Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi: ÖLÜ DOĞULAN KÖRPƏ...
12-04-2018, 08:54
Ərzaq təhlükəsizliyi məsələsi hər bir ölkənin istər iqtisadi, istərsə də milli təhlükəsizliyinin ayrılmaz hissəsi olduğundan dövlət başçısı sözügedən sahədə uzun illərdən bəri mövcud olan problemlərin aradan qaldırılması məqsədiylə 10 fevral 2017-ci il tarixdə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin yaradılması ilə bağlı müvafiq fərman imzalayıb. Həmin ilin noyabr ayının 13-də imzalanan növbəti fərmanla isə adıçəkilən agentliyin Əsasnaməsi və strukturu təsdiqlənib. Bu ilin yanvar ayının 1-dən etibarən isə Qoşqar Təhməzlinin sədri olduğu Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi rəsmi şəkildə fəaliyyətə başlayıb.
Məlumat üçün bildirək ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinə qədər istehlak bazarına daxil olan mal və məhsulların keyfiyyətinə nəzarət işi Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Yanında Fitosanitar Nəzarəti Xidməti, Baytarlıq Nəzarəti Xidməti, Səhiyyə Nazirliyinin Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar Siyasəti və İstehlakçıların Hüquqlarının Qorunması üzrə Dövlət Xidməti və Dövlət Gömrük Komitəsi tərəfindən həyata keçirilirdi. Lakin buna rəğmən, istehlakçılara təqdim olunan ərzaqların keyfiyyəti ilə bağlı məsələdə ciddi nöqsanlar vardı. Sözün açığı, hələ Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi fəaliyyətə başlamazdan öncə, çoxları elə zənn edirdi ki, adıçəkilən qurum işinə start verdikdən sonra qısa müddət ərzində ölkənin ərzaq təhlükəsizliyi sahəsində nəzərəçarpacaq irəliləyişlərə imza atılacaq, mövcud problemlərin heç olmasa bir qismi öz həllini tapacaq. Lakin bununla bağlı gözləntilər heç də özünü doğrultmadı. Görünən odur ki, fəaliyyətini "tarladan süfrəyədək" prinsipi əsasında quracağına dair vəd verən agentlik yanvarın 1-dən bu yana demək olar ki, hər hansı ciddi bir işin qulpundan tutmayıb və bu gedişlə hələ yaxın bir neçə ay ərzində qida məhsulları istehsalının bütün mərhələlərində dövlət nəzarətinin həyata keçirilməsini təmin edə bilməyəcək.
Bu arada, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin sədri ilə bağlı məsələyə gəlincə, nəzərinizə çatdıraq ki, 1994-cü ildə Azərbaycan Tibb Universitetini bitirən, adıçəkilət ali təhsil müəssisəsinin və Qərb Universitetinin Tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru olan Qoşqar Təhməzli uzun müddət "Medeks" şirkətinə rəhbərlik edib. Qeyd edək ki, sözügedən şirkət müxtəlif profilli tibbi, sanator-kurort müəssisələrin qurulması və avadanlıqlarla təchiz olunması, kosmetoloji mərkəzlərin və Spa komplekslərinin qurulması, müvafiq avadanlıqlarla təchiz olunması və müxtəlif təyinatlı laboratoriyaların (qida, kriminalistik, klinik) qurulması və təchiz olunması ilə məşğuldur. Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin sədri ilə əlaqədar 365info.az-da yer alan informasiyada isə bildirilir ki, Qoşqar Təhməzli vaxtı ilə "Qaçqınkom"da keçmiş deputat Ayaz Orucovun yerinə Məcburi Köçkünlərin Sosial İnkişafı Fondunun direktoru vəzifəsində çalışmış, 2016- cı ildə isə Mənzil İnşaatı Dövlət Agentliyi yanında MIDA MMC-yə direktor təyin olunan Fərhad Təhməzovun qardaşıdır. Həmçinin o da qeyd olunur ki, Fərhad Təhməzov qazandığı milyonlarla qardaşları Atəş və Qoşqar Təhməzovlar vasitəsi ilə səhiyyə sahəsində böyük biznes şəbəkəsi qurmağa nail olub. İddialara görə, Qoşqar Təhməzli məhz qardaşı Fərhad Təhməzovun köməkliyi ilə səhiyyə sahəsində böyük biznes şəbəkəsi quraraq oliqarxa çevrilib.
Qoşqar Təhməzlinin sədri olduğu agentliyin Əsasnaməsinə gəlincə, qeyd edək ki, həmin sənədə görə, qida məhsullarının təhlükəsizliyinə dair tələblər barədə istehlakçıların tam və səhih informasiya ilə təmin edilməsi məqsədi ilə tədbirlər görmək Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin vəzifələrindən biridir. Məhz elə bu səbəbdən də ötən gün sözügedən qurumla əlaqə saxladıq və Azərbaycana idxal olunan, həmçinin ölkəmizdə istehsal olunan, gündəlik qida rasionumuzda istifadə etdiyimiz ərzaq məhsullarının tərkibi və keyfiyyəti ilə bağlı ətraflı məlumat almağa çalışdıq. Ancaq nə qədər qəribə də olsa, qurumdan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin Əsasnaməsinin hələ təsdiq olunmadığını və buna görə də istehlak səbətinə daxil olan məhsullarla bağlı hər hansı məlumat verə bilməyəcəklərini qeyd etdilər. Halbuki bir qədər əvvəl də vurğuladığımız kimi, ölkə başçısının 2017-ci il 13 noyabr tarixli fərmanı ilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi haqqında Əsasnamə təsdiq edilib. Və həmin Əsasnamədə bildirilir ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi qida məhsullarının təhlükəsizliyinə dair normativ tənzimləməni (sanitariya norma və qaydalarının, habelə gigiyena normativlərinin hazırlanmasını və təsdiqini), risklərin təhlilini, qida məhsullarının və onları qablaşdırma materiallarının dövlət qeydiyyatına alınmasını, xarici ölkələrə ixrac edilən qida məhsullarına qida təhlükəsizliyi sertifikatının verilməsini, baytarlıq, bitki mühafizəsi və karantini sahələri istisna olmaqla, məhsulun daşıdığı risk səviyyəsinə uyğun olaraq, qida məhsullarının istehsalı, tədarükü, qablaşdırılması, saxlanması, daşınması, dövriyyəsi (o cümlədən idxal-ixrac əməliyyatları), ictimai iaşə və xidmət sahələrində istifadəsi, utilizasiyası və məhv edilməsi də daxil olmaqla qida zəncirinin bütün mərhələlərində qida təhlükəsizliyinə və qida məhsulları istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsinə dövlət nəzarətini, habelə qeyd olunan sahələrdə dövlət siyasətini və tənzimləməsini həyata keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanıdır.
Agentliyin fəaliyyət istiqamətlərinə gəlincə, Əsasnamədə deyilir ki, adıçəkilən qurum ölkədə istehsal edilən və ölkəyə idxal olunan qida məhsullarını, habelə onları qablaşdırma materiallarını qida təhlükəsizliyi baxımından dövlət qeydiyyatına alır və reyestrini aparır, qida məhsulları istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi haqqında qanunvericiliyə riayət edilməsinə dövlət nəzarətini həyata keçirir.
Agentliyin Əsasnaməsində o da qeyd olunur ki, ölkədə istehsal edilən və ölkəyə idxal olunan qida məhsullarını, habelə onları qablaşdırma materiallarını qida təhlükəsizliyi baxımından dövlət qeydiyyatına almaq, reyestrini aparmaq, gömrük orqanları ilə birlikdə dövlət sərhədinin buraxılış məntəqələrində ölkəyə idxal olunan qida məhsullarını qida təhlükəsizliyi baxımından yoxlamadan keçirmək, qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada məhsulun daşıdığı risk səviyyəsinə uyğun olaraq, qida zəncirinin bütün mərhələlərində yoxlamalar aparmaq, bu sahədə aşkar olunmuş qanun pozuntularının aradan qaldırılması və məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqi barədə qərarlar qəbul etmək, o cümlədən qida məhsullarının təhlükəsizliyinə dair tələblər barədə istehlakçıların tam və səhih informasiya ilə təmin edilməsi məqsədi ilə tədbirlər görmək, qida məhsulları istehlakçılarının hüquqlarının və qanuni mənafelərinin pozulmasına gətirib çıxaran və ya gətirib çıxara bilən hərəkətlərin qarşısının alınması üçün tədbirlər hazırlamaq və həyata keçirmək, ölkəyə idxal olunan qida mənşəli genetik məhsulların ölkənin gömrük sərhədindən keçirilərkən genetik modifikasiyaya məruz qalıb-qalmadığını yoxlamaq Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin vəzifələrinə daxildir.
Gördüyünüz kimi, Qoşqar Təhməzlinin sədri olduğu agentliyin Əsasnaməsi hələ ötən ilin noyabr ayında təsdiq olunsa da, qarşı tərəf ciddi cəhdlə bunun əksini iddia edir. Həqiqətən də maraqlı mənzərədir. Ortada konkret Əsasnamə var, lakin Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bizi hələ onun təsdiq olunmadığına inandırmağa çalışır. Kim bilir, bəlkə də belə bir sənədin varlığından belə, xəbərsizdirlər...
Yeri gəlmişkən, onu da bildirməliyik ki, agentliklə əlaqə saxladığımız zaman hələ də qurumun nəzdində laboratoriyanın olmadığını və buna görə də hər hansı ərzaq məhsulu ilə bağlı analizlərin aparılmadığını qeyd etdilər. Halbuki dövlət başçısı bu ilin yanvar ayının 26-da Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin fəaliyyətinin təmin edilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında sərəncam imzalayıb. Həmin sərəncamda qeyd olunur ki, sözügedən qurumun maddi-texniki bazasını gücləndirmək, qida təhlükəsizliyinin təmin edilməsi ilə bağlı həyata keçirilən işlərin səmərəliliyini daha da artırmaq və sistemliliyini təmin etmək məqsədilə İqtisadiyyat, Kənd Təsərrüfatı və Səhiyyə nazirliklərinin balansında olan laboratoriyalardan, o cümlədən onların yerləşdiyi inzibati binalardan və maddi-texniki bazalarından ibarət dövlət əmlakı Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin balansına verilsin. Beləliklə, düz 3 ay bundan əvvəl Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin Bakı şəhərində yerləşən Qidalanma Gigiyenası Laboratoriyası, Bakı şəhəri, S.S.Axundov küçəsi 73c ünvanında yerləşən Baytarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Nəzarəti Xidməti üzrə Bakı şəhəri, 8-ci mikrorayon, 3123-cü məhəllədə yerləşən Respublika Baytarlıq Laboratoriyası, Sabirabad, Göygöl, Bərdə, Quba və Qax rayonlarında yerləşən və hazırda fəaliyyətdə olan zona baytarlıq laboratoriyaları, Abşeron, Salyan, Ucar, Şəki, Lənkəran, Tovuz, Şamaxı və Beyləqan rayonlarında tikilməkdə olan zona baytarlıq laboratoriyaları, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Fitosanitar Nəzarəti Xidməti üzrə Respublika Toksikologiya və Keyfiyyətə Nəzarət Mərkəzinin Bakı şəhərində yerləşən laboratoriyası, Respublika Karantin Ekspertiza Mərkəzinin Bakı şəhərində yerləşən laboratoriyası, Abşeron, Salyan, Sabirabad, Ucar, Göygöl, Şəki, Bərdə, Quba, Lənkəran, Tovuz və Şamaxı rayonlarında yerləşən toksikologiya-nəzarət laboratoriyaları, Abşeron, Salyan, Sabirabad, Ucar, Göygöl, Şəki, Bərdə, Quba, Lənkəran, Tovuz və Şamaxı rayonlarında yerləşən karantin ekspertizası laboratoriyaları, İstehlak Mallarının Ekspertizası Mərkəzinin Bakı şəhərində yerləşən Qida və Qeyri-Ərzaq Mallarının Mərkəzi Sınaq Laboratoriyası və Cəlilabad rayonunda yerləşən Lənkəran Regional Qida Sınaq Laboratoriyası Qoşqar Təhməzlinin sədri olduğu agentliyin balansına verilib. Buna baxmayaraq, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyindən israrla bildirirlər ki, qurumun balansında bir dənə belə, laboratoriya yoxdur. Məgər, geridə qoyduğumuz 3 aylıq bir müddət bir neçə laboratoriyanın təhvil-təslimi üçün yetərli deyil? Təbii ki, yetərlidir. Hətta bu müddət ərzində istefaya göndərilən Nazirlər Kabineti belə, təhvil-təslim işlərini yekunlaşdıra, yeni hökumət formalaşdırıla bilər.
Məsələnin maraqlı tərəfi ondadır ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi nəzdində laboratoriyanın olmadığını qeyd etsə də, bu yaxınlarda yaydığı məlumatda Böyük Britaniyanın "Mars İrlandiya" şirkətinə məxsus "Galaxy Smooth milk" və "Maltesers Fun Size" şirniyyat məhsullarında ölümcül bakteriyanın aşkarlandığını bəyan edib. Qurum aprelin 3-də, əhalinin çox istifadə etdiyi qida məhsullarından biri olan dönərlə bağlı yaydığı informasiyada isə qeyd edib ki, bununla əlaqədar Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinə rəsmi şikayət daxil olmayıb: "Təəssüf hissi ilə bildirmək istəyirik ki, faktlara əsaslanmayan bu tipli məsuliyyətsiz iddialar əhalidə təşviş və çaşqınlıq yaradır. Özlərini istehlakçıların hüquqlarının müdafiəçisi adlandıran, sahibkarları yoxlamalar aparmaqla təhdid edən bəzi şəxslər verdikləri məsuliyyətsiz müsahibələrdə hətta dönərin ölü insan ətindən hazırlandığı haqqında cinayət xarakterli açıqlamalar verməkdən belə çəkinmirlər. Fürsətdən istifadə edərək, bir daha nəzərinizə çatdırırıq ki, tək dönərlə deyil, ümumiyyətlə, qida məhsulları ilə bağlı hər hansı bir şübhəli halla rastlaşdıqda, dərhal həmin qida məhsulunun istehsal olunduğu müəssisənin hüquqi ünvanı və ya qida məhsulunun satışının həyata keçirildiyi satış nöqtəsi barədə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin telefon nömrəsinə zəng vuraraq, yaxud rəsmi müraciət edərək məlumat verə bilərsiniz". Fikir verin, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi hələ də nəzdində laboratoriyanın olmadığını bildirdiyi halda, hansısa şirkətin şirniyyat məhsullarında ölümcül bakteriyanın aşkarlandığını, eləcə də dönərin tərkibində mənşəyi bəlli olmayan ətin olmadığını bəyan edib. Əgər qurumun laboratoriyası yoxdursa və bu səbəbdən də hər hansı analiz apara bilmirsə, o zaman istehlakçılar yaydığınız məlumatların doğruluğuna necə və nəyə görə inanmalıdır?..
Xülasə, bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, fəaliyyətini "tarladan süfrəyədək" prinsipi əsasında quracağına dair vəd verən, ölkədə istehsal edilən və ölkəyə idxal olunan qida məhsullarını, habelə onları qablaşdırma materiallarını qida təhlükəsizliyi baxımından dövlət qeydiyyatına almağa və reyestrini aparmağa, qida məhsulları istehlakçılarının hüquqlarının müdafiəsi haqqında qanunvericiliyə riayət edilməsinə dövlət nəzarətini həyata keçirməyə borclu olan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ana bətnindən ölü doğulan körpəyə bənzəyir.
Mövzu ilə bağlı qarşı tərəfində mövqeyini işıqlandırmağa hazırıq.
Hurriyyet.org
Geri qayıt