GÜNEY QAFQAZDA SÜLH... .....                     Koronavirusa yoluxan Kənd Təsərrüfatı Nazirindən XƏBƏR VAR .....                     Kreml hücuma keçir: Döyüşə “özünkülər” gedir... .....                     Ermənistan Rusiyadan uzaqlaşmaq istəyir, amma... .....                     "Belə mahnıları ifa etmək üçün iztirab, faciələr lazımdır" .....                     Vüsal Məmmədov işdən çıxarıldı .....                     Ağ Ev: Tramp və Putin tezliklə görüşəcək! Harada... .....                     Surenyam Paşinyanın İlham Əliyevə nə söz verdiyini haradan bilir? .....                     Milli iqtisadiyyatımız çətin sınaq qarşısında .....                     Qriqoryan İrana səfərindən dividentlər qazanmağa çalışır .....                     FHN-in qurumu 185 minlik Toyota seçdi! .....                     Bakıda itkin düşən musiqiçi 7 ay sonra polis tərəfindən tapıldı .....                     Türkiyə MMU-nun nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri davam edir .....                     Ərdoğanın zəfəri: PKK niyə silahı yerə qoyur? .....                     "Ağsaqqal sayılanları SSRİ-yə - imperiyaya meyilləndirən amillər... .....                     Müğənni Kəmalə Sərxana od püskürdü .....                     Azərbaycanda uşaq futboluna vurulan "badalaq": .....                     3,4 milyon manat vergi borcu olan şirkət nizamnamə kapitalını azaldır .....                     Parlament Assambleyasına qatılıb-qatılmamaq Gürcüstana heç bir şey verməyəcək .....                     "Georgi lenti"ni həmin tədbirə gətirənlər bəlli oldu .....                     PKK bitdi, Türkiyə üçün qorxunc problem başladı .....                     DSMF sədrinə yeni müşavir təyin edildi .....                     Bəysiz toy edən müğənniyə SƏRT İRAD: .....                     Ayşən Həsənova “Expressbank”da şöbə rəhbəri təyin olundu .....                     İsrailin “Avroviziya 2025” təmsilçisi azərbaycanlıdır .....                     "Taleh" ASC səhmdarlarının növbəti ümumi yığıncağı keçiriləcək .....                     Qətər əmiri Trampdan İranla bağlı görün nə xahiş etdi .....                     Dövlət qurumunun avtobusu qəzaya uğradı .....                     Vasif Talıbovun sonu: Şirkətləri ləğv edilir .....                     Prezident şəhid ailələri üçün təqaüdü 2 il əvvəl artırıb .....                     “Bahar Enerji”də əməkhaqqı böhranı DAVAM EDİR .....                     Lavrovun səfəri Ermənistanın yenidən Rusiyanın orbitinə qayıtması ilə nəticələnə bilər .....                     Zaurla Günayın ATV-dən getməsi barədə .....                     Konstitusiya quruluşuna qarşı çağırış etməkdə təqsirləndirilən şəxs: .....                     “Paşinyan suyu süzülə-süzülə İrəvana dönüb” .....                     Elşad Miridən valideynlərə ÇAĞIRIŞ: .....                     Azər Qasımovdan yarım milyonluq borc məsələsinə .....                     Biz istəyirik ki, hər kəs əfv olunsun .....                     "Ağsaqqal sayılanları SSRİ-yə - imperiyaya meyilləndirən amillər... .....                     Elşad Miridən şok açıqlama: .....                 

Kallasın Bakı səfərinin əsl məramı nə idi? - İNCƏLƏMƏ
Tarix: 26-04-2025, 09:11 | Çap et
Kallasın Bakı səfərinin əsl məramı nə idi?
Avropa İttifaqının xarici siyasət və təhlükəsizlik üzrə yeni ali nümayəndəsi Kaya Kallasın Azərbaycana səfəri təkcə diplomatik deyil, həm də strateji baxımdan əhəmiyyətli bir hadisə sayıla bilər və sayılmalıdır da. Bu, formal regional tur yox, xüsusi olaraq Bakı ilə münasibətlərə fokuslanan, konkret məqsədli və hədəfli səfər idi ki, nəticədə Brüsselin Azərbaycanın regional və beynəlxalq siyasətdə müstəqil və təsirli aktor kimi əhəmiyyətini anladığını göstərir.

K.Kallasın Avropa diplomatiyasının rəhbəri kimi Cənubi Qafqaza ilk səfərinin məhz Azərbaycana ünvanlanması artıq simvolik məna daşıyır. Bu, təkcə ikitərəfli münasibətlərin təftişi və yenidən başladılması arzusu deyil, həm də Brüsselin Bakı ilə dialoqda yanaşmasını dəyişmək zərurətini qəbul etməsidir. Xüsusən də son üç ildə Aİ-nin buraxdığı bir sıra diplomatik səhvlər fonunda bu səfər özündə yeni bir kursun başlanğıc əlamətini daşıyır.

Avropa İttifaqı hazırda xarici siyasətini dərindən yenidən qiymətləndirdiyi bir mərhələdən keçir. ABŞ ilə xarici siyasət koordinasiyası xüsusilə postsovet məkanında, nəzərəçarpacaq dərəcədə zəifləyib. Trans-Atlantik münasibətlərdə qarşılıqlı etimadla inamın tənəzzülü və Aİ daxilində suveren milli siyasətlərin güclənməsi fonunda Brüssel yaxın xaricdə öz strategiyasını real şəkildə təftiş etməli olur.

Cənubi Qafqazda uğursuzluqlar, Mərkəzi Asiyaya qarşı siyasi laqeydlik, Yaxın Şərqdə təsirin itirilməsi və Balkanlarda passivlik təkcə institusional zəiflikləri deyil, həm də Avropa diplomatiyasının mənəvi və strateji böhranını üzə çıxardı. Bu böhran xüsusilə də müstəqil xarici siyasət aparmaq qabiliyyətinə malik Azərbaycan kimi ölkələrlə dialoqda özünü daha qabarıq göstərir.

Kaya Kallasın Bakıya səfəri yalnız diplomatik jest deyil, həm də Aİ-nin Cənubi Qafqaz siyasətində yeni mərhələnin başlanmasını ifadə edən cəhd idi. Yeni Ali Nümayəndənin Ermənistanı deyil, məhz Azərbaycanı seçməsi, halbuki Aİ-nin dəstəklədiyi müşahidə missiyası orada fəaliyyət göstərir, Brüsselin diqqət mərkəzində dəyişiklik olduğunu göstərir. Bu, artıq ideoloji qəliblərdən deyil, maraqlara əsaslanan praqmatik və realist dialoqa üstünlük verilməsinin əlamətidir.

Estoniyanın baş naziri olduğu dövrdə də tərəfdaşlara qarşı sərt, lakin praqmatik və rasional xətt yürüdən Kallas üçün Azərbaycan yalnız enerji resursları yox, həm də regional sabitliyin əsas təminatçısı ölkə kimi önəmlidir.

Bu isə Bakı ilə İrəvan arasında formalaşmaqda olan sülh sazişi kontekstində daha da aktuallaşır.

Bakıda aparılan danışıqlar zamanı enerji və nəqliyyatdan tutmuş təhlükəsizlik və postmünaqişə bərpasına qədər geniş spektrdə məsələlər müzakirə olundu.

Fəqət əsas mövzu regional nizamlanma, xüsusilə də Azərbaycan ilə Ermənistan arasında davam edən sülh prosesi oldu. Özünü bu prosesdə vasitəçi kimi təqdim etməyə çalışan Aİ, əslində, prosesdən kənarda qaldı və bunun əsas səbəbi də elə öz diplomatik səhvləri idi.

Ən başlıcası isə Fransanın destruktiv və təhrikedici mövqeyi oldu ki, bu da Aİ-nin neytrallığına Bakı tərəfindən ciddi zərbə kimi qiymətləndirildi.

Rəsmi Bakı dəfələrlə vurğulayıb ki, Aİ yalnız o halda bu prosesdə iştirak edə bilər ki, ikili standartlardan imtina edilsin və tərəflərə bərabər məsafə prinsipi tanınsın. Kaya Kallasla keçirilən danışıqlar məhz bu yeni yanaşma üçün konturların cızılması baxımından əhəmiyyətli idi. Bu, etimadın bərpası üçün hələlik nəzəri, amma real potensiala malik imkan pəncərəsi kimi qiymətləndirilə bilər.

Bakıda keçirilən danışıqlarda xüsusi diqqət Fransa faktoruna yönəldildi. Bu ölkə həm Avropa İttifaqı çərçivəsində, həm də digər beynəlxalq platformalarda ardıcıl şəkildə anti-Azərbaycan mövqeyi nümayiş etdirir. Fransanın erməni radikallarını dəstəkləməsi, Brüsselə birtərəfli gündəliyi legitimləşdirmək üçün təzyiq göstərməsi, eləcə də Aİ-ni uydurma “humanitar missiya”ya cəlb etmək cəhdləri Bakının Aİ-yə olan etimadını dərin şəkildə sarsıdan kritik həddə çevrildi.

Bu gün Azərbaycanda Avropa İttifaqı bütöv və vahid bir xarici siyasət aktoru kimi deyil, parçalanmış maraqlara malik, ayrı-ayrı dövlətlərin - xüsusən də Fransanın siyasi simpatiyalarının üstünlük təşkil etdiyi bir klub kimi dərk olunur. Bu isə ya Aİ-nin qərar qəbuletmə mexanizminin köklü şəkildə yenidən düşünülməsini, ya da onun Cənubi Qafqaza yanaşmasının institusional transformasiyasını zəruri edir.

2020-ci ildəki İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Avropa İttifaqı Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh prosesində vasitəçi rolunu oynamağa çalışdı. Amma son üç ildə bu səylər ardıcıl diplomatik səhvlər və əlaqələndirilməmiş təşəbbüslərlə müşayiət olundu. Aşağıdakı əsas epizodlar bu buraxılmış fürsətlərin təhlilinə xüsusi diqqət tələb edir:

1. Şarl Mişel təşəbbüsü və onun itirilməsi: 2022-ci ildə Şarl Mişelin Bakı ilə İrəvan arasında danışıqlarda şəxsi iştirakı perspektivli görünürdü. Ancaq əldə olunan razılaşmaların icrasına yönəlik mexanizmlərin olmaması, həmçinin Zəngəzur dəhlizi də daxil olmaqla əsas məsələlər üzrə Brüsselin qeyri-müəyyən mövqeyi tərəflərin etimadını zəiflətdi.

2. Aİ-nin Ermənistandakı məntiqsiz, təhlükəli və birtərəfli missiyası: Aİ-nin mülki missiyasının Bakı ilə razılaşdırılmadan Ermənistanda yerləşdirilməsi Azərbaycanın suverenliyinə qarşı nümayişkaranə hörmətsizlik kimi qəbul olundu. Həmin missiya mandatına zidd olaraq faktiki şəkildə münaqişə tərəflərindən birinin siyasi alətinə çevrildi.

3. Avropa institutlarının anti-islam və anti-türk ritorikaya laqeydliyi ilə susqunluğu: Ermənistan mediasında və siyasi arenasında düşmənçiliyi körükləyən çağırışlara qarşı Aİ tərəfindən adekvat reaksiya verilməməsi Azərbaycanda ikili standartlar təəssüratını daha da gücləndirdi.

Nəticədə, neytral və effektiv vasitəçi olmaq əvəzinə, Aİ həm nüfuzunu, həm də regiondakı etimadını faktiki olaraq itirmiş oldu.

Azərbaycan, məsuliyyətli və rasional bir dövlət olaraq, Aİ ilə dialoqun bərpası imkanını tamamilə inkar etmir. Lakin bu, yalnız Bakının əsas saydığı bir sıra şərtlərin yerinə yetirilməsi ilə mümkündür:

Neytrallıq və obyektivlik: Aİ ayrı-ayrı üzv dövlətlərin - xüsusən də Fransanın - mövqelərini ümumi siyasət kimi təqdim etmək praktikasından imtina etməlidir.

Ermənistandakı Aİ missiyasının fəaliyyətinin yenidən nəzərdən keçirilməsi: Missiyanın mandatı yalnız texniki funksiyalarla məhdudlaşmalı, siyasi proseslərə müdaxiləni və qərəzli ritorikanın ötürülməsini istisna etməlidir.

Azərbaycanın bərabərhüquqlu tərəfdaş kimi tanınması: Brüssel mentorlara xas təlimatverici və amiranə yanaşmadan imtina edərək, Bakı ilə paritet əsaslı dialoqa keçməlidir - bu dialoqda Azərbaycanın maraqları formal deyil, məzmun baxımından nəzərə alınmalıdır.

Sektoral normalaşma üzrə mərhələli yanaşma: Energetika, nəqliyyat, iqlim dəyişikliyi və rəqəmsal transformasiya kimi sahələrdə minimum siyasi yüklənmə ilə yeni pozitiv gündəmin formalaşdırılması mümkündür.

Azərbaycan irəli getməyə hazır olduğunu nümayiş etdirir - lakin bu, yalnız suverenlik, ərazi bütövlüyü və siyasi ləyaqət məsələlərində heç bir güzəştin olmayacağı şəraitdə baş verə bilər.

Avropa İttifaqının Azərbaycanla bağlı siyasətini daha geniş regional dinamikadan kənarda dəyərləndirmək mümkün deyil. Aİ-nin Mərkəzi Asiyaya marağının artması, “Global Gateway” təşəbbüsü, Çin logistik marşrutlarından asılılığın minimuma endirilməsi cəhdləri - bütün bunlar obyektiv olaraq Cənubi Qafqazın tranzit körpüsü və siyasi mərkəz kimi əhəmiyyətini artırır.

Belə şəraitdə Aİ-nin Mərkəzi Asiyadakı fəallaşması ya Bakı ilə əməkdaşlığın genişlənməsi üçün əlavə impuls ola bilər, ya da əksinə, prioritetlərin qeyri-bərabər bölüşdürüləcəyi təqdirdə yeni rəqabət gərginliyinin mənbəyinə çevrilə bilər.

Eyni zamanda, Aİ ilə Çin arasında münasibətlərin transformasiyası (o cümlədən sanksiyalar kontekstində) davam edir və bu, davamlı və etibarlı marşrutların əhəmiyyətini daha da artırır. Belə marşrutlardan biri olan Orta Dəhliz - yəni Azərbaycan üzərindən keçən yol - Avropa üçün alternativ deyil, strateji zərurətə çevrilməkdədir.

Əgər Aİ doğrudan da xarici iqtisadi əlaqələrini yenidən qurmaq və strateji muxtariyyətə nail olmaq istəyirsə, Azərbaycanı nəzərdən kənarda saxlamaq lüksünə malik deyil.

Kaya Kallasın Azərbaycana səfəri sadəcə diplomatik jest yox, Bakı–Brüssel münasibətlərinin yeni arxitekturasının qurulması üçün potensial başlanğıc nöqtəsidir. Azərbaycan dialoqa hazırdır - lakin bu, yalnız hörmət, bərabərlik və əvvəlki etimadsızlıq, müdaxilə və siyasi qərəz üzərində qurulan paradiqmalardan imtina şərtilə mümkündür.

Gələcək dialoqun əsas prinsipləri belə formalaşmalıdır:
Tənqidçilik deyil, konstruktiv yanaşma;
Himayəçilik deyil, bərabərlik;
Şablonlar deyil, çevik və məzmunlu əməkdaşlıq.

Avropa İttifaqı səhvlərini düzəltmək üçün bir fürsət əldə edib. Bu fürsətdən istifadə edə biləcəyi isə Brüsselin öz əvvəlki siyasətinin hədlərini nə qədər dərindən anladığından asılıdır.

Hazırda Bakıda ehtiyatlı nikbinlik mövcuddur.

Məzkur nikbinlik tələbsiz və şərtsiz deyil - tələblər yüksəkdir, illüziyalar yoxdur, tələskənlik və milli ləyaqət məsələsində kompromisə getmək isə qətiyyən nəzərdə tutulmur.

Elçin Alıoğlu
Trend










 
Sorğu

Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
Yox
Bu yolda Rusiyanın ağzı ovulacaq

Şirkət-Xidmət
   
Xəbər lenti
                                                 
GÜNEY QAFQAZDA SÜLH... NƏ QƏDƏR REALDIR?
Bu gün, 00:20
Koronavirusa yoluxan Kənd Təsərrüfatı Nazirindən XƏBƏR VAR - "...növbəti test götürüləcək"
Bu gün, 00:18
Kreml hücuma keçir: Döyüşə “özünkülər” gedir... - Yaxın aylarda vəziyyət getdikcə daha da gərginləşəcək
Bu gün, 00:15
Ermənistan Rusiyadan uzaqlaşmaq istəyir, amma... – Qopması çətin bağlar
Bu gün, 00:12
"Belə mahnıları ifa etmək üçün iztirab, faciələr lazımdır"
Bu gün, 00:08
Vüsal Məmmədov işdən çıxarıldı - ƏMR
Bu gün, 00:05
Ağ Ev: Tramp və Putin tezliklə görüşəcək! Harada... - SENSASİON İDDİA
Bu gün, 00:03
Surenyam Paşinyanın İlham Əliyevə nə söz verdiyini haradan bilir? -ŞƏRH
Dünən, 19:10
Milli iqtisadiyyatımız çətin sınaq qarşısında - NƏ ETMƏLİ?
Dünən, 19:05
Qriqoryan İrana səfərindən dividentlər qazanmağa çalışır - Görünəni odur ki...
Dünən, 19:00
FHN-in qurumu 185 minlik Toyota seçdi! - TENDER NƏTİCƏSİ
Dünən, 18:58
Bakıda itkin düşən musiqiçi 7 ay sonra polis tərəfindən tapıldı - FOTO
Dünən, 18:12
Türkiyə MMU-nun nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri davam edir
Dünən, 18:09
Ərdoğanın zəfəri: PKK niyə silahı yerə qoyur? - “Regnum”
Dünən, 18:05
"Ağsaqqal sayılanları SSRİ-yə - imperiyaya meyilləndirən amillər... - Onlar aradan qaldırılmalıdır..."
Dünən, 18:03
Müğənni Kəmalə Sərxana od püskürdü
Dünən, 18:00
Azərbaycanda uşaq futboluna vurulan "badalaq": - Kim və niyə?
Dünən, 17:53
3,4 milyon manat vergi borcu olan şirkət nizamnamə kapitalını azaldır
Dünən, 17:49
Parlament Assambleyasına qatılıb-qatılmamaq Gürcüstana heç bir şey verməyəcək - ÇÜNKİ...
Dünən, 17:48
"Georgi lenti"ni həmin tədbirə gətirənlər bəlli oldu - FOTO
Dünən, 17:44
PKK bitdi, Türkiyə üçün qorxunc problem başladı – Ərazi itkisi təhlükəsi
Dünən, 17:40
DSMF sədrinə yeni müşavir təyin edildi - DOSYE
Dünən, 17:35
Bəysiz toy edən müğənniyə SƏRT İRAD: - "Bu cür yanaşma yalnız..."
Dünən, 17:33
Ayşən Həsənova “Expressbank”da şöbə rəhbəri təyin olundu - ƏMR
Dünən, 17:32
İsrailin “Avroviziya 2025” təmsilçisi azərbaycanlıdır - FOTO
Dünən, 17:30
"Taleh" ASC səhmdarlarının növbəti ümumi yığıncağı keçiriləcək
Dünən, 17:27
Qətər əmiri Trampdan İranla bağlı görün nə xahiş etdi - ŞOK DETAL
Dünən, 17:26
Dövlət qurumunun avtobusu qəzaya uğradı - FOTO
Dünən, 17:24
Vasif Talıbovun sonu: Şirkətləri ləğv edilir - PROSES DAVAM EDİR
Dünən, 17:22
Prezident şəhid ailələri üçün təqaüdü 2 il əvvəl artırıb – Nazirliyin bundan xəbəri yoxdur?
Dünən, 17:19
“Bahar Enerji”də əməkhaqqı böhranı DAVAM EDİR - BU NƏDİ BELƏ?..
Dünən, 17:14
Lavrovun səfəri Ermənistanın yenidən Rusiyanın orbitinə qayıtması ilə nəticələnə bilər - AKTUAL
Dünən, 17:07
Zaurla Günayın ATV-dən getməsi barədə AÇIQLAMA
Dünən, 17:05
Konstitusiya quruluşuna qarşı çağırış etməkdə təqsirləndirilən şəxs: - Prezidentə bağışlanmağım üçün müraciət etmişəm
Dünən, 17:00
“Paşinyan suyu süzülə-süzülə İrəvana dönüb” - İLGİNC DETALLAR
Dünən, 16:59
Elşad Miridən valideynlərə ÇAĞIRIŞ: - Oğlan övladlarınızı sünnət etdirməyin, İslamda yoxdur
Dünən, 16:58
Azər Qasımovdan yarım milyonluq borc məsələsinə İLK REAKSİYA
Dünən, 15:42
Biz istəyirik ki, hər kəs əfv olunsun - Novella Cəfəroğlu
Dünən, 15:39
"Ağsaqqal sayılanları SSRİ-yə - imperiyaya meyilləndirən amillər... - Onlar aradan qaldırılmalıdır..."
Dünən, 15:37
Elşad Miridən şok açıqlama: - Bürclərə inananlar zavallıdır
Dünən, 15:36
AHİK-lə bağlı İLGİNC İDDİALAR - Turniketlər axşam saatlarında niyə söndürülür?
Dünən, 15:31
Əfvlə bağlı mühüm gəlişmə: Gözlənilən qərar verilir? – Sabah…
Dünən, 15:26
Pakistan qırıcılarımızı Çin silahları ilə məhv edib - Fransadan etiraf
Dünən, 15:25
“Xalq” və “Əməkdar” fəxri adlarını daşıyanların sayı azalıb
Dünən, 15:17
Azərbaycan Ordusu miqyasında komanda-qərargah məşqi keçirilir
Dünən, 15:16
Mərdəkanda çirkab suları evlərə dolur - Sakinlər PA rəhbərinə müraciət etdi
Dünən, 15:14
“Dövlətimizin başçısı və Mehriban xanım çox sağ olsun”
Dünən, 15:08
“Rasim Balayev, cinayətlərin ilə səni rüsvay edib məhkəməyə verərəm!” - Şeyx Əbdül OD PÜSKÜRDÜ
Dünən, 14:47
PKK-nın sivil fəaliyyət göstərəcəyi inandırıcı görünmür - Əlibəyli
Dünən, 14:02
Ermənistan atəşkəsi pozur: - Moskvanın kölgəsində yeni planlar qurulur
Dünən, 14:00
Şirkət-Xidmət
 
 
Dia.az © 2010 - 2014
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.
Bizimlə Əlaqə : Tel - 055-560-77-49, 077-271-11-33 E-mail : [email protected]
Designed by Daraaz.net
�������@Mail.ru