"Biz nə ABŞ, nə də Rusiyadan torpaqların işğalı ilə bağlı qarantiya ala bilmirik"
4-01-2019, 09:57
“Ermənilər daim iki qüvvə, ABŞ və Rusiya arasında manevrlər edib, vaxtaşırı ya bu, ya da o tərəfə öz maraqları naminə meyllənirlər. Vaxtilə ABŞ-ın təşəbbüsü ilə ”mərhələli plan" irəli sürüləndə ermənilər buna razılıq verən Petrosyan hakimiyyətini devirdilər və Qərblə münasibətlərini çox aşağı səviyyəyə saldılar, Rusiya ilə tam hərbi-siyasi inteqrasiya yolunu seçib “mərhələli plan” vasitəsilə işğal olunmuş ərazilərin azad olunmasından imtina etdilər. Ancaq vaxt gəldi, həmin planı Rusiya təklif etdi. “Lavrov planı” və sair deyilənlər hamısı “mərhələli plan”ın variantlarıdır".
Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Eldar Namazov “Yeni Müsavat”a açıqlamasında bu fikirləri söylədi. Ermənistanın qərbmeylli rəhbərliyinin Rusiya ilə körpüləri bərpa etmək istiqamətində atdığı addımları şərh edən ekspert Qarabağ məsələsi ilə bağlı yaranmış durumu dəyərləndirərkən çox maraqlı detallara diqqət çəkdi: “Rusiya bunu təklif edəndə artıq ermənilər ABŞ-a meyllənməyə, pərdə arxasında Amerika ilə oynamağa başladılar. Elə bil bir tərəfdən rusları şantaj edirdilər, həm də yoxlayırdılar ki, bunlar işğal siyasətini davam etdirmək üçün ABŞ-dan dəstək ala bilərlərmi? Bu mənada Con Boltonun regiona səfəri və onun Ermənistanda verdiyi bəyanatlar çox mühüm bir rol oynayır. ABŞ bu məqamda çox düzgün və ağıllı bir yol seçdi. ABŞ-ın təhlükəsizlik məsələləri üzrə prezidentin köməkçisi bəyan etdi ki, Ermənistanın gələcəyi qonşularla münasibətləri düzəltməkdə, konfliktləri həll etməkdə, sərhədlərin açılmasında, iqtisadi əməkdaşlığın başlanmasındadır. Yəni ABŞ açıq şəkildə Paşinyan hakimiyyətinə dedi ki, bizi aldatmağa çalışmayın. Siz ya Rusiyanın, ya bizim yanımıza qaçırsınız, ancaq sizin məqsədiniz torpaqları işğal altında saxlamaqdır, bu da sizə gələcək üçün müsbət heç bir şey vəd etmir. ABŞ bununla bəyan etdi ki, sizin gələcəyiniz daha çox bizdən yox, Azərbaycanla barışıqdan, konfliktin həllindən asılıdır. Ermənilər yenə də ənənəvi oyunu oynamaq istəyirdilər ki, biz indi Rusiyadan uzaqlaşıb ABŞ-a yaxınlaşırıq, bunun əvəzində “Bu torpaqların işğalında siz bizə dəstək verə biləcəksinizmi" sualını qoyurdular. ABŞ dedi: “Yox, siz o torpaqların işğalında nə dəstək ala biləsəksiniz, nə də sizin ümidverici gələcəyiniz olacaq. Qonşularla barışın, konflikti həll edin, sizin inkişafınız üçün əsas məsələ budur!”
E.Namazov dedi ki, Ermənistanın baş naziri səlahiyyətlərini icra edən Nikol Paşinyan “iki daşın arasında” qalıb: “Nə Rusiya ona qarant durur ki, sən torpaqları işğal altında saxlaya biləcəksən, nə də ABŞ bu qarantiyanı verir. Söhbət ondan gedir ki, Ermənistanın daxilində bir çox məsələlərlə bağlı çox ciddi qarşıdurmalar, çox ağrılı proseslər hələ qabaqdadır. Mən əminəm, gec-tez artıq rəsmi mövqe açıqlanacaq ki, biz nə ABŞ, nə Rusiyadan torpaqların işğalı ilə bağlı qarantiya ala bilmirik. Hər kəs deyir ki, siz Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərini qaytarmalısınız. Fərq yalnız ondan ibarətdir ki, ABŞ deyir bu, beynəlxalq vasitəçilik prinsipi əsasında qurulsun və konfliktin həlli, sülh prosesi ilə bağlı bölgəyə gətirilən sülhməramlı qüvvələr çoxmilli qüvvələr olsun. Rusiya isə istəyir ki, münaqişəni öz təsiri altında saxlamaq üçün həmin o qüvvələrin formalaşması prosesində əsas rol oynasın və bütün əsas moderatorluğu öz boynuna götürsün, burada nüfuzunu artırsın. Fərq yalnız bundadır: kim bu prosesə moderatorluq edəcək və öz təsirini artıracaq, ABŞ, yoxsa Rusiya. Ancaq prosesin özünün məzmunu eynidir: işğal olunmuş torpaqlar azad olunmalıdır”.
Ermənistanın hərbi eksperti Van Ambarsumyan yerli mətbuata müsahibəsində bu ilin yaz və ya yay aylarında, yəni hava şərtlərinin yol verdiyi şəraitdə Azərbaycanın Dağlıq Qarabağda tammiqyaslı hərbi əməliyyatlara başlayacağını iddia edib. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələri artıq Dağlıq Qarabağ istiqamətində mövqelərini daha da önə çəkib. “Bütün il ərzində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin daşınan artilleriyadan tutmuş, yaylım atəşli reaktiv sistem, piyadaların döyüş maşınları, zirehli transportyorlar və əsas döyüş tanklarına qədər quru hərbi texnikasını təmas xəttinə gətirdiyi barədə xəbərlər gəlib. Cəbhə xəttinə olduqca böyük qüvvələr cəmlənib. Bu qoşunlar hələ də mövqelərdən çəkilməyib. Daha doğrusu, onlar daimi dislokasiya yerlərinə geri qayıtmaq yerinə ön sədlərdə qalmaqda davam ediblər”, - deyə erməni ekspert söyləyib. Van Ambarsumyan Azərbaycanın Ermənistanın Tavuş rayonu ilə sərhəddə N saylı hərbi briqadasını döyüş mövqelərindən çəkdiyinə və həmin mövqelərin bundan sonra Dövlət Sərhəd Xidmətinin qoşunları tərəfindən qorunacağı barədə xəbərlərə diqqət çəkib. Onun fikrincə, Azərbaycan Milli Ordusunun həmin hissəsi Qarabağ istiqamətinə göndərilib. “Öz gücünə və silahlanma qabiliyyətinə görə, Azərbaycanın Dövlət Sərhəd Xidməti kiçik Müdafiə Nazirliyini, ordu içində ordunu xatırladır”, - deyə Van Ambarsumyan bildirib. “Fikirləşirəm ki, hər şey yayın sonlarında başlanacaq. Qışda döyüşmək asan deyil. Həmin fəsildə dizel yanacağını gündə ən azı 2 dəfə işə salmaq lazımdır. Lakin qış aylarında da diverisya-kəşfiyyat növündə xırda toqquşmalar ola bilər”, - deyə Ambarsumyan sonda qeyd edib.
E.Namazov Qazax və Ağstafa istiqamətində Müdafiə Nazirliyinin şəxsi heyətinin əvəzinə Dövlət Sərhəd Xidmətinin qüvvələrinin yerləşdirilməsini də təsadüfi saymadı: “Bu, Qarabağda çox ciddi, çox güclü hərbi əməliyyat keçirmək üçün Azərbaycan ordusunun imkanlarını tam səfərbər etməyə imkan yaradır. Aprel döyüşləri zamanı hansı mənzərə yarandı? Azərbaycan çox məhdud qoşun hissələri, çox məhdud hərbi imkanları ilə hər iki istiqamətdə çox asanlıqla ”Ohanyan müdafiə səddi"ni yardı. Təmas xətti yarılandan sonra yüksəkliklər əldə olundu. Ondan sonra isə açılan dəhlizlərə bir neçə korpus daxil olsaydı, bu, artıq kəşfiyyat döyüşü olmayacaqdı, Qarabağın azad edilməsinə yönəlik böyük bir hərbi əməliyyat olacaqdı. Ancaq mən belə güman edirəm ki, o vaxt bu, sadəcə, kəşfiyyat xarakterli döyüşlər idi. Həmin o böyük hərbi planı isə adətən kəşfiyyat döyüşləri əsasında hazırlayırlar. Rəqibin gücünü, imkanlarını daha dəqiq müəyyənləşdirmək üçün kəşfiyyat döyüşünü aparırlar və onun nəticələri əsasında daha böyük hərbi əməliyyat planını tuturlar. Artıq orda təkcə cəbhəni yarmaq yox, açılan dəhlizlərə ən azı korpusların daxil olmasını təmin etmək lazım gəlir. O zaman hərbi əməliyyatlar son nəticəyə kimi aparılmalıdır".
Beynəlxalq Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri əlavə etdi ki, bütün bunların fonunda erməni tərəfinin narahatlığı anlaşılandır.
Geri qayıt