dia-az.life Kulis-in tanınmış müğənni Lalə Məmmədova ilə ədəbiyyat və kitab mövzusunda söhbətini təqdim edir
- Xarici dilləri bitirmisiniz... Ədəbiyyata xeyli yaxın sahədir. Bədii ədəbiyyat oxumaqla əvvəllər nə qədər məşğul olmusunuz, nə oxumusunuz və indi vəziyyət necədir?
- Ədəbiyyatla hərfləri tanıyandan maraqlanmağa başlamışam. Elə əvvəllər də indi də boş zaman varsa mütləq mütaliə edirəm. Buna tələbatım uşaqlıqdan var. Uşaqlıqda daha çox nağıllar və elmi jurnalların arxasındakı "Bunları bilmək maraqlıdır" köşəsini oxuyurdum. Sonralar müəllifləri və janrların sayını artırmağa başladım. Sözsüz ki, hər yaşın öz tələbləri var. Məktəbin son siniflərində Salam Qədirzadənin "46 bənovşə", Rəşad Nuri Guntəkinin "Çaliquşu" romanı, Əli Vəliyevin hekayələri və bir də adını unutduğum ədəbiyyat jurnalında yeni əsərləri oxuyardım. İndi isə vəziyyət bir az fərqlidir. Həyat tərzimlə əlaqədar psixoloji, fəlsəfi kitablara daha çox tələbatım var. Və unutdum dəməyə, Xarici Dillər Universitetinə daxil olduqdan sonra isə oxuduğum yazarların sırasına Qərb, Avropa, Amerika yazıçıları da daxil oldu
- Sizcə müğənni ədəbiyyat sahəsində nə qədər savadlı olmalıdır?
- Müğənni ədəbiyyat sahəsində demirəm ki, alim olsun, ancaq söz ehtiyatı, nəsr və poeziya haqqında məlumatı olmalıdır.
- Müğənnilərimizin əksəriyyəti oxumur. Hətta məşhur xanəndələr var ki, ömrü boyu qəzəli səhv oxuyur, mənasını anlamır. Bu məsələyə necə baxırsınız?
- Çox pis. Daha nə dəyim ki?
- Yeri gəlmişkən, türk müğənnilərinin əksəri ciddi mütaliəlidirlər. Məsələn, bir kitab mağazasının açıqlamasına görə Yıldız Tilbə bir ayda 300-dən çox bədii kitab almışdı. Sizi də hərdən kitab təqdimatlarında görürük. Nə alırsız, nə oxuyursuz?
- Əslində, kitab təqdimatlarında çox da ola bilmirəm. Sonuncu dəfə Sevinc Çılğının və Nigar Həsənzadənin kitab təqdimatlarında olmuşam. Ancaq saytlardan kitab mağazaları ilə maraqlanıram. Paolo Koelyo, Fransuaza Saqan, Qabriel Markes, Fridrix Nitşe, Cek London mənim təzə-təzə müraciət etdiyim yazarlardır.
- Sizcə, kitab mədəniyyəti nə vaxt formalaşacaq bizdə? Hansı ki, sovet vaxtı bu normal idi. Bəlkə elə birinci sənət adamlarından başlamaq lazımdır. Örnək olaraq...
- Bu vərdişi hər bir valideyn öz uşaqlarına aşılamalı və sevdirməlidir. Maraq yaratmalıdır.
- Yazırsınızmı nəsə? Həvəs üçün də olsa... Məktub, şeir, həkayə, nağıl, ən azı status-esemes...
- Yox, dediyiniz kimi nəsə yazmıram. Arada oxuduğum mahnıların müəyyən yerlərində redaktə işləri aparıram.
- Yeni mahnıların sözləri sizi qane edirmi?
- Bəzən hə, bəzən yox...
- Şeir əzbərləyirsiniz heç?
- Şeir əzbərləmək kimi böyük bir istedadım yoxdur. Ancaq maraqlı, içdən, səmimi yazılmış şeirləri bir neçə dəfə oxumaqla yadımda saxlaya bilərəm.
- Azərbaycandan sevdiyiniz şeirlər, hekayələr, romanlar haqda da danışın mümkünsə.
- Mənim doğma dilim çox zəngindir. Və əsərlərində epitetlərdən istifadə edən yazıçıları daha çox sevirəm. Bəlkə də bu yaradıcı adam olmağımla bağlıdır, bilmirəm. Anar, Kamal Abdulla, İsa Muğanna, İlyas Əfəndiyev, Elçin, Nəriman Həsənzadə, Bəxtiyar Vahabzadə, Mikayil Muşfiq... bu yazarların hər birinin şah əsərləri var. Onları dönə-dönə oxuyuram.
- Dünya ədəbiyyatından sevdiyiniz əsərlər hansılardır?
- Dünya ədəbiyyatından "Əcdadların harayı", "100 ilin tənhalığı", "Salam, kədər", "Balıq qanı", "Həyat yanğısı", "Ay və qəpik-quruş", "Martin İden", "Zərdüşt belə deyərdi", "Fransız leytenantının sevgilisi", "Ölümqabağı öpüş", "11 dəqiqə", "Kerri bacı", "Dahi" və s. Yadıma düşənlər hələ ki, bunlardır.
- Varqas Lyosanı tanıyırsınız?
- Xeyr, tanımıram.
- İngilis dilində də oxuyursunuz?
- Oxuyuram.
- Sizcə niyə ciddi bir kitaba 5 manat verməyən azərbaycanlı saiti samitdən ayıra bilməyən toy müğənnisinə minlərlə manat sayır? Bu ciddi problemdir, yoxsa heç bir zərəri yoxdur?
- Hə, bu böyük faciədir. Əslində, bu cahillik və savadsızlığa açılan və getdikcə genişlənən bir yoldur. Mən də sənət adamıyam. Bəzən böyük, həddən böyük bir istedadın qarşısında bəzi şeylərə göz yummaq olar. Ancaq təəssüf edirəm ki, maddiyat savadsız insanlara sonradan mənəviyyatlarını doldurmaq üçün böyük şans verdiyində onlar bunun fərqində olmurlar. Ömürlərinin sonunadək cahil olaraq qalırlar.
- Səmavi kitablardan hansıları oxumusunuz?
- İncil və Quranı oxumuşam.
- Son olaraq həmkarlarınıza və dinləyicilərinizə ədəbiyyatla, kitabla bağlı nə dəmək istəyirsiniz?
- Oxuyun, oxuyun, bir daha oxuyun! Dünyanı gözəlliklə yanaşı savad və elm xilas edəcək!
