Kredit ödəyən zaman niyə əlavə xərcə düşməliyik?
Bu gün, 06:43
“MillÖn” və “E-manat” terminalları vasitəsilə pul köçürmələri zamanı komissiya tutulması vətəndaşlar arasında müzakirələrə və narazılıqlara yol açır. İstifadəçilər hesab edirlər ki, pul köçürmə xidmətinə görə pul ödəməməlidirlər - xüsusən də banka kredit ödəyərkən. Sosial şəbəkə istiadəçilərinin qeydlərinə görə, onsuz da banklar yüksək faiz hesablayırlar, bu səbəbdən xırda xərcləri ödəməyə borcludurlar.
“Şəxsən mən bankdan kredit götürmüşəm, həm də çox yüksək faizlə. İndi də bu borc üzrə aylıq ödənişləri “MillÖn” və “E-manat” ödəniş terminalları vasitəsilə həyata keçirəndə mən də məcbur olub köçürmənin faizinin həcminə uyğun komissiya ödəyirəm. Bu, ədalətsizlikdir. Axı bank kreditdən pul qazanır və ona görə də onun ödənilməsi ilə bağlı xərcləri müştərinin üzərinə qoymaq düzgün deyil”, - deyə bir sosial şəbəkə istifadəçisi yazır.
Əslində, bir neçə gündür ki, “MillÖn” və “E-manat” ödəniş terminalları vasitəsilə kreditlər üzrə pul köçürmələrinin kim tərəfindən ödənilməli olduğu sualı müzakirə olunur. Yeni müzakirə dalğasına səbəb ictimai fəal Xaldun Novruzzadənin sosial şəbəkədəki paylaşımı olub.
Paylaşımın müəllifi aktual sual verir: “Niyə “MillÖn” və “E-manat” sentyabr ayından başlayaraq kreditə xidmət üçün müştəridən faiz alır? Xidmət haqqı məbləğin faizindən asılıdır. Tutaq ki, 2000 min manatlıq əməliyyat üçün avadanlıq avtomatik olaraq 20 manat komissiyanı silir. Yeri gəlmişkən, qəbzdə komissiya haqqında heç bir qeyd yoxdur, yəni müştəri bu pulun banka ödənilən məbləğdən götürüldüyünü bilməyə bilər. Ona görə də bütün bunlar kredit götürənlər üçün problemlərlə doludur, çünki onların xəbəri olmadan bankda borc yığıla bilər”.
Mövzuya dair AYNA-ya danışan bank-maliyyə eksperti, hüquqşünas Əkrəm Həsənov deyib ki, vətəndaş banka olan borcunu ödəyirsə və ya ödəniş növündən asılı olmayaraq, bank vasitəsilə hesaba pul qoyursa, o zaman istər banka gəlsin, istərsə də həmin bankın bankomatı vasitəsilə ödəniş etsin – heç bir halda ondan əlavə ödəniş tutula bilməz: “Çünki əməliyyatı ondan pul qazanan bank həyata keçirir. Bir bankın müştərisi bunu başqa bir maliyyə strukturu, “xarici” ödəniş sistemi vasitəsilə edirsə və ya “MillÖn” və “E-manat” kimi ödəniş terminallarından istifadə edirsə, bu, başqa məsələdir. Aydındır ki, bu halda tranzaksiya pulsuz deyil. Çünki qeyd olunan ödəniş sistemləri xeyriyyə fondları deyil, bundan gəlir əldə edən kommersiya strukturlarıdır”.
Mütəxəssis sual edir: “Buna görə onlara kim pul verir? Birinci tərəfdən sizin bankınız bunun üçün ödəniş edir və əlavə xərcləri öz üzərinə götürür. Əgər bank bunu etmirsə, üçüncü tərəf banklarının və ödəniş terminallarının xidmətlərindən istifadə etməklə ödəyirsinizsə, bankınız belə bir səbəb göstərir: başqa bankın xidmətlərindən istifadə edirsinizsə, o zaman bunun üçün özünüz ödəyirsiniz. Axı o, həmkarlarına pul verməyə borclu deyil. Beləliklə, müştərilər nadir hallarda üçüncü tərəf bankları vasitəsilə pul köçürdürlər”.
“Amma bir çox insanlar “MillÖn” və “E-manat” kimi terminallardan istifadə edirdilər, çünki bankların bu ödəniş maşınlarını işlədən kommersiya strukturları ilə müqavilələri var idi. Banklar əməliyyatlara görə onlara ödəniş edirdi, baxmayaraq ki, onlar bunu etmək məcburiyyətində deyildi və bu, müştərilərlə bağlanan müqavilələrdə nəzərdə tutulmayıb. Onlar bunu müştərilərinin rahatlığı üçün ediblər. Amma “MillÖn” və “E-manat” terminalı vasitəsilə banka kreditin ödənilməsi demək olar ki, sözügedən maşınlar vasitəsilə kommunal xidmətlər üçün pul köçürülməsi ilə eynidir: işıq, qaz və s. Bütün bunlar pulsuz deyil. Sadəcə olaraq, dövlət qurumları abunəçilər üçün bu ödəniş sistemlərinin xidmətlərini ödəyir. Banklar da bunu edirdi, lakin bu yaxınlarda digər maliyyə institutları bəzi üçüncü təşkilatlar vasitəsilə özlərinə ödəniş etmək xərclərini daşımaq istəmədikləri üçün bu təcrübədən imtina ediblər. Məsələn, gedin və ancaq bizim ödəniş terminallarımız vasitəsilə ödəyin. Bu, qanunidir və ən əsası məntiqə və sağlam düşüncəyə uyğundur”, - deyə Həsənov vurğulayıb.
Bu hekayəyə son qoymaq istərdik, amma... Mediada “MillÖn” xidmət mərkəzindən xəbər yayıldı ki, guya xidmətə görə komissiya banklar tərəfindən təyin edilib və ödəniş sisteminin bununla heç bir əlaqəsi yoxdur.
İqtisadçı ekspert Pərviz Heydərov AYNA-ya şərhində söyləyib ki, pul köçürmələri sahəsində daha dəqiq nəzarət həyata keçirilməlidir: “Biz hüquqi mexanizmləri rəhbər tutaraq komissiyanın hansı əsasla tutulduğunu və bunun necə tənzimləndiyini öyrənməliyik. Bütün bunlar hamıya tamamilə aydın olmalıdır. Məsələn, bank xidmətləri kimi bir şey var. Və hər bir bank öz plastik debet və kredit ödəniş kartlarını buraxır”.
“Şəxsən mənə aydın deyil ki, banklararası plastik kartlardan istifadə etməklə pul köçürmələri, o cümlədən köçürmə komissiyaları zamanı hansı tarif siyasətinin qaydaları tətbiq edilir. Hesab edirəm ki, “MillÖn” və “E-manat” kimi ödəniş sistemləri vətəndaşlarımızı bank kreditlərini ödəyərkən xərcə məcbur etməməlidir”, - deyə müsahibimiz fikrini yekunlaşdırıb.
AYNA.az
Geri qayıt