Azərbaycan təyyarəsinin Aktauda qəzaya uğramasından sonra “Uzbekistan Airways” Avropaya uçarkən Rusiyadan yan keçmək qərarına gəlib.
Musavat.com xəbər verir ki, şirkət bu qərarı təhlükəsizlik nöqteyi-nəzərdən verildiyini və hökumətin təyin etdiyi komissiya rəyinə əsaslandığını açıqlayıb. Gazeta.uz-un məlumatına görə, bu barədə şirkətin idarə heyətinin sədri Şuxrat Xudoykulov məlumat verib.
Bundan sonra Özbəkistan Hava Yollarının marşrutları Azərbaycan və Türkiyədən keçəcək. Rəsmilər uçuş vaxtının bir istiqamətdə 30-40 dəqiqə uzadıldığını və bunun şirkət üçün əlavə xərclərə səbəb olacağını bildiriblər.
“Buna baxmayaraq, biz tarifləri artırmadıq, çünki bu, fors-major vəziyyətdir və sərnişin buna görə məsuliyyət daşımamalıdır”, - deyə Şuhrat Xudoykulov bildirib. Xudoykulovun sözlərinə görə, qərar Avropa Aviasiya Təhlükəsizliyi Agentliyinin (EASA) Rusiyanın Avropa ərazisi üzərində uçuşların təhlükəsizliyinə dair bu yaxınlarda dərc edilmiş hesabatı əsasında qəbul edilib.
Yanvarın 9-da dərc edilən hesabatda Rusiyanın bəzi bölgələrinin müharibə səbəbindən təhlükəsiz olmadığı aşkarlanıb. Dekabrın 25-də qəzaya uğrayan “Azərbaycan Hava Yolları”nın təyyarəsindən də bəhs edilir.
Bu xəbərdarlıq 31 iyul 2025-ci il tarixinədək etibarlıdır. “Uzbekistan Airways” aviaşirkətinin rəhbərinin sözlərinə görə, məlum olub ki, “Azərbaycan Hava Yolları”na məxsus təyyarənin Qazaxıstan ərazisində qəzaya uğramasından sonra Özbəkistanın baş nazirinin rəhbərliyi ilə komissiya yaradılıb və təcili müzakirə aparılıb.
Komissiyanın tərkibinə Müdafiə Nazirliyi, Nəqliyyat Nazirliyi, Uzaviasiya, Özbəkistan Hava Yolları və digər qurumların nümayəndələri daxildir ki, onlar vəziyyəti diqqətlə təhlil edərək hava nəqliyyatının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün qərarlar qəbul ediblər. Şirkət rəhbəri bildirib ki, marşrutlar onların həyata keçirilməsindən xeyli əvvəl hazırlanıb razılaşdırılır və qərarlar aviaşirkətin özü tərəfindən deyil, ölkənin aviasiya hakimiyyət orqanları tərəfindən qəbul edilir. Bununla belə, “Özbəkistan Hava Yolları”na məxsus təyyarələrin Rusiyanın Qroznı şəhərinə uçuşlarını davam etdirməsi ciddi etirazlara səbəb olub. Bildirilib ki, yanvarın 20-də Daşkənddən Kazana uçan Rusiya aviaşirkətinə məxsus təyyarə Tatarıstan səmasında hava hücumuna məruz qalaraq yerə enə bilməyib və Samaraya istiqamətlənib.
Rusiya səmasında təhlükə yaranarsa, “Özbəkistan Hava Yolları”na məxsus təyyarələrin necə davranacağı ilə bağlı sualı belə cavablandırıb: “Təyyarənin komandiri ən təhlükəsiz uçuşu təmin etməyə çalışacaq”.
“Qanot Şərq” aviaşirkəti yanvar-mart aylarına planlaşdırılan 20 reysini ləğv edib. Bildirilib ki, bu reyslərin əksəriyyəti Özbəkistanın şəhərlərindən Moskva və Sankt-Peterburqa aiddir. Azərbaycan təyyarəsi ilə bağlı insidentdən sonra Azərbaycanın AZAL və İsrailin El Al şirkətlərindən sonra Qazaxıstanın “Kazakh Air” aviaşirkəti dekabrın 28-dən etibarən Astana-Yekaterinburq reyslərini 1 ay müddətinə ləğv etdiyini açıqlayıblar. Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin FlyDubai aviaşirkəti də dekabrın 28-dən yanvarın 5-dək Soçi və Mineralnı Vodıdan Dubaya uçuşların dayandırılacağını bildirib.
Türkmənistan Hava Yolları 2025-ci il dekabrın 30-dan yanvarın 31-dək Aşqabaddan Moskvaya uçuşların dayandırılacağını açıqlayıb.
Xatırladaq ki, dekabrın 25-də AZAL təyyarəsi Qroznıda vurulandan və Aktauda qəza enişi edəndən sonra Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Rusiya tərəfini baş verənlərə görə kəskin ittiham edib. Prezidentin sözlərinə görə, Qroznıda sərnişin təyyarəsi yerdən atılan atəş nəticəsində zədələnib və radioelektron hücumla onu idarəolunmaz hala salıblar. Azərbaycan prezidenti həlak olan ekipaj üzvlərinin ailə üzvləri və sağ qalan stüardessalarla görüşündə qəza ilə bağlı aparılan araşdırmaların gedişini izah edib. Təyyarədə olan 67 nəfərdən 38-i dünyasını dəyişib. Ölənlər arasında təyyarənin 2 pilotu da var. “Əminliklə deyə bilərəm ki, bu qəzada Azərbaycan vətəndaşlarının həlak olmasında Rusiya Federasiyasının nümayəndələri günahkardır”, - deyə Prezident vurğulayıb.
Bakıdan Qroznıya uçan “Embraer-E190” təyyarəsi 2 dəfə Çeçenistanın paytaxtına enməyə cəhd edib. Bundan sonra idarə edilməsi çətinləşən təyyarə Qazaxıstanın Xəzər dənizi sahilində yerləşən Aktau şəhərinə uçub, orada yerə düşüb, parçalanıb və yanıb. Bildirilir ki, həmin vaxt Rusiya hava hücumundan müdafiə sistemləri Ukrayna pilotsuz təyyarələrinin hücumunu dəf edib və Qroznıya bütün təyyarələrin dərhal yola salınmasını nəzərdə tutan “Xalça” planı tətbiq edilib. “Təyyarənin elektron mübarizə nəticəsində idarəolunmaz hala gəldiyi gün kimi aydındır”, - İlham Əliyev deyib.
"O da aydındır ki, təyyarə yerdən açılan atəş nəticəsində zədələnib. Bəs təyyarə niyə Aktauya göndərilib? Bu barədə hələ ki, məlumatımız yoxdur. Bu, yerli aviadispetçerlərin qərarı ilə baş verib, yoxsa baş verib. pilotlar başa düşürlər ki, Rusiya hava məkanında elektron döyüş sistemləri artıq eniş etməyə imkan vermir və onlar özləri bu seçimi qəbul ediblərmi?
İlham Əliyevin fikrincə, Rusiya belə vəziyyətlərdə bütün lazımi işləri görsəydi, faciənin qarşısını almaq olardı. “Əgər Qroznı şəhəri ərazisində Rusiya hava məkanının bağlanması tədbirləri vaxtında həyata keçirilsəydi, yerüstü xidmətlərin bütün qaydalarına əməl edilsəydi, habelə Rusiya Federasiyası Silahlı Qüvvələri ilə mülki qüvvələr arasında koordinasiya aparılsaydı. , bu faciə baş verməzdi” deyib.
Qəzaya uğrayan təyyarənin qalıqlarına baxış keçirilib.
Bu barədə Braziliyanın “O Globo” nəşri məlumat yayıb. Nəşrin məlumatına görə, Embraer E190 təyyarəsinin qara qutularının təhlili Braziliyada başa çatıb, müvafiq materiallar Qazaxıstana göndərilib.
“Braziliya Hərbi Hava Qüvvələri Qazaxıstanda qəzaya uğrayan “Embraer” təyyarəsinin iki qara qutusunun təhlilini başa çatdırdığını, materialın Braziliyadan olan üç müstəntiq, həmçinin Azərbaycan və Rusiya nümayəndələri tərəfindən təhlil edildiyini açıqlayıb”, - nəşr yazır. Bu məlumatın Qazaxıstana göndərildiyi və nəticələrin qəza ilə bağlı yekun hesabatda açıqlanacağı da bildirilir. 38 nəfərin həyatına son qoyan “Azərbaycan Hava Yolları” QSC-nin (AZAL) təyyarəsinin qəzaya uğramasından sonra Rusiya KİV-i onu quşların vurması və ya göyərtəsində oksigen balonunun partlaması ilə bağlı fərziyyələr yayıb. Bu, Bakıda bir çox insanların, o cümlədən Azərbaycan prezidentinin qəzəbinə səbəb olub və bu spekulyasiyaları “cəfəngiyyat” adlandırıb.
