Hindistan Cənubi Qafqazda onsuz da mürəkkəb olan təhlükəsizlik tənliyinə yeni amil əlavə edərək, Ermənistana dəstəyini artırır.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Eurasia.net” yazıb.

Təhlildə qeyd olunur:

Ermənistan son 5 ildə Hindistan silahlarının, o cümlədən zenit-raket komplekslərinin, artilleriya sistemlərinin, döyüş pilotsuz uçan aparatlarının və döyüş sursatlarının tədarükü üçün təxminən 1,5 milyard dollar dəyərində müqavilələr bağlayıb.

Eyni dövrdə İrəvanın keçmiş strateji müttəfiqi olan Rusiyanın Ermənistana silah satışı böyük ölçüdə azalıb.

Fransa İrəvanla təxminən 250 milyon dollar dəyərində əlavə silah sövdələşmələrini reallaşdırıb və geosiyasi baxımdan Ermənistan ABŞ və Avropa İttifaqına meyl etməyə başlayıb.

Rusiya Beynəlxalq Məsələlər Şurasının hazırladığı təhlildə vurğulanır ki, Ermənistanın həm silah alğı-satqısı, həm də siyasi iştirak baxımından dəyişməsi Moskvada narahatlıq mənbəyidir.

“Bir neçə il əvvəl cəsarətlə iddia etmək mümkün idi ki, Ermənistan təkcə Rusiyanın Cənubi Qafqazda xüsusi maraq dairəsi deyil, həm də Rusiyanın regionda mövcudluğunun proqnozlaşdırılması üçün əsas məkandır, - deyə hesabatda qeyd edilir. - Bu gün Rusiyanın mövcudluğu və təsiri şübhə altındadır”.

"Ermənistan qeyri-regional oyunçularla daha sıx əlaqələr qurmağa çalışır, - deyə hesabatda əlavə edilib. - Bu, öz növbəsində, Rusiyanın Cənubi Qafqazdakı mövqeyini bərpa etmək üçün istifadə edə biləcəyi manevr imkanlarını daha da daraldır”.

İrəvanın son silah alışında Rusiya üçün çətinlik dərəcəsini artıran praktiki komponenti var. Məsələn, Ermənistanın 155 mm-lik mərmiləri atəşə tutduğu artilleriya sistemləri. Rus sistemləri 152 mm-lik mərmilərdən istifadə edir.

Hindistanın Ermənistana verdiyi dəstək bu günlərdə silah satışı ilə məhdudlaşmır. Rəsmi Dehli Ermənistanı Qafqazdakı əzəli düşmənləri olan Azərbaycan və Türkiyəyə qarşı səfər etməkdən başqa, öz vətəndaşlarını həmin ölkələrə səfər etməkdən çəkindirməklə turizm sənayesinin istiqamətlərini də dəyişir.

Məşhur Hindistan səyahət platformalarından biri mayın əvvəlində Azərbaycan və Türkiyəyə səyahət üçün yeni rezervasiyaların 60 faiz azaldığını, əvvəlcədən təşkil edilmiş səyahətlərin ləğvinin isə iki dəfədən çox artdığını bildirib.

Hindistanlılar 2024-cü ildə Azərbaycana gələn turistlərin nisbətən kiçik hissəsini (8 faiz) təşkil edirdi, lakin hindistanlı turistlərin sayı (224 000), 2023-cü illə müqayisədə, keçən il 2 dəfədən çox artıb.

Bir çox regional analitiklər Hindistanın Ermənistana artan marağını Pakistanla uzun müddətdir davam edən rəqabətinin nəticəsi kimi görürlər. Bəziləri hesab edir ki, rəsmi Dehli Azərbaycan, Pakistan və Türkiyə arasında güclənən üçtərəfli əlaqələri pozmaq istəyir və özünün Ermənistanla birləşməsini əks tarazlıq kimi görür.

Hindistan həm də Ermənistanı Çin tərəfindən maliyyələşdirilən yeni “Bir Kəmər-Bir Yol” şəbəkəsindən kənarda saxlamaq, ticarət yollarını inkişaf etdirmək səylərində əsas əks-amil kimi görür. Hindistanın Çinlə “qönçələnən” iqtisadi rəqabətində İrəvan rəsmi Dehlinin Cənubi Qafqazda öz nüfuzunu yüksəltmək səylərinin ikinci dərəcəli sürücüsü kimi qiymətləndirilir.

“Atlantic Council”-in (“Atlantika Şurası”) 2025-ci ilin əvvəlində dərc etdiyi təhlildə deyilir:

“Ermənistanla münasibətləri dərinləşdirməklə Hindistan Avrasiyada əsas oyunçu kimi mövqeyini möhkəmləndirir və Hindistanı Ermənistan və İran vasitəsilə Avropa ilə birləşdirməyi hədəfləyən Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin əhəmiyyətini vurğulayır”.

Rusiya Hindistanın Cənubi Qafqazdakı geosiyasi səkizbucaqlıya daxil olmasından narahat olan yeganə regional oyunçu deyil. Mayın 19-da Bakıda hökumətə bağlı “AzerMedia” saytının dərc etdiyi şərhdə Qafqazın kənar güclərin apardığı vəkil döyüşləri üçün “arenaya” çevrilmək riski ilə bağlı xəbərdarlıq edilib. Bu cür narahatlıqlar Hindistan və Pakistan arasında son dörd günlük döyüşlə daha da artıb.

“Cənubi Qafqazda qeyri-regional aktorların cəlb olunması regionun təhlükəsizlik arxitekturasını parçalamaq riski daşıyır, - şərhdə deyilir. - Regional dövlətlər üçün əsas sual böyük gücləri tarazlaşdırmaqla öz suverenliklərini təsdiqləməkdir. Seçim həm də ticarət və logistika vasitəsilə inkişaf, ya da hərbiləşdirmə arasındadır".

“Hindistan və Pakistan arasında gərginlik artdıqca, Hindistanın Cənubi Qafqaza hərbi ekspansiyası müharibə riskini artırır”, - deyə əlavə olunur.