Rusiyanın Cənubi Qafqaza yolunu bağlamaq istəyirlər

Ermənistan-Azərbaycan sülh müqaviləsinin yekunlaşdırılması istiqamətində onsuz da dolaşıq olan cəhdlərə yeni düyün əlavə olunur. Hər iki tərəf müqavilənin mətninin imzalanmağa hazır olduğunu bildirsə də, bu günə qədər etibarlı versiya dərc edilməyib. Azərbaycan bir neçə ilkin şərt qoyub və onlar imzalanma mərasimi baş tutmazdan əvvəl yerinə yetirilməlidir.

Bakının əsas narahatlığı Ermənistanın uzun müddətdir mübahisə doğuran Qarabağın dağlıq hissəsi üzərində Azərbaycanın suverenliyini birmənalı şəkildə tanımaq üçün konstitusiyasına dəyişiklik etməsi zərurətidir.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Eurasia.net” yazıb.

Təhlildə qeyd olunur:

“Mayın 17-də dövlətə bağlı Azərbaycan mediası potensial bomba açıqlama ilə çıxış etdi - müqavilənin müddəalarından biri xarici (yəni Rusiya) qoşunlarının hər iki dövlətin ərazisində yerləşməsini qadağan edir. Bu mesajı ilk dəfə İranın “Tasnim” xəbər agentliyinin yaydığı şərhlərdə Azərbaycan prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev təkrarlayıb.

“Xarici qüvvələr öz fikirlərini sırımağa çalışırlar, - Hacıyev bildirib - Bakı və İrəvan sabitliyə gedən yolu özləri müəyyən etməlidir”.

Sitat dəqiqdirsə, bu, ratifikasiya olunmuş müqavilə Ermənistanın Gümrü şəhəri yaxınlığındakı Rusiyanın 102-ci hərbi bazasının sona çatması deməkdir. Hazırkı icarə müqaviləsi isə 2044-cü ilə qədərdir.

"Gümrüdəki bazanın 1995-ci ildə hökumətlərarası razılaşma əsasında yaradıldığını nəzərə alsaq, bunun praktikada necə həyata keçiriləcəyi hələ də qeyri-müəyyən olaraq qalır", - Azərbaycanın “1News” nəşri tərəfindən dərc edilən şərhdə deyilir.

Ermənistan rəsmiləri bu cür müqavilə müddəalarının mövcudluğunu qətiyyətlə inkar edirlər.

İrəvanda mətbuat konfransı zamanı jurnalistlərin sualına parlamentin spikeri Alen Simonyan belə cavab verib: “Absurddur, bunu ilk dəfə sizdən eşidirəm”.

“Bu müzakirə edilmir və müzakirə oluna bilməz”, - Simonyan əsas məsələyə toxunaraq əlavə edib.

Anlaşılan odur ki, müqavilədə ölkədən çıxarılma maddəsinin olması xəbəri Moskvada çox diqqət çəkib, Rusiya mediası Ermənistan rəhbərliyinin təkziblərini tirajlayıb.

Azərbaycanın iddia edilən açıqlamasının vaxtı Bakı ilə Kreml arasında gərginliyin növbəti yüksəlişi ilə üst-üstə düşür. Qarşılıqlı nifrətin sonuncu partlaması Azərbaycan lideri İlham Əliyevin mayın 9-da Moskvada Qələbə bayramını qeyd etməmək qərarıdır”.

Xarici KİV yazır ki, artan gərginlik Rusiyanın ötən ilin dekabrında Rusiyanın Çeçenistan səmasında Azərbaycanın mülki təyyarəsinin təsadüfən vurulmasına görə məsuliyyəti öz üzərinə götürməkdən imtina etməsi ilə bağlıdır:

“Deməli, müqavilənin nəzərdə tutulan müddəalarının elanı Bakının Rusiyanı ələ salmasının başqa bir variantı bilər.

Son vaxtlar Azərbaycan Rusiyanın regionda strateji mövcudluğunu azaltmaq istədiyinə dair çoxsaylı siqnallar verib. Mayın 19-da Azərbaycanın Müdafiə naziri Zakir Həsənov İsrailin Müdafiə naziri İsrael Katzla görüşmək üçün İsrailə səfər edib və hər iki dövlətin təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığı genişləndirmək niyyətində olduğunu təsdiqləyib.

Azərbaycanın bu addımı həm də İrəvanın Rusiya ilə əlaqələri yaxşılaşdırmaq səylərini çətinləşdirir. Baş nazir Nikol Paşinyan hökuməti son 18 ayda ABŞ və Avropa İttifaqı ilə münasibətləri gücləndirərək, İrəvanın ənənəvi müttəfiqi olan Rusiyanı bu prosesdə əsəbləşdirərək, ölkənin geosiyasi variantlarını şaxələndirmə yolu tutdu. Lakin son vaxtlar Paşinyan, görünür, Ermənistanın siyasi təsir imkanlarını Azərbaycanın sülh müqaviləsini imzalamağa məcbur etmək istəyi ilə uzlaşdıraraq Moskva ilə münasibətləri düzəltməyə çalışıb.

İrəvanın təkzib etməsinə baxmayaraq, sülh müqaviləsi layihəsində iddia edilən əsas müddəa Moskvada xüsusi narahatlıq yarada bilər. Rusiya Cənubi Qafqazda Kremlin potensial olaraq siyasi təsir alət kimi istifadə edə biləcəyi güclü təhlükəsizlik mövcudluğunu saxlamağa can atır.

Mayın 18-də isə İran və Azərbaycan Qarabağda dördgünlük birgə hərbi təlimlərə başlayıb və bu, ikitərəfli təhlükəsizlik əməkdaşlığının nadir təzahürüdür. Təlimlər həm də uzun müddətdir Tehranla möhkəm əlaqələr saxlayan İrəvana zərbə vurmaq deməkdir.

Mayın 17-də İranın paytaxtında Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanla görüşündə İranın Xarici işlər naziri Abbas Əraqçi “çoxdan gözlənilən sülh müqaviləsinin tezliklə bağlanmasına çağırıb”.