“Heç bir Azərbaycan torpağı Ermənistanın nəzarəti altında deyil ki, ona görə Azərbaycan Ermənistana hücum etmək istəsin”.
Bunu İranın Ermənistandakı səfiri Mehdi Sübhani “Azatutyun”-a eksklüziv müsahibəsində bildirib.
Dia-az.İnfo “Cebhe.info”ya istinadla müsahibəni təqdim edir:
“Azatutyun”:
-Cənab səfir, İranda prezident seçkiləri günü dediniz ki, İranda və Ermənistanda kimin hakimiyyətdə olmasından asılı olmayaraq, ölkənin fundamental siyasəti dəyişməyəcək. Tehran Ermənistanın ərazi bütövlüyünə hörmət edir və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərin istənilən dəyişikliyinə qarşıdır. Zəhmət olmasa, mörətizələri açaq, bu, konkret addımlar baxımından nə deməkdir?
Sübhani:
-Mötərizə yoxdur və hər şey çox aydındır. Möhtərəm prezidentimiz cənab Paşinyanla telefon danışığında çox aydın şəkildə bildirdi ki, biz açıq şəkildə beynəlxalq sərhədlərin dəyişdirilməsinin əleyhinəyik və bütün ölkələrin ərazi bütövlüyünə hörmət edirik. Biz açıq şəkildə geosiyasi dəyişikliklərin əleyhinəyik. Hər kəs beynəlxalq qanunlara hörmət etməlidir. Başqa hansı mötərizələri açmalıyam?
“Azatutyun”:
-İcazə verin, aydınlaşdıraq. Azərbaycan Ermənistana hərbi təcavüz etməyə cəhd etsə, İran müdaxilə edəcək, ya yox?
Sübhani:
-Deməli, bir fərziyyə irəli sürüb, bununla bağlı mənə sual verirsiniz, artıq bir neçə dəfə bu sualı mənə veriblər, dedim ki, belə olmayacaq. Biz ilk növbədə regionda müharibənin qarşısını almaq üçün hər şeyi edəcəyik. İstəyirik ki, hamı bir-birinin ərazi bütövlüyünə hörmət etsin. Xəstəliyin qarşısının alınması müalicədən daha yaxşıdır. Bizim ən böyük səylərimiz regionda müharibənin qarşısını almağa yönəlib.
Beynəlxalq cəmiyyət də bunu istəyir. Ermənistanın ərazi bütövlüyü beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınır, sərhədləri aydındır, onun müharibə məqsədi yoxdur. Biz görürük ki, Ermənistan sülhü və sabitliyi qorumaq istəyir. Bu arzu, sülh və sərhədlərin müəyyən edilməsi tərəflərin müharibə istəmədiyini göstərir. Nəhayət, müharibə üçün heç bir əsas yoxdur. Heç bir Azərbaycan torpağı Ermənistanın nəzarətində deyil ki, buna görə Ermənistana hücum etsinlər. Düşünürəm ki, Azərbaycan hökuməti də nəzərə alacaq ki, müharibəyə heç bir əsas yoxdur. Təqdim etdiyiniz fərziyyə baş verərsə, təbii ki, beynəlxalq ictimaiyyət buna mənfi reaksiya verəcək.
“Azatutyun”:
-Mən düz başa düşdüm ki, siz deyirsiniz, Azərbaycan hərbi təcavüz etməyəcək? Bu inamı haradan alırsınız? Siz deyirsiniz ki, bu fərziyyədir, lakin Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyi bu yaxınlarda Bakının noyabrda Bakıda keçiriləcək COP29-dan sonra hərbi təcavüzə əl atacağını istisna etməyib. Hazırda Azərbaycan Ermənistanın Zəngəzur, Sot və Cermukdakı ərazilərini (erməni tərəfinin əsassız iddiasıdır-red.) işğal edib.
Sübhani:
-Baxın, burada iki məsələni nəzərə almaq lazımdır. Lokal toqquşmalar, atəşkəsin pozulması müharib bir-birindən fərqlidir. Ermənistan ərazisinin bir hissəsinin Azərbaycanın nəzarətində olması təbii ki, danışıqlar və sərhədlərin dəqiqləşdirilməsi yolu ilə həll edilməlidir. Beynəlxalq sərhədlərə uyğun olaraq Azərbaycan ərazisinin bir hissəsinin Ermənistan ərazisində yerləşirdi və bu hissənin demarkasiyası müəyyən ediləndə həmin ərazilər geri qaytarıldı.
“Azatutyun”:
-Dörd kəndin ərazisinin Azərbaycanın nəzarətinə keçdiyini deyəndə nəyi nəzərdə tutursunuz?
Sübhani:
-Bəli və bu beynəlxalq xətlər müəyyən ediləndə təbii olaraq hansı hissənin hansı ölkəyə aid olduğu bəlli olacaq. Bizim həm Azərbaycanla, həm də Ermənistanla yaxşı münasibətlərimiz var və biz bu yaxşı münasibətlərdən istifadə edib səy göstəririk ki, siz dediyiniz kimi, yeni müharibə olmasın. Diplomatiya problemləri həll etməyin ən yaxşı yoludur. Niyə biz müharibəni gözləyək, sonra diplomatiyaya başlayaq? Biz problemləri sülh yolu ilə həll etmək üçün bütün potensialımızdan istifadə etməyə hazırıq. Biz bunu qeyri-sabitlikdən əziyyət çəkə bilən, sabitlikdən faydalana bilən ölkə kimi deyirik.
“Azatutyun”:
-Qısa dəqiqləşdirmə edək. Bakıdan hərbi təcavüz görsək, İrandan addımlar görəcəyik?
Sübhani:
-Bu Ermənistandır, müstəqil ölkədir, onun milli suverenliyi, ərazi bütövlüyü var və bu ölkədə başqa ölkənin istənilən hərəkəti həmin ölkənin razılığı ilə həyata keçirilməlidir. İranın Ermənistanla əməkdaşlığını necə inkişaf etdirəcəyi iki ölkənin əməkdaşlığından asılıdır.
“Azatutyun”:
-Bakının Ermənistana qarşı tələblərindən biri Zəngəzur dəhlizidir. Onlar iddia edirlər ki, Azərbaycanın digər bölgələrinin Naxçıvanla Zəngəzurla vasitəsilə əlaqəsi olmalıdır, lakin gömrük və sərhəd nəzarəti olmadan. İranın bu məsələdə mövqeyi necədir?
Sübhani:
-Azərbaycanın irəli sürdüyü tələblərlə bağlı qərar verən Ermənistandır. Lakin bu məsələdə bizim mövqeyimiz ondan ibarətdir ki, biz sərhəd blokadasının açılmasının əleyhinə deyil, tərəfdarıyıq. Siz Azərbaycan və Türkiyə ilə qonşusunuz, hər zaman düşmənçilik edə bilməzsiniz və bir gün onlarla bu məsələləri həll edəcəksiniz. Münasibətlər nizamlananda isə sərhədlərin açılması təbiidir. Biz Ermənistanın suverenliyi altında kommunikasiya kanallarının açılmasının tərəfdarıyıq. Bu, regionun bütün ölkələrinə şamil edilməlidir.
İndi bizim Naxçıvanla sərhədimiz var və Culfadan İrəvana dəmir yolu ilə, Şataxtıdan Yeraşxa avtomobillə də əlaqə saxlaya bilərik. Marşrut çox qısa olacaq. Başqa sözlə, Meğridən İrəvana təxminən 6 saat, Şataxtıdan Yerasx və İrəvana isə, yəqin ki, bir saatdan az bir yoldur. Yəni yol açılsa, hamı ondan istifadə edəcək. Bu, təkcə şərq-qərb istiqamətinə deyil, həm də şimal-cənub istiqamətinə aiddir. Amma blokadanın açılması ölkələrin milli suverenliyi çərçivəsində əhatə etməlidir.
Heç kim öz ərazisində qanunlarının pozulmasına icazə vermir, bu, beynəlxalq hüquqa ziddir və burada dividentlər olmamalıdır. Faydalar da hər kəsə şamil edilməlidir.
