"Vətəndaş ödənişə görə 17-20 gün gözləyirsə, sığortaya inam olmaz"
9-03-2017, 12:49
Son vaxtlar sığorta bazarında sığorta məhsullarının elektron qaydada bağlanılması, sığorta haqlarının elektron qaydada toplanılması ilə bağlı bir çox müsbət addımlar atılmışdır və hal-hazırda da bu istiqamətdə müəyyən işlər davam etdirilməkdədir.
Əlbətdə ki, sığorta məhsullarının satışının elektronlaşdırılması müsbət yanaşmadır və bu bazarın inkişafına öz töhvəsini verəcəkdir. Lakin sığorta hadisələri zamanı zərərçəkən şəxslərər sığorta ödənişlərinin verilməsi ilə bağlı çevik bir sistemin və vahid yanaşmanın olmaması sığorta bazarının inkişafına, vətəndaşlarda sığortaya inamın formalaşdırılmasına çətinlik yaradır. Belə ki, elektron qaydada bağlanılan və bazarda populyar olan avtonəqliyyat vasitəlsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığorta (AVSMMİS) növü əsasən müvafiq səlahiyyətli orqan tərəfindən icbari qaydada sığortalanmayan avtomobillərə görə cərimələr tətbiq edilməsi baxımından ən çox satılan sığorta növüdür. Cərimə yazılmaması səbəbindən avtomobil sahiblərinin öz mülki məsuliyyətlərinin sığortasının əldə etmələri əhalinin sığortaya olan münasibiətini göstərir. Təbii ki, indiki vəziyyəti 5 il əvvəlki ilə müqayisə etmək olmaz, lakin vətəndaşların sığorta haqqında biliklərinin az olması və xüsusi ilə zərəçəkən şəxslərə sığorta ödənişinin verilməsi proseduru və müddəti sığortaya olan münasibətin müsbət yöndə dəyişməsini çətinləşdirir.
Gəlin zərəçəkən şəxslərə sığorta ödənişinin verilməsi proseduru və müddəti ilə bağlı cari vəziyyətə nəzər salaq. Məlmdur ki, AVSMMİS üzrə sığorta ödənişinin verilməsi üçün “İcbari Sığortalar haqqında” Qanunun 17-ci maddəsində göstərilən sənədlər sığortaçıya təqdim edilməlidir. Bu səndələrin içində ən önəmli və əldə edilməsi ən çətin olan sənəd sığorta hadisəsinin baş verməsini təsdiq edən arayışdır (tam adı avtonəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası üzrə sığorta hadisəsi hesab edilə bilən halın təfərrüatları barədə Arayış). Nəyə görə çətindir? “İcbari Sığortalar haqqında” Qanununa əsasən bu arayış səlahiyyətli orqan tərəfindən sığortaçının müraciəti əsasında 10 gün müddətində təqdim edilməlidir. Sığortaçı bu arayışı və Qanunun 17-ci maddəsində göstərilən digər sənədlərdən sonuncusunu aldığı tarixdən 7 iş günündən gec olmayaraq sığorta ödənişini verilməsini təmin etməlidir. Təsəvvür edin ki, zərərçəkən şəxsiniz, avtomobiliniz zədələnib və onun təmir edilməsi və ya dəyən zərərin ödənilməsi ən yaxşı halda Sizə 17-20 gün ərzində ediləcək. İnformasiya mübadiləsinin saniyə ərzində həyata keçdiyi və sənədlərin elektronlaşdırıldığı bir vaxtda bir arayışın 10 gün ərzində əldə edilməsi nə dərəcədə məntiqlidir? Əgər vətəndaş sığorta ödənişini almaq üçün 17-20 gün gözləyirsə əhalidə sığorta bazarına inamı necə formalaşdırmaq mümkündür? Nəqliyyat vasitəsinə dəyən zərərin düzgün qiymətləndirilməsi isə ayrı bir mövzudu.
Fikrimcə sığorta bazarının inkişafı üçün ilk növbədə sığorta ödənişlərin qısa bir müddət ərzində həyata keçirilməsi, zərərçəkən şəxsə sığorta ödənişinin verilməsi ilə bağlı inzibati tədbirlər həyata keçirilməli və müvafiq texniki imkanlar yaradılmadır. Sığortaçı tərəfindən avtonəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası üzrə sığorta hadisəsi hesab edilə bilən halın təfərrüatları barədə Arayışın səlaiyyətli orqana elektron qaydada göndərilməsi və maksimum 3 iş günü ərzində elektron qaydada qəbul edilməsi təşkil edilməlidir. Sığortaçı və səlahiyyətli orqan arasında informasiya mübadiləsinin təşkil edilməsi ilə bağlı elektron sistemin yaradılması mövcud prossesi sadələşdirməklə zərərçəkən şəxslərin maraqlarına xidmət edəcəkdir. Həmçinin sığortaçıların rəsmi saytlarında sığorta tələbinin və sığorta ödənişi üçün tələb olunan sənədlərin elektron qaydada qəbul edilməsi üçün texniki imkanların yaradılması da yaxşı olardı. Qeyd edək ki, icbari sığortanın prinsiplərindən biri də icbari sığorta növləri üzrə əməliyyatların aparılmasına dair vahid metodoloji yanaşmanın təmin edilməsidir. Sığorta hadisələrində zərərçəkən şəxslərə sığorta ödənişlərinin verilməsinin asanlaşdırılması, vahid yanaşmanın təmin edilməsi vətəndaşlarda sığortaya inamın formalaşdırlmasına gətirəckdir. Yalnız bundan sonra sığorta məhsulu məcburi olduğu üçün deyil, vətəndaşlar tərəfindən mahiyyəti başa düşülərək baş verə biləcək risklərdən sığortalamaq məqsədi ilə əldə ediləcəkdir. Bu öz növbəsində icbari sığorta bazarı ilə yanaşı könüllü sığorta bazarının da inkişaf etməsinə zəmin yaradacaqdır.
Sığorta bazarı üzrə ekspert Nizami Kərimov \\fins.az\\
Geri qayıt