Prezident İlham Əliyevin yanvarın 7-də yerli televiziyalara verdiyi müsahibə ölkənin daxili və xarici siyasət strategiyasının əsas istiqamətlərini göstərdi.

Prezidentin toxunduğu mövzular arasında Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesi, regionda geosiyasi tarazlıq və Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlərdəki rolu xüsusi önəm daşıyır. Bu, Ermənistanla münasibətlərin indiki mərhələsi və Azərbaycanın gələcək planlarına dair aydın bir analiz imkanı yaradır.

Sülh prosesi və Azərbaycan-Ermənistan delimitasiyası

Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesində əsas məsələlərdən biri sərhədlərin delimitasiya və demarkasiyasıdır. İ.Əliyevin qeyd etdiyi kimi, bu ay iki ölkə arasında delimitasiya komissiyalarının növbəti görüşü keçiriləcək. Bu görüşlər regionda uzunmüddətli sülh və sabitlik üçün önəmlidir. Azərbaycan sərhədlərin hüquqi olaraq müəyyənləşdirilməsi və gələcəkdə mümkün münaqişələrin qarşısını almaq üçün aydın çərçivənin yaradılmasını istəyir.

Prezidentin müsahibəsində xüsusilə vurğuladığı Zəngəzur dəhlizi Azərbaycanın regionda geosiyasi mövqeyini gücləndirən mühüm bir elementdir. İlham ƏliyevİN “Zəngəzur dəhlizi açılmalıdır və açılacaqdır” ifadəsi Azərbaycanın bu məsələ ilə bağlı qərarlılığını bir daha ortaya qoydu.

Bu dəhliz yalnız Azərbaycan və Türkiyə üçün deyil, bütün region üçün iqtisadi- strateji üstünlük vəd edir.

Ermənistanın silahlanması Qərbə niyə lazımdır?

“Cümhuriyət”-ə açıqlamasında rusiyalı politoloq Sergey Markov bildirib ki, Ermənistanın Rusiya ilə münasibəti İrəvanın uzun müddət Qarabağ məsələsində Kremlin onun tərəfini tutacağını gözləməsindən irəli gəlir.

O hesab edir ki, məhz buna görə də Ermənistan KTMT (Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı) və Avrasiya İqtisadi Birliyi kimi təşkilatlarda üzvlüyünü davam etdirib, Rusiyaya qarşı xoş münasibətini qoruyub:

"Halbuki Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan özü Qərb meyilli bir siyasətçidir və Corc Sorosun strukturlarının təsiri altında formalaşıb. O, üzünü Qərbə və ABŞ-yə, xüsusilə də Fransadakı güclü erməni diasporuna tutur.

İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistan bitərəf mövqe sərgilədi. Bu isə Ermənistanın Rusiyaya arxalanaraq müttəfiqlik maraqlarını qoruma strategiyasını zəiflətdi. Azərbaycanın Qarabağda həyata keçirdiyi 23 saatlıq antiterror əməliyyatı nəticəsində regionun tam nəzarətə alınması Ermənistan üçün böyük strateji zərbə oldu. Bu hadisələrdən sonra Ermənistan yeni müttəfiq axtarışına başladı. Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri pisləşdirmədən başqa güclü bir müttəfiqi – Qərb, ABŞ və ya Avropa İttifaqını, xüsusilə də Fransanı öz tərəfinə çəkməyə çalışır. Bu məsələdə Fransa Avropada ən güclü erməni diasporunun mövcudluğu ilə xüsusi əhəmiyyət qazanır".

Ekspert qeyd edib ki, Ukrayna müharibəsindən sonra geosiyasi dəyişikliklər Ermənistanın hər iki tərəflə – həm Rusiya, həm də Qərblə əlaqələri balanslı saxlamaq imkanlarını məhdudlaşdırıb:

"Qərb Ermənistandan Rusiyaya qarşı münasibətləri pisləşdirməyi tələb edir. Lakin Ermənistan bu tələbləri tam yerinə yetirməkdən çəkinir və Rusiya ilə münasibətləri tamamilə kəsməkdən qorxur. Çünki belə bir vəziyyətdə real hərbi münaqişələr zamanı Qərbin Ermənistana kömək etməyəcəyi ehtimalı onda narahatlıq yaradır. Keçmişdə Qərb digər münaqişələrdə bir çox müttəfiqlərini köməksiz qoyub.

Fransanın Ermənistana marağı xüsusilə böyükdür. Bunun səbəbi Fransadakı erməni diasporunun təsir gücü ilə yanaşı, Prezident Makronun şəxsi maraqları və Rusiya ilə bağlı şəxsi ədavətidir. Makron, həmçinin Fransanın Afrikada nüfuzunu itirdiyi bir vaxtda yeni geopolitik güc sahələri axtarır və Ermənistana yönəlir. Mərkəzi Afrika Respublikası, Çad, Mali və Burkina Faso kimi ölkələrdə mövqelərin itirilməsi fonunda Ermənistan yeni strateji mərkəz olaraq dəyərləndirilir. Ermənistan bu mənada, Afrikadakı təsir dairələrini əvəz edə bilməsə də, Makron və Fransa üçün müəyyən strateji əhəmiyyət kəsb edir. Makron erməni diasporunun Rusiya daxilindəki fəaliyyətindən istifadə edərək kəşfiyyat və ya digər əməliyyatlarda öz maraqlarını həyata keçirmək istəyir”.

Ekspert deyib ki, Azərbaycan isə Rusiyanın dəstəyini itirmədən öz milli maraqlarını qorumağa çalışır. Qarabağ üzərində tam nəzarət əldə etdikdən sonra Azərbaycan həm Rusiya ilə, həm də Qərb ölkələri ilə balanslı siyasət aparmaqda maraqlıdır:

“Beləliklə, Ermənistanın Qərblə, xüsusən də Fransayla yaxınlaşmaq cəhdləri onun Rusiya ilə tarixi əlaqələrinə təhlükə yaradır. Lakin hər iki tərəf – həm Ermənistan, həm də Rusiya bu münasibətlərin tamamilə qırılmasından çəkinir. Eyni zamanda, Qərb, xüsusilə Fransa Ermənistandan Rusiyaya qarşı qətiyyətli mövqe tələb edir və bu regionda təsirini artırmağa çalışır. Geosiyasi manevrlər və tarazlıq axtarışı hələ uzun müddət davam edəcək”.