Gürcüstan parlamentinin vitse-spikeri Tea Tsulukiani “Gürcü Arzusu”nun hakimiyyətdə olduğu dövrdə Vahid Milliyətçi Hərəkatın (VMH) fəaliyyətini araşdırmaq üçün yaratdığı parlament komissiyası ilə əməkdaşlıqdan imtina edən deputatları həbslə hədələyib: “Bu komissiyanın tələblərinə əməl edilməməsi ciddi şəkildə cəzalandırılır. Əgər xahişimizi yerinə yetirməsəniz - sənəd təqdim etməsəniz və ya gəlməsəniz, bu hərəkəti edən cinayət qanunvericiliyinə uyğun olaraq məsuliyyətə cəlb olunacaq. Bunun üçün cəzalar var - cərimələr və ya hətta həbs”.
Onun sözləri müxalifətin komissiya ilə hər hansı formada əməkdaşlıqdan rəsmən imtina etməsindən bir neçə saat sonraya təsadüf edib. VMH lideri Tina Bokuçava bildirib ki, komissiyanın məqsədi Rusiyanın maraqlarına uyğun olaraq Gürcüstanın yaxın tarixini “yenidən yazmaq”dır. Eyni zamanda, o vurğulayıb ki, müxalifət ifadə verməkdən imtinaya görə mümkün cəza da daxil olmaqla risklərdən tam xəbərdardır.
Əvvəlki hökumətin nümayəndələri üçün “Gürcüstan Nürnberq”inin təşkili vədi “Gürcü Arzusu” seçki kampaniyasının əsas məqamlarından biri oldu. Partiya həmçinin VMH və ona bağlı olan digər siyasi qüvvələrin fəaliyyətini qadağan etməyi istisna etməyib. Müxalifət isə öz növbəsində “Gürcü Arzusu”nu və onun yaradıcısı Bidzina İvanişvilini repressiyalar hazırlamaqda və ölkədə narazılığı məhv etməyə çalışmaqda ittiham edir.
Kənardan müşahidəçinin təbii ki, sualları var. Məsələn: Tsulukianinin hədələdiyi şey qanunidirmi? Bütün dünyada demokratik nailiyyətləri ilə tanınan müasir Gürcüstanda vintlərin belə bərkidilməsi mümkündürmü? Yəni vətəndaşın sırf siyasi motivlərə əsaslanan iş üzrə ifadə verməkdən imtina etmək hüququ yoxdurmu?
AYNA.AZ-ın suallarını Gürcüstanın tanınmış ekspertləri cavablandırıblar.
Qara Dəniz Beynəlxalq Universitetinin (Tbilisi) professoru, Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin direktoru Nika Çitadze:
“Təəssüf ki, Gürcüstan getdikcə avtoritarizmə doğru irəliləyir, Tsulukianinin bəyanatı da buna xidmət edir. Əgər de-fakto parlament əvvəlki hakimiyyətin əməlləri ilə bağlı araşdırma aparmaq istədiyini bəyan edirsə, o zaman unutmaq olmaz ki, bu, həm də müxalifətə, müxaliflərə təzyiq cəhdidir”.
Siyasi şərhçi, hüquqşünas, Gürcüstanın Yeni Xristian Demokratlar Partiyasının İdarə Heyətinin üzvü Levan Çxeidze:
“Bu suallarla bağlı bunları demək olar. Həqiqətən də, Gürcüstan parlamentinin İstintaq Komissiyasının tələbinə əməl edilməməsi cəzalandırılan əməldir.
Niyə Gürcüstan müxalifəti adıçəkilən komissiyanın fəaliyyətində iştirak etmək istəmir? Problem hazırkı parlamentin legitimliyi şübhə doğurur. Xatırlatmaq istərdim ki, Gürcüstanın müxalifət partiyaları parlamentdəki səsvermənin nəticələrini tanımadılar, deputat mandatlarını qəbul etməkdən imtina etdilər və bundan əlavə, bu seçkilər ATƏT, Avropa Şurası və “Human Rights Watch”un müşahidə missiyaları tərəfindən mənfi qiymət aldı.
İndiki hökuməti heç bir Qərb ölkəsi tanımır və onun nümayəndələri artıq Davos və Münhen konfransları da daxil olmaqla görüşlərə dəvət edilmir. Parlament natamamdır - 150 əvəzinə 89 deputat var. Bu parlament nə konstitusiyaya düzəlişlər, nə üzvi qanunlar, nə də beynəlxalq müqavilələri ratifikasiya edə bilər. Bu, kvazi parlamentdir. Müvafiq olaraq, müxalifət üçün bu parlamentlə əməkdaşlıq onun legitimliyinin dolayısı ilə tanınması kimi qəbul edilə bilər.
Hakimiyyət yuxarıdakı səbəblə bağlı repressiyalara əl atacaqmı? Əlbəttə, bəli! Bu günə olan məlumata görə, artıq bizdə siyasi motivli aksiyalara görə saxlanılan 51 siyasi məhbus var. 300-dən çox insan işgəncəyə məruz qalıb. Gürcüstanın yüksək vəzifəli hökumət rəsmiləri, o cümlədən daxili işlər naziri Qərbin sanksiyaları altındadır və bəziləri Maqnitski siyahısına salınıb.
Beləliklə, Gürcüstanın keçmiş demokratik nailiyyətləri indi tarixdir. Gürcüstan da faktiki olaraq Avropa Şurası Parlament Assambleyasının üzvlüyündən çıxdı”.
Beynəlxalq Münasibətlər Akademiyasının rəhbəri, Gürcüstan-Azərbaycan Münasibətlərinin İnkişafı Fondunun baş direktoru Simon Kopadze:
“Gəlin ondan başlayaq ki, “Gürcü Arzusu”nun və bütün parlamentin hazırkı mövqeyi tamamilə qanunsuzdur. Parlament qeyri-legitimdir və heç bir hüquqi qüvvəyə malik deyil. Bu hakimiyyəti, bu parlamenti, bu nazirlər kabinetini heç bir sivil ölkə tanımır.
Onların qanuniləşdirmə ilə bağlı xüsusilə böyük problemləri var. Beləliklə, onların qeyd olunan mövzu ilə bağlı hər hansı təşəbbüsü qanunsuzdur - xüsusən də repressiyalara, müxaliflərə görə siyasi təqiblərə başlayacaqlarsa.
Bu, tamamilə iyrəncdir. Bu, o deməkdir ki, Tsulukianinin dediyi tamamilə qeyri-qanuni hökumətin, qeyri-qanuni parlamentin və sairin tamamilə qanunsuz tələbidir.
Fikrimcə, Gürcüstanın hazırda düşdüyü siyasi böhran yalnız bir yolla həll oluna bilər. Bunlar seçki komissiyasının tamamilə yeni tərkibdə və ciddi beynəlxalq nəzarət altında olan yeni seçkilərdir. Belə ki, parlamentin legitimliyi bütün tərəfdaşlar və beynəlxalq hüququn bütün subyektləri tərəfindən qeyd-şərtsiz tanınsın. İndiki hakimiyyətin dediyi və etdiyi hər şey tamamilə qanunsuzdur”.
