“Gözü çıxan qardaşından” ibrət
6-11-2024, 14:00
Qazaxıstanda könüllü özünümüdafiə dəstələri yaradılacaq. “Qazaxıstan Respublikasının ərazi müdafiəsi haqqında” qanuna müvafiq dəyişikliklər parlamentin aşağı palatası tərəfindən birinci oxunuşda təsdiqlənib.
Qeyd edildiyi kimi, qanun layihəsinin məqsədi səfərbərlik, hərbi vəziyyət və müharibə dövründə ölkənin müdafiə qabiliyyətini artırmaq, əhalinin təhlükəsizliyini təmin etmək, ərazi müdafiə vasitələri yaratmaq və respublika ərazisini qorumaqdır.
Qanun layihəsi Qazaxıstanın müdafiə sistemi üçün yeni anlayışlar təqdim edir: “özünümüdafiə formalaşdırılması” və “könüllü” dəstələr. Sənədə əsasən, özünümüdafiə birləşmələri hərbi vəziyyət və müharibə zamanı yerli hərbi idarəetmə orqanlarını təşkil edir.
Könüllülər dedikdə könüllü olaraq özünümüdafiə birləşmələrinə daxil olmuş Qazaxıstan vətəndaşları nəzərdə tutulur. Bunlara özünümüdafiə dəstəsinin yaradılması zamanı Silahlı Qüvvələrin sıralarına çağırılmamış səfərbərliyə tabe olan şəxslər daxildir.
Onlar yaşayış məntəqələrinin, ərazi müdafiə obyektlərinin mühafizəsi və müdafiəsi üzrə tapşırıqların yerinə yetirilməsi, müdafiə qurğularının tikintisi, təxliyyə tədbirlərinin həyata keçirilməsi və s. işlərə cəlb olunacaqlar.
Maraqlıdır, qazaxıstanlı siyasətçilərin bu niyyətini nə diktə edib? Aydındır ki, onlar yaxın gələcəkdə Qazaxıstanın həyatında görünə biləcək bəzi təhlükələri təklif edirlər. Bu və ya digər təcavüzkarın hücumu zamanı yerli özünümüdafiə dəstələri nə dərəcədə effektiv ola bilər?
AYNA-nın suallarını Qazaxıstanın tanınmış ekspertləri cavablandırıblar.
Politoloq Aydar Amrebayev:
“Dövlətin müdafiə qabiliyyətini istənilən vasitə ilə təmin etmək və vətəndaşları özünümüdafiəyə hazırlamaq hər bir suveren ölkənin hüququdur. Bundan başqa, müasir dünya dövlətlərin təhlükəsizliyinə və ərazi bütövlüyünə qarşı risklər və çağırışlarla doludur. Ukrayna nümunəsi kifayət qədər aydındır.
Hesab edirəm ki, parlamentarilərimizin təşəbbüsü potensial risklərə kifayət qədər adekvat cavabdır. Baxmayaraq ki, bu, o demək deyil ki, Qazaxıstan hakimiyyəti birbaşa təhlükəni dərk edir və ya proqnozlaşdırır. Ancaq belə bir vəziyyətdə, necə deyərlər, "təhlükəsiz tərəfdə olmaq" və hazırlaşmaq daha yaxşıdır.
Bu qanun layihəsi əhalinin sayıqlığını və öz təhlükəsizliyini təmin etməkdə daha inamlı olmaq üçün səlahiyyətli hərbi strukturlarla əlaqələndirilmiş işin zəruriliyini nəzərdə tutur”.
Siyasi şərhçi Qaziz Abışov:
“Həqiqətən də, Qazaxıstan cəmiyyətinin bəzi dairələrində döyüşkən qonşuların planlarından narahatlıq var və ərazi müdafiəsi onlara bir növ nümayiş xarakteri daşıyır - dövlətin yuxuda olmadığını və təhdidləri hesabladığını göstərir.
İkincisi, hər ehtimala qarşı qəbul edilən bu qanun bir gün real olaraq tətbiq oluna bilər - yerli münaqişə və ya hətta qeyri-hərbi fövqəladə vəziyyət zamanı.
Üçüncüsü, Rusiya ilə müharibənin ilk günlərində Ukraynanın nümunəsi ərazi müdafiəsinin vacibliyini göstərdi.
Ümumiyyətlə, qeyd etmək lazımdır ki, çoxtərəfli, çoxsəviyyəli diplomatiya Qazaxıstanın təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün ən mühüm alət olaraq qalacaq. Əslində, hesab edirəm ki, hazırda Qazaxıstan üçün ciddi hərbi təhlükə yoxdur”.
Geri qayıt