“SSRİ-nin dağılmasına əsas səbəb Azərbaycanda başlayan proseslər oldu”
Tarix: 20-10-2018, 09:39 | Çap et
Hər il olduğu kimi, bu il də ölkəmizin müstəqillik qazanması ilə bağlı bir-birinə zidd fikirlər var. Məsələn, bəzi şəxslər bildirir ki, ötən əsrin sonlarına yaxın dünyada və SSRİ məkanında baş verən siyasi-iqtisadi və hərbi proseslər sosialist düşərgəsini dağıtmağa istiqamətlənmişdi. Ona görə də SSRİ-nin dağılması müttəfiq respublikaların və başqa sosialist ölkələrin müstəqillik qazanması üçün fürsət oldu.
Bu fikrin tərəfdarlarının mövqeyi belədir ki, xalq hərəkatlarının, milli azadlıq mübarizələrinin müstəqillik qazanılmasında ciddi rolu olmayıb. Bu, tarixi zərurətdən meydana çıxmış bir hadisədir.
Başqa fikir isə bundan ibarətdir ki, Azərbaycan və digər respublikalar müstəqilliyə xalqların mübarizliyi və milli azadlıq hərəkatı liderlərinin fədakarlığı sayəsində qovuşub.
Bəs, əslində gerçəklik nədən ibarətdir?
Milli azadlıq hərəkatının liderlərindən biri, istiqlalçı deputat Sabir Rüstəmxanlı “Yeni Müsavat”a mövzunu bu cür şərh edib: “Diqqət edin, 1918-1920-ci illərdə qurulub mövcud olan respublikanın memarı Məhəmməd Əmin Rəsulzadə başda olmaqla Müsavat Partiyası, müsavatçılar idi. 1988-ci ildən başlanan proseslərdə Xalq Cəbhəsi yaranana qədər o mitinqlərin əsas liderləri şair Sabir Rüstəmxanlı ilə fəhlə Nemət Pənahlı idi. Arxa planda şübhəsiz hələ ortaya tam çıxmasa da Əbülfəz Elçibəy də var idi. Amma Xalq Cəbhəsi yaranandan sonra təşkilat olaraq proseslərə Xalq Cəbhəsi rəhbərlik edirdi. 1991-ci ildə müstəqilliyin bərpasının memarı Xalq Cəbhəsi idi. Sonrakı dövrdə Heydər Əliyev gəldi və onun da öz xidməti var. Müstəqilliyin bərpasının əsas müəllifi xalqın gücü idi. Milyondan artıq insan meydanlara yığışırdı, 43 millət vəkili isə xalqa arxalanıb parlamentdə mübarizə aparırdı. Parlamentin binasını xalq əhatəyə almasaydı və xalqın təzyiqi olmasaydı müstəqilliyə nail ola bilməzdik. Bu işlərin heç birini xalqsız görmək mümkün olmazdı”.
Sabir Rüstəmxanlı qeyd etdi ki, SSRİ-dən qopan digər respublikalarda da “Müstəqilliyin əldə olunması SSRİ-nin dağılmasının nəticəsi idi” təbliğatı gedir. Ruspərəst qüvvələr belə təbliğat aparırlar ki, xalq hərəkatlarının, Xalq Cəbhələrinin heç bir rolu olmadı, onsuz da SSRİ dağılmağa məhkum idi və müstəqilliyi də bizə məcməyi də hazır verdilər: “Bu cür fikrilər tamamilə yanlış təbliğatdır və xalq hərəkatını, xalqın azadlıq mübarizəsini gözdən salmaq cəhdidir. Bu cür fikirlər birmənalı şəkildə rədd edilməlidir. Əgər xalq hərəkatı olmasaydı, Azərbaycanda, Baltikyanı respublikalarda SSRİ-nin apardığı yanlış siyasətə qarşı mübarizə olmasaydı, hansısa kosmetik dəyişikliklərlə SSRİ-ni saxlayacaqdılar. Əslində SSRİ-nin dağılması həm Baltik respublikalarında, həm də Qafqazda, xüsusən Azərbaycanda illər uzunu aparılan işin bir tərəfdən nəticəsi idi. 1988-ci ildən Azərbaycanda başlanan proses, ermənilərin Dağlıq Qarabağ iddiaları, sonra Moskvanın erməniləri dəstəkləməsi, Azərbaycanda əhalidən ov tüfənglərinin də alınması, Ermənistandan azərbaycanlıların qovulması, bunun ardınca başqa respublikalarda da baş verən hadisələr artıq SSRİ-yə, mərkəzi hakimiyyətə inamı sarsıtmışdı. Bu vəziyyət ciddi bir etiraz dalğası yaratmışdı. Azərbaycanda 1988-ci ilin fevralından başlayaraq az qala hər ay mitinqlər keçirilirdi. 1988-ci ilin sonunda 18 günlük mitinq əslində SSRİ-ni sarsıdan mitinq idi”.
S.Rüstəmxanlı bəyan etdi ki, SSRİ-nin dağılmasına əsas səbəb Azərbaycanda başlayan proseslər oldu: “Azərbaycan parçalandığı gündən öz bütövlüyünü, müstəqilliyini arzulayıb, buna çalışıb. 1918-1920-ci illərdə mövcud olmuş Xalq Cümhuriyyətinin qurucuları, onların varisləri bu mübarizəni xaricdə aparıblar. 1988-ci ildən isə azadlıq mübarizəsi meydanlarda açıq görünməyə başladı. Bir çox faktorlar gəldi bir nöqtədə birləşdi ki, artıq SSRİ dağılmalıdır və dağıldı. Onun dağılmasına əsas səbəb Azərbaycanda başlayan proseslər oldu. Azərbaycanda inqilab səviyyəsində proses gedirdi. SSRİ-ni o inqilabi proseslər çökdürdü. Azərbaycanın müstəqilliyə qovuşmasını Moskvadan təyin olunan rəhbərlər yubatmağa çalışırdılar, qarşısını almaq istəyirdilər. Onlar da bunu Moskvanı sevdiklərindən etmirdilər, Moskvanın əli ilə Qarabağı xilas eləməyi düşünürdülər. Bizimkiləri Moskvadan asılı eləyən əsas səbəb o idi. Ona görə də Müstəqillik Aktının qəbulu bizdə bir az yubandı. Əslində isə prinsip etibarilə SSRİ məkanında azadlıq hərəkatı ilk növbədə Azərbaycandan başlamışdı”.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Kiber hücum riski yüksəlir: Azərbaycanda təhlükə ikiqat artıb - NƏ ETMƏLİ?
Bu gün, 18:00 |
|
|
|
| • İranda MOSSAD əməliyyatı: saxlanılanlar var - KİV
Bu gün, 17:58 |
|
|
|
| • 5 min dollarlıq dronu 1 milyonluq raketlə vururlar - UCUZ QİYMƏTƏ DRON VURAN HAZIRLANIB
Bu gün, 17:55 |
|
|
|
| • Müalicə üçün Azərbaycana hansı ölkələrdən gəlirlər? - SİYAHI
Bu gün, 17:50 |
|
|
|
| • Rusiya ordusu martdan bəri Ukraynada 149 yaşayış məntəqəsini İŞĞAL EDİB
Bu gün, 17:45 |
|
|
|
| • Bu musiqi məktəbinə yeni direktor təyin edildi - BUNDAN SONRA...
Bu gün, 17:42 |
|
|
|
| • 1 həftədir itkin düşən kişinin meyiti quyudan tapıldı
Bu gün, 16:05 |
|
|
|
| • "Evimdə idman zalı düzəltmişəm"
Bu gün, 15:51 |
|
|
|
| • Azərbaycanda tikinti icazələri daha əlçatan olacaq
Bu gün, 15:48 |
|
|
|
| • Şahin Bağırov bu rəisi vəzifəsindən azad etdi - ƏMR
Bu gün, 13:32 |
|
|
|
| • 26 yaşlı vəzifəli şəxs “BMW” ilə törətdiyi ağır qəzada ÖLDÜ - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 13:23 |
|
|
|
| • Deputatdan Nadir Qafarzadənin bu hərəkətinə reaksiya
Bu gün, 13:01 |
|
|
|
| • Daha bir tanınmış cərrah əməliyyatını açıq şəkildə PAYLAŞDI – Araşdırma BAŞLADI - FOTOFAKT
Bu gün, 12:33 |
|
|
|
| • Bəxtiyar Ərsayın vəzifədən getməsinin PƏRDƏARXASI - İLGİNC
Bu gün, 12:30 |
|
|
|
| • Qubada kənd sakinlərini təhqir edən məmur vəzifədən AZAD EDİLDİ – FOTO
Bu gün, 12:27 |
|
|
|
| • Paşinyan və xanımı musiqi alətində ifa etməyi öyrənir
Bu gün, 12:24 |
|
|
|
| • Hər 50 sakinindən 1-i şəhid düşən kəndə verilən GÖZ DAĞI... – “Gülüm Naxçıvan” reallıqları
Bu gün, 12:22 |
|
|
|
| • Azərbaycan üzvlük istəyir: Rusiya mane olacaq? - AÇIQLAMA
Bu gün, 12:11 |
|
|
|
| • “Tramp yolu”nu rus sərhədçiləri qoruyacaq?” - “Zaxarovanın bəyanatı gülməlidir”
Bu gün, 12:06 |
|
|
|
| • Xalq artisti Ənvər Sadıqovun “Telegram” hesabı sındırıldı
Bu gün, 12:05 |
|
|
|
| • Rusiyada 23 il əvvəl qayınatasının qətlində təqsirləndirilən azərbaycanlıya hökm oxunub - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 12:02 |
|
|
|
| • “Qarabağ”ı təbrik etsəydim, məni qınayacaqdılar” - “Neftçi”nin baş məşqçisi
Bu gün, 11:55 |
|
|
|
| • ABŞ-də məhkəmə Trampın deportasiya prosesini genişləndirmək cəhdini bloklayıb - KİV
Bu gün, 11:52 |
|
|
|
| • Paşinyandan Putinə Şanxay ərəfəsi demarş - Bakı da qoşulacaqmı?
Bu gün, 11:35 |
|
|
|
| • Sabiq teatr direktoru Məmmədəli Ağayevin MƏHKƏMƏ VİDEOSU - QƏRAR VERİLDİ
Bu gün, 11:32 |
|
|
|
| • Azərbaycan "ŞƏT ailəsi"nin mühüm üzvüdür - Çin səfiri
Bu gün, 11:29 |
|
|
|
| • İcra başçısının TERRORÇU ORTAĞI - PKK Yandaşları yenə Kəlbəcərdə?!!
Bu gün, 11:23 |
|
|
|
| • Rusların Azərbaycan məhsullarına qarşı davası DAVAM EDİR - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 11:22 |
|
|
|
| • “Mənim əl-qolumu bağlamışdı” - Döyülən uşaqların anası
Bu gün, 11:12 |
|
|
|
| • Separatçıların 2 sentyabr hazırlığı - Bakıdan sərt xəbərdarlıq
Bu gün, 11:08 |
|
|
|
| • BU GÜN O GÜNDÜR... - Düz 34 il əvvəl...
Bu gün, 10:43 |
|
|
|
| • Serjikin adamı Bako və Levonun Xankəndində nərd oynadığı günlərə dönmək istəyir... -FOTO
Bu gün, 10:26 |
|
|
|
| • Armen Qriqoryan Laricani ilə görüşüb - “Təsnim”
Bu gün, 10:24 |
|
|
|
| • "Niyə məzuniyyətdə olan həkimi əvəz edən yoxdur, biz niyə əziyyət çəkməliyik?" - ETİRAZ VAR...
Bu gün, 10:23 |
|
|
|
| • Paşinyanın 10 noyabr bəyanatı ilə bağlı fikirləri nəyə hesablanıb? - ŞƏRH
Bu gün, 10:17 |
|
|
|
| • Reklamı GƏL-GƏL deyir... görəndə DABANA TÜPÜRÜRSƏN... - FAKT BUDUR!
Bu gün, 10:08 |
|
|
|
| • Ermənistanda vəziyyət gərginləşir: Paşinyan özünü belə sığortalamağa çalışır - GƏLİŞMƏ
Bu gün, 09:56 |
|
|
|
| • Azərbaycanlılar Ermənistan gömrüyündə yoxlanacaq? - Deputat İZAH ETDİ
Bu gün, 09:54 |
|
|
|
| • BQXK: “neytral” maskalı, siyasi məzmunlu təşkilat - AKTUAL
Bu gün, 09:51 |
|
|
|
| • Təhsildə Keyfiyyət Təminatı Agentliyi şefinin KEYFİYYƏTSİZ AÇIQLAMASI - AXI NİYƏ?
Bu gün, 09:49 |
|
|
|
| • İrəvanın Bakıdan istədiyi kənd – Bu 6 rayonumuz təhlükə altına düşə bilər
Bu gün, 09:39 |
|
|
|
| • Tələbə valideynlərinə xəbərdarlıq: - Pulu əvvəlcədən verməyin!
Bu gün, 09:28 |
|
|
|
| • MDB Azərbaycan və Ermənistanın təşkilatın işində maraqlı olduğunu görür - Rusiyanın daimi nümayəndəsi
Bu gün, 09:26 |
|
|
|
| • Nəsiminin məzarını köçürmək istəyənlər “nəbz yoxlaması” aparır – Sensasion iddia
Bu gün, 09:15 |
|
|
|
| • Ya Həsən keçəl... ya da Keçəl Həsən..: NƏ FƏRQİ? - İlham Rəhimovun əl-üzünü NİYƏ YUYURLAR Kİ?
Bu gün, 09:14 |
|
|
|
| • Onların əsas hədəfi Pezeşkiandır... - ONA GÖRƏ DƏ...
Bu gün, 08:42 |
|
|
|
| • Təyyarəmizdən sonra səfirliyimizə açılan atəş: Rusiya həddi aşdı - HƏQİQƏTƏN DƏ...
Bu gün, 08:38 |
|
|
|
| • Neftçilərin Həmkarlar İttifaqları PROBLEMİ... - NƏ BAŞ VERİR?
Bu gün, 08:32 |
|
|
|
| • Ukrayna ordusu Rusiya üçün “Qiyamət günü” hazırlayır - TƏFƏRRÜAT
Bu gün, 07:01 |
|
|
|
| • Vüqar Behbudov 1 milyonluq mebel aldırır - Rəhbərlik üçün: Dəmir və matraslı çarpayı da var
Bu gün, 07:00 |
|
|
|
|
