Əgər Paşinyan Bakıya gəlsəydi...
Bu gün, 08:46
“Jurnalistin missiyası ziddiyyətləri hamarlamaq deyil, onları müəyyən etməkdir. Hamarlaşdırmaq olmalıdır və bu, bir qayda olaraq, siyasətçilər, diplomatlar və məmurlar tərəfindən həyata keçirilir. Buna baxmayaraq, bu sətirlərin müəllifi daima qonşu Ermənistana qarşı döyüşkən ritorikanın azaldılmasına, hətta onun Baş naziri Nikol Paşinyana münasibətin dəyişdirilməsinə ehtiyac olduğunu vurğulayır. Çünki müdriklərin dediyi kimi, baş verənlər baş verib, keçmiş əbədi yaşana bilməz! Bəli, sözün həqiqi mənasında dörd il əvvəl qanlı müharibədən keçməyimizə baxmayaraq, biz daim irəli getməliyik. İndi İrəvanla tamamilə yeni münasibətlər qurmağa çalışmağın vaxtı çatıb. Xüsusən də ona görə ki, biz qalibik - bəli, biz bu müharibədə qalib gəldik və qaliblər məğlub olanlara qarşı daha yumşaq və sülhsevər olmalıdırlar”. Bu sözləri analitik Hüseynbala Səlimov Bakıda keçirilən COP29 tədbirində Ermənistanın nümayəndə ilə iştirak etməməsi və bunun fəsadları haqqında yazdığı və “Zerkalo.az”da dərc olunan təhlil yazısında qeyd edib.
Siyasi icmalçı analitik yazısına belə davam edib: “Üstəlik, biz daim vurğulayırıq ki, hətta Ermənistanın indiki hakimiyyəti, xüsusən də Paşinyan özü imkan daxilində öz vətəndaşlarının psixologiyasını, Azərbaycana və Türkiyəyə münasibətini dəyişməyə çalışır. Bəs Azərbaycanda COP29 tədbirlərinin keçirildiyi bu günlərdə Ermənistan hökuməti nə etdi? Bəli, onlar Bakıya gəlmədilər. Açığı, Ermənistanı Paşinyanın özünün təmsil edəcəyini düşünmürdük, lakin digər Ermənistan rəsmilərinin, məsələn, parlamentin sədri və ya xarici işlər nazirinin Bakıya gələcəyini gözləyirdik. Onu da deyim ki, bir neçə həftə əvvəl mətbuatda xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanın Bakıya gələcəyi ilə bağlı xəbərlər yayılmışdı, lakin bu məlumat təsdiqini tapmadı. Bakıda COP29 keçirilən zaman Mirzoyan nümayişkaranə şəkildə İsveçə getdi; iddiaya görə işgüzar səfərə. Nə baş verir? Bəzi siyasi müşahidəçilər İrəvanın guya COP29-un Bakı hadisələrini boykot etməyə çalışan ölkələrə qoşulduğu qənaətindədirlər. Amma COP29-un Bakıda keçirilməsi məsələsi həll olunanda İrəvan bunun əleyhinə səs vermədi. Digərləri isə Ermənistan nümayəndə heyətinin Bakıya gəlməkdən imtina etməsini (bəzi mənbələrə görə, hətta əvvəlcədən qeydiyyatdan keçiblər!) İrəvanın guya Bakıda həbsdə olan Qarabağ separatçılarının bəzi liderlərinin azad edilməsini tələb etməsi ilə izah edirlər. Amma rəsmi Bakı dəfələrlə bəyan edib ki, bunlar sıravi hərbi əsirlər deyil, hərbi cinayətkarlardır. Bizə elə gəlir ki, hətta İrəvanın özündə də separatçıların liderləri o qədər də xoş qarşılanmır, çünki onların qayıdışı Paşinyan hakimiyyətinə başağrısından başqa yaxşı heç nə vəd etmir”.
“Nikol və onun nazirlərinin “ictimai rəydən” qorxduğu güman edilir. Amma Ermənistanın nümayəndələri, hətta ötən əsrin 90-cı illərində münasibətlərin daha gərgin və soyuq olduğu vaxtlarda Azərbaycanda bəzi tədbirlərdə iştirak edirdilər. Mən hələ erməni idmançılarının Bakıda keçirilən idman yarışlarında dəfələrlə iştirak etməsi faktını demirəm. Görünür, Paşinyanın əsl sülh və əməkdaşlığa doğru daha bir addım atmağa cəsarəti çatmadı - axı, onun Bakıda keçirilən tədbirlərdə iştirakı hamı tərəfindən açıq-aydın xoşməramlılıq jesti və regional sülhün bərqərar olması istəyi kimi qiymətləndiriləcəkdi. Xüsusən də COP29 ərəfəsində Paşinyan Bakını sülh müqaviləsi imzalamağa çağırdı. O zaman sual olunur: bütün bunlar boş akustika idi?”, - deyə analitik sual edib.
H.Səlimov vurğulayıb ki, təəssüflər olsun ki, Paşinyan qeyri-ardıcıldır: “Onun bəyanatları və hərəkətləri həmişə ziddiyyətlidir. Adamda elə təəssürat yaranır ki, keçmişə qayıtmağı gözləyir. Ehtiyatlar var ki, hətta “qərbçi” kimi o, istənilən vaxt geosiyasi kursunu dəyişməyə və Rusiya orbitinə qayıtmağa hazırdır. Hesab edilir ki, Donald Trampın yenidən ABŞ Prezidenti seçilməsindən sonra dünyada müəyyən qeyri-müəyyənlik yaranıb. Guya Tramp Rusiyanın geosiyasi ambisiyalarına daha geniş yer verəcək və təkcə Gürcüstan və Moldova kimi postsovet ölkələrini deyil, həm də postsovet ölkələrini yarı yolda qoyacaq: həm də ABŞ-dakı erməni diasporu qarşısında güclü dəstəyi olan Ermənistanı... Qeyd edək ki, hazırda bununla bağlı və ümumilikdə Trampın seçilməsi ilə bağlı çox gərgin müzakirələr gedir. Bir gün də səngimirlər, dayanmırlar. Əvvəlki yazımızda biz mümkün olduğu qədər ABŞ-ın yeni Prezidentinin Amerika siyasətinin bütün sahələrini, fundamental dəyişikliklər edib-etməyəcəyini ətraflı şəkildə araşdırdıq. Ancaq insanlar müzakirə etməkdə davam edir: Ukrayna münaqişəsi necə olacaq? Yaxın Şərqdə vəziyyət nə olacaq? Cənubi Qafqazda hansı dəyişikliklər olacaq? Əvvəlcə Yaxın Şərq münaqişəsi ilə bağlı çox kiçik bir qeyd etmək istərdik: ayıq analitiklər daha çox təklif etməyə meyllidirlər ki, Tramp İsraili dəstəkləməlidir, çünki sonuncu regional terrorizmə qarşı mübarizə aparır. Amma burada bir məqamı nəzərə almaq lazımdır: hansısa fərdi təşkilat, hansısa qrup insan terrorçu ola bilər, amma heç vaxt bütün xalq, bütün əhali terrorçu deyil, ola bilməz. Bu baxımdan Qəzza zolağının bütün əhalisi, hətta Livan şiələrinin hamısı heç də terrorçu deyil. Amma son müharibə başlayandan bəri Qəzzada, Livanda nə qədər dinc sakin həlak olub. Görünür, bunu təkcə İsrail deyil, ABŞ-ın İsrailyönlü yeni Amerika administrasiyası da nəzərə almalıdır. Bəli, “Hizbullah”ın yeni lideri deyir ki, onların məqsədi İsraili məhv etməkdir. Diqqət edin: Qəzza və Livanda müharibənin sonu deyil, İsrailin məhvidir məqsəd. Hətta Ərəb Dövlətləri Liqası “Hizbullah”ı terror təşkilatı hesab edir. Aydındır ki, belə terrorçularla dialoq aparmağın mənası yoxdur. Amma təkcə İsrail deyil, ABŞ da Fələstin mülki vətəndaşlarına, hətta livanlılara belə qayğı göstərməyə borcludur...”.
“Trampın Bakı və Ankara ilə bağlı siyasəti necə olacaq? Birincisi, qeyd edək ki, ABŞ-da prezident seçkiləri ilə yanaşı, Konqres və Senata da seçkilər keçirilib. Bu bir daha onu göstərir ki, bəzi amerikalı konqresmenlərin son sensasion anti-Azərbaycan müraciəti heç də ABŞ Departamenti, xüsusən də Antoni Blinken tərəfindən təşkil olunmayıb. Çox güman ki, bu, bəzi ermənipərəst konqresmenlər tərəfindən dəstək almaq məqsədilə təşkil edilib. Trampın Türkiyəyə münasibətinə gəlincə, ilk hakimiyyəti dövründə o, Barak Obamanın Ankaraya qarşı yanlış hərəkət etdiyini etiraf edib, amma özü də vəziyyəti dəyişmək üçün heç nə etməyib. İkincisi, özümüzü mütərəqqi dünya ilə eyni düşərgədə hiss etməliyik və razılaşmalıyıq ki, Trampın seçilməsinin nəticələri, o cümlədən Azərbaycan üçün bütün mütərəqqi dünya üçün olduğu kimi olacaq. Amma təəssüf ki, son vaxtlar, məsələn, biz BMT Baş Assambleyasının sessiyalarından daha çox “Valday” Diskussiya Klubuna üstünlük veririk. Biz Avropada baş tutan Demokratiya Sammiti kimi tədbirlərdə iştirak etmirik. Hərçənd daim qeyd olunur ki, siyasət boş yerləri sevmir - bizim olmadığımız yerdə düşmənlərimiz özlərini daha azad hiss edirlər... Ümumiyyətlə, bir şey aydındır: Tramp həm Azərbaycan, həm də Türkiyə üçün Bayden və ya Harrisdən pis olmayacaq. Hərçənd ki, Harris seçilsəydi, onsuz da qorxulu heç nə baş verməyəcəkdi. Bəli, Bayden vaxtilə yalançı “erməni soyqırımı”nı tanımışdı, amma indi hətta Ermənistanın indiki hakimiyyəti də bu məsələnin onlar üçün əvvəlki aktuallığını itirdiyinə eyham vurur. Azərbaycanımız haqqında daha konkret və təfərrüatlı danışsaq, hələ birinci hakimiyyəti dövründə Tramp köməkçisi Con Bolton vasitəsilə Paşinyana belə bir mesaj vermişdi ki, əgər siz həqiqətən də ölkənizin vəziyyətini dəyişmək istəyirsinizsə, onda yaxşı olar ki, regional siyasətinizi dəyişdirin. Üstəlik, ilk Tramp administrasiyası dövründə erməni diasporunun bütün cəhdlərinə baxmayaraq, ABŞ-ın yüksək rütbəli məmurlarından heç biri Paşinyanı qəbul etmədi. Ona görə də bu məsələdə hətta optimistik. Bu günlərdə Bakıda rəsmən elan olundu ki, COP29-dan sonra İrəvanla sülh müqaviləsi ilə bağlı danışıqlar davam etdiriləcək: “İkincisi, bir şey aydındır: Tramp yaxşı bir şey etməsə belə, yenə də pis bir şey etməyəcək. Üçüncüsü, Tramp yəqin anlayır ki, Ermənistan, Azərbaycan və Türkiyə arasında münasibətlərin yaxşılaşdırılması İrəvanın Rusiyanın geosiyasi orbitindən uğurla çıxarılması üçün ən, hətta birinci zəruri şərtdir...”, - siyasi şərhçi yazısını tamamlayıb.
Müəllif: Ayna.az
Geri qayıt