Muğamdan qorxanlar üçün... antidepressant - replika
Tarix: 11-10-2023, 16:17 | Çap et
Əslində muğam - geniş anlayışdır. Necə deyərlər, orqanik olaraq, bütöv, harmonik bir sistemdir. Muğamın depressiya yaratması fikri ilə razı deyiləm. Bu cür fikirlər xeyli yayğın olduğuna görə ayrıca bir yazı ilə öz mülahizələrimi bölüşmək istədim.
Əvvəla, baxır ifaya. Soruşuram: hansı Azərbaycanlı Seyid Şuşinskinin "Arazbarı"sını dinləyən kimi dərhal gedib, özünü Xəzər dənizində boğub?! Alim Qasımovun "Rahab"ından sonra kim özünü "Alov qüllələri"dən yerə atıb?! Kim Yaqub Məmmədovun "Rast" dəstgahına qulaq asanda o qədər əfkara qapılıb ki, otağa çəkilib, qapını bağlayıb və... balışa ağlayıb?! Arif Babayevin "Segah"ından təsirlənib xarakiri edən çoxmudur?!
İkincisi, muğamın içində müxtəlif ritmlər, çalarlar - təsniflər, rənglər, diringələr var. Ayrıca zərb muğamları da var axı. Ağzımızda "zərb muğamı" deyirik!
Amma əsas muğamların - Segah, Bayatı-Şiraz, Rast, Çahargah, Hümayun, Şur, Şüştər dəstgahlarının içində də ritmik hissələr var. Bayaq sadaladım. Ona qalsa, gərək aşıq musiqisinə də qulaq asmayaq. İndi neyləyək?! "Ruhani" havasını qadağan edək?!
Muğam başqa klassik sənət örnəklərimiz kimi bizi birləşdirən dəyərlərdəndir. Ana dilimiz, Vətən torpağı, istiqlalçılıq təfəkkürü, "Dədə Qorqud" dastanı, Qobustan rəsmləri... bizi necə bir nöqtədə birləşdirir, identikləşdirirsə, muğamın Azərbaycan versiyası da eləcə. Bizi birləşdirən dəyərlərə niyə hücum edirik?! Anlamıram.
Bir zamanlar postmodernist yazarlar bu fənddən erkən məşhurluq üçün çox istifadə edirdi. İndi yenə də dirçəlir bu "ənənə". Belə görünür.
Azərbaycanın dünyaya səs salmış alimləri, şairləri, filosofları, sənətçiləri muğamın xiridarları, vurğunları olub. Nəsimini, Füzulini, Nəbatini, Seyid Əzimi, Sabiri, Vahidi... daha çox muğamla tanımamışıqmı?! Muğamda tapmamışıqmı?!
Biri yazır ki, muğam milləti yatızdırır?! Muğam milləti yatızdırsaydı, intonasiya yaddaşı muğamata köklənmiş Qarabağdan Rafiq Əliyev, Xudu Məmmədov, Məmməd Xələfov kimi alimlər çıxmazdı. Onları şəxsən tanıdığım üçün adlarını çəkdim və bilirəm ki, muğamı sevən, dinləyən insanlardır. Muğam bizi yuxuya versəydi, onlar da yatardı. Belə böyük elm xadimləri yetişməzdi. Şirvanda da yetişməzdi, Gəncədə də, Bakıda da, Şəkidə də...
Deyirsən ki, muğam yatızdırır.
Adama deyərlər: sən muğam dinləmirsən, bəs niyə yatmısan?! Ətrafında baş verən taleyüklü hadisələrə, ölkədəki, dünyadakı vəziyyətə dair bir dişə dəyən paylaşımı olmayanlar - fil qulağında istirahət edənlər də deyir ki, muğam milləti yuxuya verib?!
Hamıya aid deyil, təbii ki.
Muğam millətə zərərli olsaydı, Üzeyir bəy Hacıbəyli kimi milli qeyrətli düha gözünün nurunu töküb, o boyda musiqi xəzinəsini nota köçürməzdi?! Üzeyir bəyin operaları muğam üstündə deyilmi?! Niyə sevilib bu qədər?! Sevilməzdi də.
Yaxud meydanlarda yüzminlərlə insan "Koroğlu" operasının üvertürası ilə bir yumruğa dönürdü. Muğam üstündə deyilmi bu?! Milli-azadlıq hərəkatı zamanı insanları ayağa qaldırıb nümayişlərə çıxaran, ruhunu bədənində cövlan etdirən marşı "Heyratı" zərb muğamının melodiyası ilə hayqıran biz deyildikmi?! Qarabağı unutdurmayan və bizi torpaqlarımızın azad olunmasına onillər boyu çağıran "Qarabağ şikəstəsi" deyildi ki?! Ən ümidsiz - Şuşasız günlərimizdə belə konsertlərin lap sonunda "Qarabağ şikəstəsi" oxunanda hamı ayağa qalxıb alqışlamırdı?! Yaxud "Qarabağ bülbülləri"nin ifasında - uşaq səsində "Bayatı-Şiraz" səslənəndə, itirdiyimiz torpaqlar, arxada buraxıb gəldiyimiz xatirələr üçün ürəyimiz titrəmirdimi?! Göz yaşı axıtmırdıqmı?! İşğalçıya qəzəbimiz körüklənmirdimi?! Qanımız damarımızda oynamırdımı?! 44 günlük müharibənin melodik rəmzinə çevrilən "Xudayar" təsnifinə nə deyirsiniz?! Bu ki caz, rok, pop... deyil.
Caz demişkən, Vaqif Mustafazadə cazı muğamla sintez edib, bizi dünyaya mədəni millətlərdən biri kimi tanıtmamışdımı?!
Adama deyərlər, muğamı sevmirsən, dinləmirsən, onda niyə yuxulayırsan?! Niyə depressiyadan əziyyət çəkirsən?!
Kimsə yuxulamaq üçün muğamı bəhanə edirsə, o başqa. Yaxud öz depressiv ruh halına səbəb göstərmək üçün muğamı seçirsə...
Dələduzluğa görə yatıb çıxmış və... TV kanalına çıxmış falabaxan aparıcını dinləyəndə, bəstəkar-müğənni "şairə"sinin başındakı çalağan yuvasını görəndə, efirlərdən sosial ağlaşma proqramlarını izləyəndə, hərşeyşünasların və vətənşüvənlərin meydan suladığına baxanda, adını "politoloq" qoymuş və milləti loxlayan politoloxları seyr edəndə... depressiyaya düşmürüksə, narahat olmayın, muğam eşidəndə də düşmərik. Tüğyan edən korrupsiyadan, pozulan hüquqlardan, yeyilən haqlardan, məmur özbaşınalığından, ceyran belinə qalxmış dükan-bazar qiymətlərindən... depressiyaya düşüb ölməmişiksə, deməli, muğamatdan heç qorxmağa dəyməz!
Ayrıca muğamdan çox qorxanlar istəsələr, bu mətni antidepressant kimi də qəbul edə bilərlər.
...Mən musiqiçi deyiləm. Muğam bilicisi heç deyiləm. Sadəcə, Qarabağda muğamın sədaları altında böyümüşəm. Milliyyətcə Azərbaycan türkü, coğrafiyaca Azərbaycanlıyam. Bu yazdıqlarım mənim şəxsi düşüncələrimdir. Yanlış şərh etmiş ola bilərəm; fikirlərim mübahisəyə, təbqidə, təbii ki, açıqdır. Ancaq bir fikrimi təkrarlayaraq bu yazını yekunlaşdırıram: muğam da bizi birləşdirən dəyərlərdən biridir. Bizi birləşdirən dəyərləri zədələməyək. Əgər biz... bizdən qopmaq istəmiriksə.
Məncə, bunu istəmirik və istəmərik də.
Elə deyilmi?!
Bahəddin Həzi, Bizimyol.info
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
• “Amnesty İnternational” anti-Azərbaycan “xor”a qoşuldu - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 11:57 |
|
|
|
• Tramp prezidentlik yarışındakı nəticəsini siyasi qələbə adlandırıb - KİV
Bu gün, 11:48 |
|
|
|
• Zəfər Günü Bakıda atəşfəşanlıq olacaq
Bu gün, 11:31 |
|
|
|
• Trampın Azərbaycan siyasəti necə olacaq? – Markov ŞƏRH EDİR
Bu gün, 11:29 |
|
|
|
• Həbsdə olan bəstəkardan möhtəşəm musiqi - VİDEO
Bu gün, 11:28 |
|
|
|
• Fox News: Tramp ABŞ-ın 47-ci prezidenti seçilib - SON DURUM
Bu gün, 11:22 |
|
|
|
• Naxçıvan məktəblərində gözətçi və xadimələrin MAAŞLARINA ƏL QOYULUR - BU NƏDİ BELƏ?..
Bu gün, 11:19 |
|
|
|
• “ŞABRAN-D” niyə etibarsız təchizatçılar siyahısına salındı? – MMC yüzminləri harada “batırdı”
Bu gün, 11:14 |
|
|
|
• Azərbaycanda DƏHŞƏT: - çoban fermada özünü GÜLLƏLƏDİ
Bu gün, 11:10 |
|
|
|
• Məktəblərdə tətil bu tarixdən başlayır - Neçə gün dərs olmayacaq?
Bu gün, 11:08 |
|
|
|
• Qəzada ölən Nazimin 6 uşağının aqibəti necə olacaq? - AÇIQLAMA
Bu gün, 11:00 |
|
|
|
• Sabah Ramiz Mehdiyevin kürəkəninin məhkəməsidir – 100 hektarla bağ torpaq sahəsinin zəbti təsdiqlənir
Bu gün, 10:59 |
|
|
|
• "Aftandil İsrafilov səni yanında meymun kimi aparıb toylara" - QALMAQAL
Bu gün, 10:48 |
|
|
|
• Belə bələdiyyədənsə, olmasa yaxşıdır - ETİRAZ
Bu gün, 10:45 |
|
|
|
• Çılpaq qadın heykəli Bakıya necə gəldi? - Bu barədə ÇOX DANIŞIRIQ...
Bu gün, 10:41 |
|
|
|
• Qafqazda qanlı ssenarilər – Azərbaycanı nə gözləyir?
Bu gün, 10:36 |
|
|
|
• Azərbaycanda daha bir faydalı qazıntı yatağı hərraca çıxarılacaq - ŞƏRTLƏR
Bu gün, 10:32 |
|
|
|
• `AZƏR GOLD` adına SƏRVƏTLƏRİMİZ NECƏ XIRID EDİRLİR... - İLGİNC FAKTLAR...
Bu gün, 10:31 |
|
|
|
• Dollar rəqiblərinə qarşı Trampın “qələbə” xəbəri öncəsi kəskin dəyər qazanır - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 10:15 |
|
|
|
• İran İsrailin son hücumlarına cavab verəcəkmi? - ŞƏRH
Bu gün, 10:13 |
|
|
|
• Respublikaçılar ABŞ Senatında səslərin çoxunu qazanırlar
Bu gün, 10:10 |
|
|
|
• Tiflisdən İrəvana SEZAR şilləsi! - sərhəddən buraxmır
Bu gün, 10:05 |
|
|
|
• Bakıda müğənninin qətli: qatilin cəzası niyə azaldıldı? - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 10:04 |
|
|
|
• İcra başçısı ona yeni vəzifə verdi - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 10:02 |
|
|
|
• 9 saylı xüsusi internat məktəbinə XÜSUSİ qəbul qaydası - İDDİA
Bu gün, 09:55 |
|
|
|
• Azərbaycana qarşı ŞOK torpaq İDDİASI - 200 kv/km...
Bu gün, 09:48 |
|
|
|
• “ABŞ-da Azərbaycana qarşı ciddi addımların atılması gündəmdə ola bilməz” - Cəlaloğlu
Bu gün, 09:33 |
|
|
|
• Türkiyəli iş adamının Azərbaycandan çıxışına qadağa qoyulur - SƏBƏB
Bu gün, 09:30 |
|
|
|
• Kərki bu yolla qaytarılır: İrəvanla top atəşi məsafəsində... - İLGİNC...
Bu gün, 09:26 |
|
|
|
• Rusiya Qafqaza “qayıdır” - Bakı-İrəvan sazişinə təsiri
Bu gün, 09:25 |
|
|
|
• “Bakıda bu qiymətlərlə yaşamaq mümkün deyil” - Maaşlar iki dəfə ARTIRILACAQ?
Bu gün, 09:24 |
|
|
|
• Şarl Mişel Azərbaycana GƏLİR
Bu gün, 09:21 |
|
|
|
• İran dəqiq müharibəyə girəcək: o zaman Ermənistan... - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 09:18 |
|
|
|
• Milyonluq “Cənubtikintiservis” şirkətinin rəhbərliyi formalaşdırılacaq, əlavə maya qoyulur
Bu gün, 09:16 |
|
|
|
• Praktikada Əmək Məcəlləsinin bu tələbinə də əməl edilmir... - Ekspert danışır...
Bu gün, 09:13 |
|
|
|
• Sumqayıt Gömrük İdarəsində sahibkarlara DİVAN TUTURLAR... - Prezidentə MÜRACİƏT OLUNDU
Bu gün, 09:08 |
|
|
|
• İlon Maskdan seçkilərlə bağlı SON DƏQİQƏ açıqlaması - Tramp Ağ Evə qayıdarsa...
Bu gün, 09:04 |
|
|
|
• Maraqlıdır ki, bu pul köçürmələri Məmmədovanın öz adına deyil... - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 08:59 |
|
|
|
• Azərbaycan Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqlarında nələr baş verir? - İLGİNC İDDİALAR
Bu gün, 08:58 |
|
|
|
• “Şəki-Bazar” ASC-nin ümumi yığıncağı keçiriləcək
Bu gün, 08:53 |
|
|
|
• Kilosu 4 manata başa gələn ətlər... - əsasən restoranlara göndərilir
Bu gün, 08:49 |
|
|
|
• Tramp “tərəddüd edən” yeddi ştatın altısında liderdir - Amerika mediası
Bu gün, 08:46 |
|
|
|
• Əvvəl yanacaq əvəzinə su vururdular, indi isə... - "Axırıncı dəfə olar burda benzin vurmağım..."
Bu gün, 08:45 |
|
|
|
• YANLIŞ GÜNÜ QEYD EDİRİK... - DİQQƏT
Bu gün, 08:31 |
|
|
|
• Bakıda 300-ə yaxın uşağın TƏHSİL DƏRDİ - GİLEY
Bu gün, 08:25 |
|
|
|
• Bu nə qanundur, nə qaydadır?.. - ETİRAZ
Bu gün, 08:22 |
|
|
|
• Büdcə pullarımızın yeni ünvanı: VANUATU... - İcazə verin şübhələnək...
Bu gün, 08:16 |
|
|
|
• Tramp qalib gəlmək üçün lazım olan 270 səsin yarıdan çoxunu toplayıb - “Fox News”
Bu gün, 08:05 |
|
|
|
• Zəngəzurla bağlı İranın Rusiyaya “tənqidi”… - Rus ekspert ŞƏRH EDİR
Bu gün, 07:04 |
|
|
|
• "İranın İsrailə cavab verməsi acı nəticələrə səbəb ola bilər" - deputat
Bu gün, 06:57 |
|
|
|
|