“Peyvənd dissidentləri”:Yaxud pul burada da işə yarayır
15-11-2021, 08:40
Dünyada pandemiya səngimədiyi kimi, müzakirələr də səngimir.
Peyvənd hələlik istənilən nəticəni verməyib və indi dövlətlər “COVID pasportu” etirazları fonunda məcburi peyvəndləmə barədə gizli də olsa, müzakirələr aparır.
Cebhe.info”Rosbalt”-a istinadən xəbər verir ki, Rusiyada dövlətin bütün vətəndaşları koronavirusa qarşı peyvənd olunmağa məcbur etmək hüququ və imkanı olub-olmadığı ilə bağlı qızğın müzakirələr gedir. Eyni zamanda, bəziləri “soyqırım”dan, yeni “aparteid” rejimindən, başqa sözlə, peyvənd olunmamış vətəndaşların hüquqlarının məhdudlaşdırıldığından danışırlar. Məsələn, peyvənd olunmayanlar ictimai nəqliyyatdan istifadə edə, dövlət qurumlarına baş çəkə, restorana gedə bilməzlər.
Avropa daha tez “oyanıb”
Peyvəndin tərəfdarları və əleyhdarları əksər hallarda Avropa təcrübəsinə istinad edirlər. Bununla belə, Avropa İttifaqında da eyni xarakterli etirazlar və müzakirələr gedir. Sadəcə bir fərq var ki, Avropada əhalinin etirazı daha tez başlayıb. Onlar hətta “COVID pasportu”nun hüquqları məhdudlaşdırdığını bildirərək küçələrə də çıxıblar.
QR kodlarının müəyyən bir ictimai yerə getmək hüququnu təsdiq edən sənəd kimi kütləvi istifadəsi bəzi Avropa ölkələrində hətta 2020-ci ilin yazında, yəni ilk karantin rejimi zamanı tətbiq edilib. Paralel olaraq etirazlar başlayıb.
Peyvənddən yayınan ölkədə daha çox ölüm
Bu gün Avropa İttifaqında əhalinin demək olar ki, 65%-i tam peyvənd olunub. Birinci doza70% -i əhatə edib, lakin bəziləri artıq üçüncü dəfə peyvənd olunub. Eyni zamanda, ölkədən ölkəyə rəqəmlər kəskin şəkildə fərqlənir. Qərbdən Şərqə doğru hərəkət edərkən peyvənd olunanların sayı orta hesabla azalır. Rekordçu əhalinin 81%-dən çoxunun tam peyvənd olunduğu Portuqaliyadır. Bu ölkədə 87% ilk dozanı alıb.
Başqa sözlə, 18 yaşdan yuxarı əhalinin təxminən 99%-i peyvəndin ən azı bir dozasını alıb. Yəni, tibbi icazəsi olan və ya hələ peyvənd olunmamış uşaqlar istisna olmaqla, "tam əhatə dairəsi" var.
Siyahının sonunda əhalinin yalnız dörddə birindən bir qədər çoxunun peyvənd olunduğu Bolqarıstan dayanır. Burada peyvənddən yayınanlar demək olar ki, 75%-dir. Bu isə Rusiyadan da çoxdur. Eyni zamanda, Bolqarıstan ölüm göstəricisinə görə Aİ-də liderlər sırasındadır. Mütəmadi olaraq ölkədə vətəndaş hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına etirazlar da olur. Polislə toqquşmalar baş verir, hətta peyvənd mərkəzlərinə hücum halları da qeydə alınır.
“Saxta pasport”un rekordçusu
Bolqarıstan həm də saxta peyvənd sertifikatlarının sayına görə qeyri-rəsmi lider hesab olunur. Bu sənədə tələbat var, çünki bu gün Aİ ölkələrinin əksəriyyətində kütləvi tədbirlərə sertifikatsız, bəzi ölkələrdə isə muzeylərə, kinoteatrlara, restoranlara və hətta uzun məsafəli nəqliyyata onsuz girmək mümkün deyil.
Bir çox ölkələr könüllü peyvənd olunanların sayı ilə bağlı yüksək rəqəmlər əldə ediblər. Məsələn, Çexiyada rəqəmlər 60%-ə qədərdir. Burada məhdudiyyətlərin və COVIDk əleyhinə peyvəndlərin əleyhdarları da etiraz aksiyaları keçirirlər, lakin sakit çexlər polislə döyüşmür və polis bu aksyaları dağıtmır. Rəsmilər ölkədə koronavirusa yoluxma hallarının yenidən və kifayət qədər sürətlə artdığını nəzərə alaraq, tədricən məcburi tədbirlərə qayıdırlar. Bir tərəfdən, QR kodlu sertifikatlar artıq restoran və kafelərin işçiləri tərəfindən girişdə yoxlanılmalıdır, digər tərəfdən, dövlət göndərişlə gələnlər istisna olmaqla, digərlərinin COVID testini pulsuz etmir.
Bütövlükdə Avropa İttifaqının təcrübəsinə əsaslansaq, “avroyla cəzalandırma” insanları peyvənd etdirməyə təşviq edən kifayət qədər effektiv üsul hesab olunur. Məsələn, Fransa peyvənd olunanların sayına görə Qərbi Avropa ölkələri siyahısında sonuncu yerdə idi.
Fransada “COVID passportları”nın tətbiqinə qarşı etirazlar çoxdur və müntəzəm olaraq polislə toqquşmalarla başa çatır.
“COVID dissidentləri”
“COVID dissidentləri” adlandırılanlarla bağlı AB-də bu payızın bəlkə də ən səs-küylü qalmaqalı məhz Fransada baş verib. Fransa mətbuatının yazdığına görə, keçmiş deputat və sui-qəsd nəzəriyyəçisi Remi Daiet ölkədə dövlət çevrilişi hazırlayırmış. Onun qərargahı, narazı polislər şəbəkəsi, yanğınsöndürənlər, kəşfiyyatçılar və hətta “5G şəbəkələrinə məruz qalmadan” qoruyucu vasitələri var idi. Belə bir komanda ilə o, Parisdəki Prezident İqamətgahını - Yelisey Sarayını, eləcə də televiziyanı ələ keçirmək adı altında polisə hücum etməyə, terror aktına hazırlaşırdı. Lakin bu sui-qəsdin üstü açıldı, təşkilatçılar saxlanıldı.
Narazıların müqavimətini dəf edən Fransa hakimiyyəti bütün testləri pullu etdi və artıq “COVID pasportları” hər yerdə məcburidir. Nəticədə etirazçılar da peyvənd məntəqələrinə getdilər. Fransa kəskin sıçrayış etdi və peyvənd olunanların sayına görə yayda oxşar tədbirləri tətbiq edən İtaliya ilə təxminən eyni səviyyəyə çatdı.
Virusa təslim olan ölkə necə dirçəldi?
İtaliya hökuməti hesab edirdi ki, məhz peyvənd sektorundakı aktiv tədbirlər, yeni iqtisadi siyasətlə birlikdə sağlam kadrları qoruyub saxlamaq, daimi karantində olmaq ticarətin dinamikasını qorumağa və istehsala müsbət təsir edəcək. Nəticədə, İtaliya iqtisadi artım baxımından birdən-birə Aİ-də üçüncü yerə yüksəldi.
Dissidentlər də bölünür
Bununla belə, Avropa İttifaqındakı etirazların intensivliyi artır. Almaniyada bu, kifayət qədər çoxsaylı və müxtəlif hərəkatdır. “COVID dissidentləri” bir neçə icmaya bölünür, bəzilərinin fikrincə, “Almaniya üçün Alternativ” Partiyasına, yəni Rusiyaya rəğbət bəsləyən siyasətçilərə yaxındır. Digərləri tamamilə neonasist hərəkatları ilə əlaqələndirilir və çox vaxt polislə birbaşa toqquşmalarda iştirak edirlər. Depolitizasiya edilmiş koronasseptiklər də var ki, onları “qeyri-standart düşünənlər (Querdenker)” adlandırırlar.
Çox peyvənd, çox inkişaf
Beləliklə, Avropa İttifaqında koronavirus bəlkə də əsas müzakirə mövzusu olaraq qalır. “COVID dissidentləri” hardasa polislə döyüşür, haradasa dövlət çevrilişi hazırlayırlar, lakin daha çox peyvənd olunmaqdan imtina edirlər və hakimiyyətin peyvənd olunmamış insanların hüquqlarını qanunsuz olaraq məhdudlaşdırdığına inanırlar. Bu mürəkkəb sosial problemdir, bəzən az qala vətəndaş qarşıdurması şəklini alır. Bununla belə, bu fonda ən azı iqtisadi cəhətdən ən uğurlu olan ölkələr hazırda peyvənddə daha fəal olan ölkələrdir.
Pul burada da işə yarayır
Mütəxəssislər deyir ki, peyvəndi stimullaşdırmağın ən yaxşı yolu maliyyədir. Yeri gəlmişkən, Avropa Birliyinin bəzi varlı ölkələrində bu, artıq tətbiq olunur. Belə ki, peyvənd olunanlara pul ödəməyə başlayırlar və ya Litvada olduğu kimi, artıq peyvənd olunmuşlar üçün elektrik enerjisinin qiymətindəki artım dövlət tərəfindən kompensasiya edilir. Qonşu Gürcüstanda peyvənd olunan təqaüdçülərin aylıq tqaüdünün üstünə 66 dollar birdəfəlik ödəniş əlavə olunur.
Çevirdi: Elnarə Kərimova
Cebhe.info
Geri qayıt