Bu vəsaitlə maaş və pensiyalar nə qədər artırıla bilər ki?
Bu gün, 07:04
Beşinci sosial paket adlanan hökumət tədbirləri çərçivəsində minimum əməkhaqqının və pensiyanın artırılmasının elan edilməsi gündəmdən düşmür. Müəyyən edilmiş əmək haqqı həddinin necə və nə qədər artacağı hələ məlum deyil. Bundan əvvəl saatlıq minimum əməkhaqqına keçid barədə məlumat verilsə də, hələlik bu məsələ ilə bağlı konkret məlumatlar açıqlanmayıb.
Məlum olandan: gələn il minimum əmək haqqını artırmağı planlaşdırırlar. Adətən olduğu kimi, sosial əhəmiyyətli qərar bu ilin sonunda - gələn ilin əvvəlində veriləcək. Bildirilib ki, faiz artımı ikirəqəmli ola bilər və yenidən baxılması ölkənin istehlak bazarında qiymət artımı sürəti və orta nominal əmək haqqının artım səviyyəsi əsasında aparılacaq.
Daha sonra qeyd olunub ki, minimum əmək haqqının artırılması dövlət və özəl sektorda özünü göstərəcək və dövlət sektorunda çalışan işçilərin əməkhaqlarını artıracaq. Axı, bir qayda olaraq, bu halda maaşlar vahid tarif cədvəli (VTC) çərçivəsində artırılır. Məşğulluq bazarının qeyri-dövlət hissəsində orta əmək haqqının artırılması kommersiya təşkilatlarının istəyi və imkanlarından asılı olacaq.
Müəyyən edilmiş saatlıq əmək haqqı minimumuna keçidlə bağlı hələlik konkret məlumat yoxdur, baxmayaraq ki, bu barədə məlumatların büdcənin müzakirəsi zamanı və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin təklifləri əsasında ortaya çıxacağı bildirilir. Bu məsələ ilə bağlı ən çox şərhlər Milli Məclisin deputatı Vüqar Bayramova istinadən media tərəfindən yayılıb.
Deputatın sözlərinə görə, yerli informasiya məkanı yeni ilin büdcəsində sosial müdafiə və sosial təminat xərclərinin 14 faiz artaraq 4 milyard 998 milyon manat olacağı xəbəri ilə doldu. Müqayisə üçün qeyd edək ki, bu ilin büdcəsində bu məqsədlər üçün 4 milyard 391 milyon 430 mindən bir qədər çox vəsait ayrılıb.
İqtisadçı ekspert Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, yeni ildə əhali üçün sosial ödənişlərin necə dəyişdirilməsinin nəzərdə tutulduğu barədə konkret təfərrüat - minimum əməkhaqqının, pensiya və müavinətlərin artımının həcmi, eləcə də vətəndaşların kateqoriyaları hələ məlum deyil, bu dəyişikliklərin kimlərə şamil ediləcəyi göstərilmir. Mütəxəssis ölkə büdcəsində dövlətin sosial xərclərinin əhəmiyyətli dərəcədə artırılması üçün ciddi maliyyə əsasları görmür. Onun fikrincə, artım cüzi olacaq.
İqtisadçı ekspert Pərviz Heydərov da artımların həcmi ilə bağlı optimist deyil: “Gələn ilin dövlət büdcəsi layihəsində sosial müdafiə və təminat xərcləri 4 milyard 998 milyon manat təşkil edəcək. Qeyd olunan məbləğ cari ilin büdcəsində bu məqsədlər üçün nəzərdə tutulmuş xərclərdən 607 milyon manat və ya 14 faiz çoxdur. 607 milyon manat minimum əməkhaqqının və pensiyaların, eləcə də bütün növ sosial müavinətlərin artırılmasına kifayət etməyəcək”.
“Axı, indi 17 növ aylıq, 6 növ birdəfəlik sosial müavinət və 14 növ Prezident təqaüdü var. Yaddan çıxarmaq olmaz ki, ilin ortasında dövlət büdcəsinə baxılarkən Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun büdcəsindən müəyyən məbləğdə vəsait tutulur və izafi gəlir şəklində geri qaytarılır. Yəni gələn il Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun maliyyə imkanları nəzərə alınmaqla sosial müavinətlərin və pensiyaların artırılması imkanı var”, - deyə o əməkdaşımızla söhbətimdə bildirib.
Heydərov əmindir ki, artım prosesində əlilliyə görə sosial müavinətlərə və Prezident təqaüdünə önəm verilməlidir: “Eyni zamanda, bütün ölkə üzrə ödənilən sosial müavinət və pensiyaların bütün növlərindən əlilliyə görə müavinətlərə diqqətin artırılması vacibdir, çünki söhbət vətəndaşlarımızın xüsusi dövlət qayğısına və müdafiəsinə ehtiyacı olan sosial kateqoriyasından gedir. Məsələn, bədən funksiyalarını 81-100 faiz itirmiş bir şəxsə qulluq etmək üçün aylıq 100 manat pensiya verilməsi məntiqə uyğun gəlmir və bu məbləğ artsa, düz olar”.
Digər məsələlərlə yanaşı, yeni ilin yanvarında əmək pensiyalarının illik indeksasiyası gözlənilir. Bu prosedur hökumətin sosial paketinə daxil edilməyib və qanuni tələbdir - pensiyanın artırılması ilin əvvəlində Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun vəsaiti hesabına nominal əmək haqqı və pensiyaların artırılması ilə yanaşı həyata keçirilir. Pensiyanın sığorta hissəsi nominal əmək haqqının artım faizinə uyğun artırılır, pensiya kapitalı isə istehlak bazarında qiymətlərin artım tempinə uyğun olaraq yenidən nəzərdən keçirilir.
AYNA.az
Geri qayıt