Sakit okeanda ABŞ-la Çin arasında “Böyük oyun” gedir
Tarix: 23-08-2024, 13:43 | Çap et
Sakit Okeanda yerləşən ada dövlətləri gəmiçilik zolaqları, dərin dəniz limanları və digər strateji aktivlərə görə Çin və ABŞ arasında rəqabətin mərkəzinə düşüblər.
AzVision.az xəbər verir ki, Sidneydə yerləşən “Loui” müstəqil beyin mərkəzinin dərc etdiyi hesabatda Sakit okeanda ABŞ-Çin rəqabətinin əsas səbəblərinin gəmiçilik zolaqlarına və rabitə kabellərinə yaxınlıq, həmçinin balıq tutmaq və dənizin dibindəki mineralları çıxarmaq siyasətinin olduğu bildirilir. “Blumberg” nəşri həmin hesabata istinadən yazır ki, bununla belə, məhz Asiya, Şimali Amerika və Avstraliya arasında yerləşməsi bu regionu böyük dövlətlərin müdafiə strategiyalarında prioritet əraziyə çevirir.
“Loui” institutunun ekspertlərinin qiymətləndirməsinə görə, Çin diplomatiya, infrastruktur layihələri və inkişafın maliyyələşdirilməsi hesabına öz təsirini genişləndirir. Ada dövlətlərinin Avstraliya və ABŞ kimi ənənəvi tərəfdaşları da öz təsirlərini qoruyub saxlamağa və Çinlə ayaqlaşmağa çalışırlar.
Bu, əvvəllər Qərb ölkələrinin regiona lazımınca diqqət yetirmədiklərindən şikayət edən ada dövlətlərinin başçıları üçün vəziyyəti dəyişdirir.
“Son zamanlar Çin Sakit okean regionunda önəmli oyunçuya çevrilib. Pekin fəal şəkildə dəniz limanları və aeroportlar kimi infrastruktur qurur, telekommunikasiya kabelləri çəkir və həmçinin ordu, polis, rəqəmsal texnologiya və media kimi əsas sahələrdə getdikcə daha mühüm rol oynayır.
Pekinin ada dövlətlərinə verdiyi kreditlər və infrastruktur sərmayələri ona 2019-cu ildən bəri Çinə görə Sakit okeandakı üç diplomatik tərəfdaşını - Kiribati, Nikaraqua və Hondurası itirmiş Tayvanın zərərinə öz varlığını möhkəmləndirməyə imkan verib”, - nəşr yazır.
2022-ci ildə isə Pekinin Solomon adaları ilə təhlükəsizlik paktı imzalaması Qərb ölkələrinin narahatlığını daha da artırıb. Bu, ABŞ və Avstraliyanı Papua Yeni Qvineya da daxil olmaqla digər ölkələrlə təhlükəsizlik və sair razılaşmaları gücləndirməyə sövq etdi. Avstraliya həmçinin Tuvalu ilə iqlim vəziyyəti pisləşəcəyi halda, bu ölkənin sakinlərinin Avstraliyaya köçməsinə icazə verən müqavilə imzaladı.
Pekinlə ayaqlaşmağa çalışan Vaşinqton və onun müttəfiqləri diplomatiya sahəsində də bir sıra mühüm addımlar atıblar. Məsələn, 2017-ci ildən bəri onlar Sakit okean regionundakı Vanuatu və Solomon adalarında Amerika nümayəndəlikləri də daxil olmaqla 18 yeni səfirlik açıblar. Lakin dörd diplomatik nümayəndəlik sonradan bağlanıb. Avstraliya isə 2017-ci ildən bəri regionda altı yeni nümayəndəlik açmaqla Sakit Okeandakı hər bir suveren ölkədə daimi diplomatik iştirakı olan yeganə ölkəyə çevrilib.
“Loui” beyin mərkəzinin ekspertlərinin fikrincə, Sakit okeanla qlobal diplomatik əlaqənin çılğın tempi gərgin rəqabətin getdiyindən xəbər verir. Lakin bu daimi qarşılıqlı əlaqə tez bir zamanda yerli sistemləri alt-üst edə və heç bir maddi fayda gətirməyə də bilər.
Qeyd edək ki, “Böyük Oyun” (digər adı “Kölgələr Döyüşü” ) 19-cu və 20-ci əsrlərdə Orta Asiyada hökmranlıq uğrunda Böyük Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında gedən geosiyasi rəqabətdir. “Böyük oyun” ifadəsi ilk dəfə “Şərqi Hindistan” şirkətinin xidmətində olan zabit Artur Konolli tərəfindən 1840-cı ildə Kabildəki ingilis siyasi nümayəndəsinin Bombey qubernatoruna göndərdiyi məktubun surətinin kənarında işlədilib. Sonradan bu ifadə Redyard Kiplinqin 1901-ci ildə nəşr olunmuş “Kim” romanı sayəsində geniş tirajlanıb.
|
|
|
|
|
|
|
|
Putin SSRİ-ni bərpa edə biləcəkmi?
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| • Azərbaycanda eyni adama məxsus iki şirkət bağlandı
Bu gün, 00:05 |
|
|
|
| • Dövlət Turizm Agentliyinin 44 evin bərpasına 2,2 milyon manat xərcləyəcək
Bu gün, 00:02 |
|
|
|
| • Azərbaycan nümayəndə heyəti Həştərxan vilayətində səfərdə olub - FOTO
Dünən, 19:18 |
|
|
|
| • İlqar Məmmədovun istefası uğursuz “liderlərə” örnək olacaq? - GƏLİŞMƏ
Dünən, 19:02 |
|
|
|
| • Paşinyan israr edir ki, sülh sazişi tez imzalansın - NƏ BAŞ VERİR?
Dünən, 19:00 |
|
|
|
| • Plana düşən evlər nə vaxt söküləcək ? - AÇIQLAMA
Dünən, 18:09 |
|
|
|
| • "Bütün bunlar Azərbaycan dövləti tərəfindən izlənilir" - deputat
Dünən, 18:05 |
|
|
|
| • İnternetin sürətindən narazı olanların nəzərinə: - 3 gün vaxtınız qalıb, cərimələnəcəksiz
Dünən, 18:01 |
|
|
|
| • 10 nəfərin ölümünə səbəb olan Tağı İbrahimovdan 1 milyon təzminat TƏLƏB OLUNDU
Dünən, 17:59 |
|
|
|
| • "BakıKart" tətbiqindəki pullar geri qaytarılacaq? - RƏSMİ CAVAB
Dünən, 17:56 |
|
|
|
| • Maya Sandunun prezident seçkilərində namizədliyi qeydə alınıb
Dünən, 17:53 |
|
|
|
| • Güney Qafqazda SÜLH: Bu durum ABŞ-ni niyə QANE ETMİR? - Qarabağın işğal altında qalması onlara da sərf edirmiş...
Dünən, 17:52 |
|
|
|
| • Novella Cəfəroğlu partiya qurmaq İSTƏYİR
Dünən, 17:48 |
|
|
|
| • Naxçıvanda YEYİNTİ... - RƏSMİ
Dünən, 17:43 |
|
|
|
| • Azərbaycanın BƏƏ və Özbəkistana yatırdığı investisiyalar 6 dəfədən çox artıb
Dünən, 17:40 |
|
|
|
| • Pezeşkian niyə ilk İraqa səfər etdiyini açıqladı
Dünən, 17:38 |
|
|
|
| • “Xalq Bank”da yeni təyinat - FOTO
Dünən, 17:36 |
|
|
|
| • "Heç vaxt məsuliyyətdən qaçmamışam, sədr ola bilərəm" - Natiq Cəfərli
Dünən, 17:34 |
|
|
|
| • Mirmahmud Mirəlioğludan istefası ilə bağlı SON DƏQİQƏ açıqlaması: - “Ad çəkə bilmərəm, çünki...”
Dünən, 17:30 |
|
|
|
| • "Ermənistan ilə Rusiya arasındakı bugünkü siyasi dialoq "soyuq müharibə" görüntüsü verir"
Dünən, 17:28 |
|
|
|
| • "Cəsur döyüşçü" icra hakimiyyətini məhkəməyə verdi - SƏBƏB
Dünən, 17:24 |
|
|
|
| • 4 narkokuryerdən 16 kiloqram marixuana aşkarlanıb - VİDEO
Dünən, 17:20 |
|
|
|
| • Şvabe ermənis əskisi kimi çıxış edirsə... - ZİBİLƏ DÜŞMÜŞÜK...
Dünən, 17:18 |
|
|
|
| • “Pensiyamın qanunsuz olaraq kəsilməsinə dözə bilmirəm” - ETİRAZ VAR...
Dünən, 17:16 |
|
|
|
| • Dövlətin vəsaitini mənimsəyən Rauf Qurbanov vəzifədən azad olunacaq…. - TƏFƏRRÜAT
Dünən, 17:11 |
|
|
|
| • “Azərpoçt”un İdarə Heyətinə təyinat - DOSYE
Dünən, 17:08 |
|
|
|
| • “Sonsuz qardaşlıq- III” çoxmillətli təlimi davam edir - VİDEO
Dünən, 17:05 |
|
|
|
| • Publik hüquqi şəxsə çevrilən universitetlər ÖZƏL OLACAQ? - AÇIQLAMA
Dünən, 17:03 |
|
|
|
| • “Bakcell” dən “iPhone 16” qazanmaq şansı!
Dünən, 17:02 |
|
|
|
| • ”Dövlət vətəndaşların rahatlığını pozduğu üçün cərimə ödəsin” - Nura Suri
Dünən, 17:00 |
|
|
|
| • Əməkdar artistin vəziyyəti ağırlaşdı, nəfəs ala bilmir
Dünən, 16:58 |
|
|
|
| • Tanınmış aktyor ŞƏRTLƏRİ AÇIQLADI: - “Büdcə cibə yox, seriala sərf olunsa...”
Dünən, 16:57 |
|
|
|
| • Aİ Şurası Rusiyaya qarşı sanksiyaları uzadıb
Dünən, 16:55 |
|
|
|
| • İrana yeni sanksiyalar tətbiq olunacaq - KİV
Dünən, 16:22 |
|
|
|
| • MSK-da Natiq Cəfərlinin şikayəti araşdırılıb
Dünən, 16:18 |
|
|
|
| • ABŞ Azərbaycana düşmən mövqeyindədir - FAKT BUDUR!
Dünən, 16:14 |
|
|
|
| • Ermənistan və Çin müdafiə nazirləri əməkdaşlığın inkişafını müzakirə ediblər
Dünən, 16:12 |
|
|
|
| • "Viləş Palace" nağdsız ödənişlərdən imtina edir - "Hacı Mazan"ın qardaşı oğlu yenə cərimələndi
Dünən, 16:10 |
|
|
|
| • “Mən müəllim idim, Zeynəb Xanlarova isə tələbə, amma indi məni heç yada salmır”
Dünən, 16:05 |
|
|
|
| • Ətin bahalaşması hökumətin də diqqətini çəkdi: - Qərar veriləcək?
Dünən, 16:02 |
|
|
|
| • "Formula 1" üzrə Azərbaycan Qran-Prisinə saxta bilet satan şəxs saxlanılıb
Dünən, 16:00 |
|
|
|
| • Novella Cəfəroğlunun istefasına reaksiyalar: - “İtirən Müsavat oldu”
Dünən, 15:30 |
|
|
|
| • Gömrükdə ŞÜBHƏLİ TENDER... - 3 milyonluq tenderi batdı
Dünən, 15:28 |
|
|
|
| • Çox da uzun olmayan müddətdə Zəngəzur dəhlizi açılacaq - Başqa cür ola da bilməz...
Dünən, 15:22 |
|
|
|
| • İlqar Məmmədov presedenti: reputasiya kreslodan daha vacib olanda - REAL-ın yeni sədri kim olacaq?
Dünən, 15:18 |
|
|
|
| • Azərbaycanda qiymətləndiricilər üçün keçiriləcək ixtisas imtahanının vaxtı açıqlanıb
Dünən, 15:16 |
|
|
|
| • Azərbaycana ən çox bu ölkələrdən pul göndərilir
Dünən, 15:13 |
|
|
|
| • İstanbul Klinikası lisenziyadan kənar fəaliyyətlə məşğul olub?
Dünən, 15:10 |
|
|
|
| • “Bakcell” “Formula 1” üzrə Azərbaycan Qran Prisinin tədbir sponsorudur
Dünən, 15:07 |
|
|
|
| • Qasımov qardaşlarının yarım milyardlıq cinayəti - “Bentley”lər, qayıqlar, villalar...
Dünən, 15:01 |
|
|
|
|
