İrəvana təzyiq artır: Avropa İttifaqı xilasedici kəmər olacaqmı?
Bu gün, 12:56
Ermənistan hökuməti ölkənin Avropa İttifaqına (Aİ) daxil olması prosesinin başlanması haqqında qanun layihəsini təsdiqləyib. Eyni zamanda, baş nazir Nikol Paşinyan qeyd edib ki, bu, yalnız referendumun nəticələrindən sonra edilə bilər. Lakin İrəvan təhlükəsizlik problemlərini həll etməsə, təkcə Avropada olma gələcəyini itirməyəcək. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev bildirib ki, Ermənistan onun ölkəsinə və bütövlükdə Cənubi Qafqaza əngəl törədir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.
Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
“Bu qərar (Avropa inteqrasiyası ilə bağlı – NG) sözün əsl mənasında, Aİ-yə üzvlük demək deyil. Qəbul edilən bu qərarla, potensial referendum da daxil olmaqla, nə edəcəyimiz barədə bir fikrimiz olmalıdır. Qanunun qəbulundan sonra biz Aİ ilə yol xəritəsini müzakirə etməliyik”, - Paşinyan bildirib.
Onun sözlərinə görə, “yol xəritəsi” ona görə lazımdır ki, hakimiyyət öz vətəndaşları arasında düzgün gözləntilər formalaşdırsın.
Paralel olaraq İrəvanda İranın Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi Əli Əkbər Əhmədian və Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryan arasında danışıqlar aparılıb. Onlar bir-birlərini ölkələri arasında münasibətlərin etibarlılığına əmin ediblər.
Maraqlıdır ki, Əhmədian İrəvana Azərbaycandan uçub və orada beynəlxalq vəziyyəti də müzakirə edib.
Əliyev Yeni il müraciətində 12 dəfə Ermənistanın adını çəkib. Azərbaycan liderinin sözlərinə görə, Yerevanın yenidən silahlanması ilə əlaqədar Bakı gələn il müdafiəyə 8,4 milyard manat (təxminən 4,9 milyard dollar) xərcləməli olacaq. Eyni zamanda, Azərbaycan hakimiyyəti Qarabağın inkişafına bu vəsaitin yarısından çox pul xərcləyəcək.
“Hər şey tam əksinə ola bilərdi. Sadəcə, Ermənistan və onun arxasında duran dövlətlər ona pis məsləhətlər verərək, buna imkan vermirlər”, - Əliyev deyib.
Müqayisə üçün qeyd edək ki, Ermənistanın 2025-ci il üçün müdafiə büdcəsi 664 milyard dram (təxminən 1,7 milyard dollar) təşkil edir ki, bu da 2024-cü illə müqayisədə 20 faiz çoxdur.
Daha sonra, yanvarın 7-də Əliyev aparıcı ölkə mətbuatına müsahibəsində erməni mövzusunu işləyib:
“Ermənistanın silahlanması sadəcə olaraq yeni gərginliyə səbəb olacaq. Biz bunu istəmirik. Biz sülh istəyirik... Ancaq görürük ki, bunu Ermənistanın özü də, onun yeni himayədarları da istəmir. Onlar revanşist ideyalarla yaşayırlar və Ermənistan faktiki olaraq region üçün təhlükə mənbəyidir. Müstəqil Ermənistan dövləti mahiyyət etibarı ilə faşist dövlətidir... Onu ya Ermənistan rəhbərliyi, ya da biz məhv edəcəyik. Başqa seçimimiz yoxdur”.
Bundan əlavə, Azərbaycan prezidenti Ermənistan hakimiyyətinə azərbaycanlıların Ermənistandakı tarixi torpaqlarına qayıtması məsələsini onun üzvləri ilə müzakirə etmək üçün “Qərbi Azərbaycan İcması”nın nümayəndə heyətini İrəvanda qəbul etməyi təklif edib.
“Azərbaycanlıların paytaxt İrəvana qayıtmasından söhbət getmir. Baxmayaraq ki, İrəvanda azərbaycanlılar çox idi. Azərbaycanlılar kompakt yaşadıqları Meğri bölgəsinə (Qərbi Zəngəzura) qayıtmaq istəyirlər. Rəsmi Bakı Qarabağdakı erməniləri Azərbaycan vətəndaşlığını və pasportunu qəbul etmək şərti ilə qəbul etməyə hazırdır. Bu, beynəlxalq hüquq normalarına uyğun normal tələbdir. Azərbaycanlılar Ermənistana qayıdanda bu ölkənin qanunları ilə yaşayacaqlar. Fərq ondadır ki, rəsmi Yerevan Ermənistana qayıtmaq istəyən azərbaycanlıların təhlükəsizliyinə təminat verməlidir”, - “Atlas” Azərbaycan Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu NG-yə izah edib.
Eyni zamanda, ekspertin fikrincə, Ermənistan yenidən silahlanmasa, Azərbaycan müdafiə büdcəsini artırmağı dayandıracaq. Amma Bakının tərksilah edilməsindən söhbət gedə bilməz.
Öz növbəsində, Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan iki ölkənin baş nazir müavinlərinin görüşünün yanvarda keçirilməli olduğunu açıqlayıb. Onlar Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin demarkasiyasının davam etdirilməsi məsələsini müzakirə edəcəklər. Üstəlik, diplomatın fikrincə, İrəvan Türkiyə ilə Azərbaycan arasında maneə deyil, körpü rolunu oynamaq istəyir.
Qafqaz İnstitutunun tədqiqatçısı Qrant Mikaelyan hesab edir ki, 2025-ci ildə Ermənistan Azərbaycanın hərbi-siyasi, hətta hərbi diqqət mərkəzində qalacaq. Üstəlik, Türkiyə bir çox cəhətdən Bakıya belə bir siyasəti diktə edəcək.
“Baş verən hər şeyə Suriya hekayəsinin davamı, İran və Rusiyanın zəifləməsi kimi baxmaq lazımdır. Bölgədə Türkiyənin xeyrinə çox ciddi geosiyasi dəyişiklik baş verir. Bu isə Ermənistan üçün yeni təhlükəsizlik riskləri yaradır. Əliyev bu konteksti nəzərə alaraq vəziyyəti gərginləşdirir. Eyni zamanda, Paşinyan belə ritorikanın doğruluğunu etiraf etdi”, - deyə Mikaelyan NG-yə bildirib.
Onun fikrincə, Türkiyə daha sonra təkcə bu regionda deyil, Xəzər dənizi və Mərkəzi Asiyada da sərbəst hökmranlıq etmək üçün Cənubi Qafqazda erməni amilini tamamilə zərərsizləşdirməyi gözləyir. “Bu strategiya getdikcə daha uğurla həyata keçirilir, lakin məsələ hələ tam həllini tapmayıb. Buna uyğun olaraq, Əliyev deyir ki, ona “Zəngəzur dəhlizi” deyilən, zorla tikməyə hazır olduğu dəhliz lazımdır. Onların niyyətləri bəllidir, onların hansı formada həyata keçiriləcəyi sual altındadır”, - deyə Mikaelyan yekunlaşdırıb.
Geri qayıt