sürükləyir - TASS
Bu gün, 11:27 |
|
|
|
| • Ucuz "makler evləri"nə ALDANMAYIN - ÇAĞIRIŞ
Bu gün, 11:25 |
|
|
|
| • Nazir Orxan Kərimovu işdən çıxardı - ƏMR
Bu gün, 11:23 |
|
|
|
| • “Zobik” kim idi? Qanuni oğru, ya Sürət Hüseynovun adamı?! - İLGİNC...
Bu gün, 11:05 |
|
|
|
| • Milli Məclisin növbəti plenar iclası başlayıb, gündəlikdə 16 məsələ var
Bu gün, 11:03 |
|
|
|
| • Donald Tramp niyə qalib gəldi? – Amerikalı professor səbəbi açıqladı
Bu gün, 11:01 |
|
|
|
| • "Düz 1 aydır qalmışıq belə..." - GİLEY
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
|
