Gürcüstan, Ukrayna və Moldova NATO-ya doğru:
2-10-2021, 11:09
NATO-nun 5 gəmisi Gürcüstanın ərazi sularına daxil olub. Verilən məlumata görə, NATO-nun Mina Əleyhinə Daimi Tədbirlər Qrupunu Gürcüstanın Daxili İşlər Nazirliyinin Sərhəd Polisinin Sahil Mühafizəsi Departamenti qəbul edib.
Qeyd olunur ki, NATO gəmilərinin səfəri çərçivəsində Qara dənizdə Gürcüstanın Sahil Mühafizə Departamentinin iştirakı ilə birgə təlimlər keçiriləcək. Bölmənin tərkibinə İspaniya, İtaliya, Bolqarıstan, Rumıniya və Türkiyənin hərbi-dəniz gəmiləri daxildir. Bölməyə kapitan Xavier Nanes de Prado komandanlıq edir.
Bu arada, Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenko Ukraynanın öz ərazisinə “gizlicə NATO qoşunlarını buraxdığını” bəyan edib. Onun sözlərinə görə, Rusiya ilə bu məsələni ciddi şəkildə müzakirə edirlər. Rusiya prezidenti Vladimir Putinin mətbuat katibi Dmitri Peskov jurnalistlərə təsdiq edib ki, həqiqətən Belarus və Rusiya prezidentləri dəfələrlə NATO-nun Ukrayna ərazisinə doğru genişlənməsi mövzusunu müzakirə ediblər.
Baltikyanı ölkələrdən sonra Şimali Atlantika Müqaviləsi Təşkilatının postsovet məkanına daxil olması regionumuz üçün hansı perspektivlər vəd edir?
AYNA mövzunu ekspertlərlə təhlil edib:
Politoloq Zərdüşt Əlizadə AYNA-ya açıqlamasında deyib ki, Rusiya və Ukrayna arasında böhranın yaranmasını şərtləndirən əsas amil budur: “Təbii ki, postsovet məkanında üstün mövqeyini qorumaq Rusiya üçün həlledici məsələdir. Moskva bilir ki, keçmiş ittifaq ölkələrini itirməklə öz daxilində ciddi təlatümlərə yol aça bilər. Bu səbəbdən əsas diqqətini keçmiş müttəfiq respublikalarını öz nəzarətində saxlamağa yönəldib. Lakin bununla yanaşı, Qərb də həmin ölkələri tərəfinə çəkməyə çalışır. Gürcüstanda, Ukaynayada və Moldovada demək olar ki, buna nail olublar. Ermənistan uğrunda mübarizə isə həlledici mərhələdədir. Sözsüz ki, Rusiya itirdiklərini geri qaytarmaqda israrlıdır. Eyni zamanda bu günə qədər qoruduqlarını, misal üçün Belarusu heç bir halda itirmək istəmir”.
Politoloq qeyd edir ki, Ukrayna, Gürcüstan və Moldovanın Qərbə, o cümlədən NATO-ya inteqrasiya arzuları sirli məsələ deyil: “Bunu açıq şəkildə bəyan edirlər. “Krım platforması”nda digər iki ölkənin iştirakı da bunun bariz nümunəsidir. Təbii ki, tarixi şərait yetişdiyi zaman onlar NATO-ya da üzv olmağa cəhd edəcəklər, Avropa Birliyinə də. Lakin burada bir məqam da var ki, Qərb onlara lazımi səviyyədə dəstək verirmi? Zənnimcə, yox. Təbii ki, ABŞ və Avropa öz çıxarlarını da nəzərə alır. Bu mənada indiki situasiyada həm Ukraynanın, həm Gürcüstanın, həm də Moldovanın NATO-ya üzvlüyü məsələsini real görmürəm. Sadəcə müəyyən təzyiq aləti olduğunu güman edirəm və yəqin ki, bundan sonra da belə olacaq. Rusiyanın öz durumunun pis olması rəqib qüvvələr üçün münbit şərait yaradıb”.
Əlizadə əlavə edib ki, Lukaşenkonun məlum açıqlaması onun narahatlığından qaynaqlanır: “Lukaşenko oğrudur. Bilir ki, xalqı onu dəstəkləmir. İmkan düşən kimi, onu yola salacaqlar. Necə ki, son seçkilərdə iqtidarı laxladı, bundan sonra da oxşar ssenari baş verə bilər. Buna görə, özünü qorumağa yönəlik açıqlamalar verir və söylədikləri də məhz bundan qaynaqlanır” – politoloq vurğulayıb.
AYNA-ya danışan politoloq İlyas Hüseynovun sözlərinə görə, Gürcüstanın ərazi sularına NATO-nun 5 gəmisinin daxil olması münasibətlərin inkişafında keyfiyyətcə yeni mərhələnin balanğıcıdır: “Bütün bunlar göstərir ki, Gürcüstan hər vəchlə NATO-ya yaxınlaşmaq kursunu götürüb. Əsas məqsəd Gürcüstanın Dəniz Qüvvələri ilə NATO arasında qarşılıqlı əlaqələrin yüksəldilməsi, eyni zamanda müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsidir”.
“Nəzərə alanda ki, Rusiya postsovet məkanını özünün məsuliyyət zonası elan edib, bu baxımdan Moskvanın da buna səssiz qalacağını güman etmək olmaz. Əslində Rusiya Gürcüstanın 20 faiz torpaqlarını işğal etməklə onların NATO-ya gedən yolunu bağlayıb. Çünki NATO-nun Nizamnaməsinə görə, əraziləri işğal altında olan dövlətlər NATO-ya üzv ola bilməzlər” – politoloq söyləyib.
Həmsöhbətimiz bildirib ki, Gürcüstan və Ukrayna Rusiya ilə yollarını ayırmaq üçün səy göstərirlər: “İstər müdafiə qabilyyətinin artırılması, istərsə də siyasi baxımdan adıçəkilən ölkələr aydın mövqe nümayiş etdirirlər və bütün fəaliyyətləri buna yönəlib. Baş verənlər NATO-Rusiya münasibətlərinə də təsirsiz ötüşmür. Heç şübhəsiz ki, baş verənlər gələcəkdə bu qüvvələr arasında müharibə riskini artırır. Təbii ki, bunu hər iki tərəf də anlayır və ehtiyatı da əldən vermirlər” – ekspert fikrini yekunlaşdırıb.
Geri qayıt